واگذاری سهام خودروسازان در حالی به یک نمایش در دولت و شرکتهای خودروساز تبدیل شده که با ابهامات زیادی روبهروست. اذعان سرپرست دفتر شرکتها و آمادهسازی بنگاههای سازمان خصوصیسازی به فرصت یکساله مورد نیاز جهت واگذاری سهام بلوکی خودروسازان و اختلاف نظر بر سر واگذاری سهام تودلی خودروسازان به جای سهام دولت، این فرآیند را با ابهامات زیادی روبهرو کرده است.
به گزارش نبض صنعت، روزهای پایانی سال گذشته بود که رئیسجمهور با حضور در ایران خودرو هشت فرمان را برای تغییر در شرایط صنعت و بازار خودرو صادر کرد. یکی از این دستورات، تعیین تکلیف واگذاری سهام خودروسازان بود. بر این اساس مقرر شد واگذاری مدیریت دولتی شرکتهای خودروسازی ایران خودرو و سایپا به بخش غیر دولتی حداکثر طی شش ماه تعیین تکلیف شود.
در این راستا هفته گذشته آگهی رسمی گروه خودروسازی سایپا جهت بررسی صلاحیت عمومی و تخصصی متقاضیان خرید بلوک ۴۱درصدی سهام سایپا منتشر شد.
در این آگهی آمده بود: «در راستای فرمان رئیسجمهور، شرکتهای سرمایهگذاری سایپا، سرمایهگذاری رنا، سرمایهگذاری کارکنان سایپا، سرمایهگذاری و توسعه صنعتی نیوان ابتکار در نظر دارند ۴۱ درصد از سهام سایپا را به صورت بلوکی به اشخاص حقیقی حقوقی و واجد شرایط با رعایت ضوابط و مقررات مربوطه واگذار کنند.
متقاضیان میتوانند برای اعلام آمادگی خرید و تکمیل فرمهای مربوطه جهت بررسی صلاحیت عمومی و تخصصی از تاریخ انتشار آگهی به مدت ۱۵ روز به معاونت اقتصادی سایپا واقع در کیلومتر ۱۵ جاده مخصوص کرج شرکت سایپا مراجعه کنند. شرایط عرضه و واگذاری سهام سایپا پس از تکمیل فرآیند مربوطه از طریق سازمان بورس به اطلاع متقاضیان خواهد رسید.»
واگذاری بلوکی یک سال و واگذاری درصدی ۳ ماه زمان میبرد
طبق اعلام سایپا، این واگذاری در جهت اجرای فرمان رئیسجمهور صورت گرفته که در واقع همان بند هشت فرمان خودرویی رئیسی مبنی بر تعیین تکلیف واگذاری سهام دولت در شرکتهای خودروساز است. به عبارتی سایپا با واگذاری بخشی از سهامش در شرکتهای زیرمجموعه (تودلی) خود قصد دارد اقدامی در راستای واگذاری سهام دولت انجام دهد.
در خصوص واگذاری سهام ایران خودرو نیز ابهاماتی وجود دارد از جمله اینکه خریدار سهم دولتی این خودروساز مالک بانک پارسیان خواهد بود و این در حالی است که طبق قانون، هیچ شرکتی نمیتواند بیش از ۱۰ درصد سهام یک بانک را در اختیار داشته باشد. از این رو ابتدا باید تکلیف سهامداری بانک پارسیان مشخص شود.
خط تولید خودرو
در حال حاضر در مورد واگذاری سهام خودروسازان اختلاف دیدگاهی بین دولت و هیئت واگذاری سازمان خصوصیسازی وجود دارد، چراکه مسئولان سازمان معتقدند برای واگذاری سهام ابتدا باید مشکل وثیقه بودن سهام خودروسازان نزد بانکها برطرف شود، اما در مقابل شاهد اقدام خودروسازان برای واگذاری بلوکی سهامشان هستیم.
در این شرایط، حسین امیررحیمی سرپرست دفتر شرکتها و آمادهسازی بنگاههای سازمان خصوصیسازی به تازگی اعلام کرده که اگر قرار باشد سهام شرکتهای خودروساز به صورت بلوکی واگذار شود یک سال زمان نیاز خواهد بود و در صورتی که قرار باشد واگذاری به صورت درصدی اجرا شود، این کار در مدت سه ماه آینده امکانپذیر خواهد بود.
وی افزود: واگذاری دو شرکت سایپا و ایران خودرو بحثی است که بیش از ۱۰ سال است مطرح میشود؛ از سال ۸۹ و ۹۰ بخشی از این دو شرکت واگذار شدند، بخشی در بورس و بخشی هم واگذاری بلوکی را داشتهایم. اکنون چیزی که در اختیار دولت است حدود ۳۱/۱۷ درصد از سهام شرکت سایپا و ۵/۷۲ درصد از سهام شرکت ایران خودروست.
امیررحیمی در مورد در وثیقه بودن بخشی از سهام خودروسازان نیز توضیح داد: دولت باید برای انجام فرآیندها فرصت داشته باشد. قطعاً امسال برنامه واگذاری دو شرکت خودروساز را داریم و برگشت از توثیق را خواهیم داشت. یعنی به جای اینکه سهام در توثیق بانک باشد دارایی دیگری از شرکتها در توثیق باشد که امکانپذیر است تا بتوان داراییهای این دو شرکت را واگذار کرد.
وی تصریح کرد: توثیق به دو دلیل بوده، حالت خوشبینانه این است که توثیق شرکت به دلیل قابلیت نقدشوندگی بالا صورت گرفته و حالت بدبینانه به این دلیل بوده که خصوصیسازی عقب بیفتد.
سهم دولت در خودروسازیها ۱۵ هزار میلیارد تومان است
یکی از موضوعات مورد توجه در بحث واگذاری سهام خودروسازان، ارزشگذاری این سهام است. سرپرست دفتر شرکتها و آمادهسازی بنگاههای سازمان خصوصیسازی روز گذشته این رقم را ۱۵ هزار میلیارد تومان اعلام کرد که باعث ریزش قیمت سهام خودروسازان و در نتیجه تأثیرگذاری این موضوع بر کل بازار شد و البته توضیح و تکذیب این رقم از سوی امیررحیمی داده شد.
سرپرست دفتر شرکتها و آمادهسازی بنگاههای سازمان خصوصیسازی در پاسخ به این سؤال که سهام دولت در این شرکتها چه میزان است؟ گفته بود: این عدد حدود ۱۵هزار میلیارد تومان سهم دولت است و عدد بزرگی نیست و قطعاً در بازار سرمایه قابل واگذاری است. نکتهای که وجود دارد بحث انحصار در صنعت خودروست.
وی ادامه داد: برنامه واگذاری دو ویژگی دارد، یکی اینکه فهرست حداکثری داریم و دیگری اینکه شفافیت کامل خواهد داشت. ایدهآل این است که مالکیت پاداشی در قالب بهرهوری اتخاذ شود، ولی نکتهای که هست این است که برای ۵ تا ۱۰ درصد امکان قرارداد پیمان بهرهوری وجود ندارد.
امیررحیمی افزود: مورد بعد این است که زیرمجموعه این دو شرکت خودروساز تاکنون پالایش نشدهاند، اما در مورد اینکه تمام زیرمجموعه این شرکتها جدا یا حفظ شوند، در حال بررسی هستیم. برنامه کلی برای مجموعه این ۱۷۸ شرکت، ایجاد شفافیت است، اما این دو شرکت خودروساز با هم فرق دارند. به گفته وی، در حال حاضر وزارت صمت در حال قیمت گذاری شرکتهای خودروساز است.
به این ترتیب با توجه به صحبتهای سرپرست دفتر شرکتها و آمادهسازی بنگاههای سازمان خصوصیسازی و همچنین انتشار آگهی سایپا برای واگذاری بلوکی سهام این گروه خودروساز میتوان نتیجه گرفت واگذاری سهام خودروسازان یا حداقل واگذاری سهام سایپا به سال بعد موکول خواهد شد. باید دید برنامه واگذاری سهام دولت در ایران خودرو به چه صورت اجرایی میشود؟