تالاب جازموریان برای نخستین‌بار د ر چهار د هه اخیر با کمک بارش‌های اخیر به طور صد د رصد آبگیری شد. این تالاب به واسطه سیل سال ۹۸ هم آبگیری شد ه‌بود، اما نه به طور کامل؛ مرد م کناره‌های جنوبی این تالاب از خشکی آن د ر امان نبود ند.
تالاب جازموریان تنها تالاب کشور است که د ر مرز د و استان کم آب یعنی استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان واقع شد ه‌است. مرد م ساکن د ر د شت‌های جیرفت، فاریاب و رود بار جنوب د ر استان کرمان و د شت‌های ایرانشهر، بمپور، سرد گان، د لگان، سرتختی و اسپکه د ر استان سیستان و بلوچستان از منافع این تالاب سود می‌برند. بعضی از این مناطق مانند د شت جیرفت، د لگان و رود بار د ر صورت پرآب بود ن تالاب، از مساعد‌ترین نقاط کشور برای کشت گیاهان گرمسیری به شمار می‌آیند.
بی‌نیاز از بودجه با عنایت باران
آبگیری سد جیرفت روی رود خانه مهم هلیل‌رود د ر سال ۱۳۷۰ تالاب جازموریان را به حاشیه برد؛ یعنی عملاً رود خانه هلیل‌رود د ر پایین‌د ست سد جیرفت تبد یل به یک رود خانه غیر‌د ائمی شد و اثر جد‌ی بر وضعیت د ریاچه گذاشت.
خشکی تالاب جازموریان د ر ۱۵ سال اخیر باعث و بانی بخشی از فرونشست‌های د شتی د ر جنوب شرق کشور هم شد ه‌است. این تالاب د ر یک د هه اخیر تبد یل به یکی از بزرگ‌ترین کانون‌های گرد و غبار جنوب شرق کشور هم شد ه‌بود.
یکی از د لایل مهم آبگیری تالاب جازموریان به خاطر وجود باد‌های ۱۲۰ روزه سیستان، باد‌های محلی و قرار گرفتن کویر لوت د ر استان کرمان است. آبگیری این تالاب موجب می‌شود که این سه عامل تا حد زیاد‌ی از نظر گسترش و تولید ریزگرد مهار شوند.
اهمیت تالاب جازموریان تا آنجاست که حتی از د و سال قبل، یک رد یف اعتباری مالی هم به این تالاب تخصیص د اد ه شد تا این بود جه به احیا و بهبود وضعیت این تالاب کمک کند. حالا با آبگیری صد د رصد‌ی این تالاب می‌توان این رد یف بود جه را به آسیب‌های د یگر زیست‌محیطی اختصاص د اد.
کارزاری برای جلب توجه رئیس‌جمهور
خشکسالی جازموریان موجب شد ه‌بود که شهریور ماه امسال، برخی فعالان محیط‌زیستی جنوب شرق کشور از جمله «عبد الستار بخنو» با راه‌اند ازی کارزار د ر شبکه‌های اجتماعی تلاش کنند توجه مسئولان را به مشکلات خشکسالی و کم آبی جنوب شرق کشور متمرکز کنند.
د ر کارزاری که این فعالان رسانه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور جد ید ایجاد کرد ند، آمد ه‌بود : «شهرستان‌های حوزه هلیل‌رود و جازموریان، شامل رود بارجنوب، جیرفت، بافت، کهنوج، رابر، قلعه‌گنج، منوجان، فاریاب و عنبرآباد د ر استان کرمان و د لگان د ر سیستان و بلوچستان، با جمعیت بیش از یک میلیون نفر، سال‌هاست با بحران کمبود آب شرب و کاهش سطح آب‌های زیرزمینی مواجهند. از د لایل عمد ه این مشکلات، ایجاد سد‌های جیرفت و بافت و بند‌های خاکی د ر مسیر رود خانه ۴۰۰ کیلومتری هلیل‌رود است؛ احد اث این سد‌ها تبعات جبران‌ناپذیری برای مرد م حاشیه هلیل‌رود و جازموریان د اشته‌است. مهاجرت مرد م این مناطق د ر حال گسترش است و باید زود‌تر به د اد جازموریان رسید.»
تأیید احیای تالاب با رصد ماهواره‌ای
اکنون آنطور که تارنمای سازمان حفاظت محیط‌زیست خبر د اد ه، آبگیری صد د رصد تالاب جازموریان د ر اثر سیلاب‌های اخیر رخ د اد ه‌است. به گزارش تارنمای سازمان محیط‌زیست، د ر طول ۴۰ سال گذشته، د ر روز‌های اخیر بهترین بارش‌ها د ر منطقه اتفاق افتاد ه و بیشترین سطح تالاب آبگیری شد ه‌است.
مد یر کل د فتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان محیط‌زیست د ر گفتگو با پایگاه اطلاع‌رسانی این سازمان د رباره آخرین وضعیت تالاب جازموریان پس از وقوع سیلاب‌های اخیر اظهار کرد : بر اساس آخرین رصد نقشه‌های ماهواره‌ای، د ر حال حاضر صد د رصد تالاب جازموریان آبگیری شد ه‌است و حتی سیلاب، روستا‌های اطراف این تالاب را هم فراگرفته‌است. این اتفاق مهم د ر کاهش ریزگرد ها، اشتغال و مهاجرت نکرد ن مرد م حاشیه تالاب هم نقش مهمی د ارد.
احمد رضا لاهیجان‌زاد ه بابیان اینکه تالاب جازموریان یک تالاب کم‌عمق و کاملاً فصلی است، خاطر نشان کرد : این تالاب جزو بزرگ‌ترین تالاب‌های آب شیرین کشور محسوب می‌شود و خاصیت آن جذب آب به صورت یک اسفنج است که نه‌تن‌ها باعث تغذیه گیاهان سطح تالاب د ر فصول خشک سال می‌شود، بلکه از تبد یل این محل به کانون گرد وغبار هم جلوگیری می‌کند.
برنامه جامع ۲۰ ساله برای احیای تالاب
وی د ر خصوص د ریافت حقابه زیست‌محیطی تالاب جازموریان نیز گفت: متأسفانه فاصله سد جیرفت تا تالاب جازموریان خیلی زیاد است و حتی اگر به فرض، وزارت نیرو حقابه آن را رهاسازی کند، این آب هرگز به بستر تالاب نخواهد رسید.
گفتنی است اخیراً مرجان شاکری، مد یر کل حفاظت محیط‌زیست استان کرمان هم از تد وین برنامه جامع ۲۰ ساله برای احیای تالاب جازموریان خبر د اد ه‌بود. این برنامه به‌تازگی به تصویب شورای برنامه‌ریزی هر د و استان کرمان و سیستان و بلوچستان رسید ه‌است. نمایند ه پنج شهر جنوبی استان کرمان د ر مجلس هم پیگیر هستند که برای آن د ر بود جه ۱۴۰۱ اعتباری د ر نظر گرفته شود. احتمالاً د ر سفر ریاست جمهوری به استان کرمان نیز رد یف اعتباری برای احیای تالاب، د ر مصوبات سفر قرار بگیرد.
