۷ تیر ۱۳۶۶ در تاریخ جنگ‌های جهان یک روز فراموش ناشدنی است. اگر بمب اتم برای اولین بار در دو شهر هیروشیما و ناکازاکی ژاپن استفاده شد، برای اولین بار بمب شیمیایی در یک شهر غیرنظامی ایران از سوی ارتش بعث عراق مورد استفاده قرار گرفت، اتفاقی که در تاریخ جنگ‌های جهان بی‌نظیر است.
چرا سردشت
جایگاه سردشت در معادلات جنگ تحمیلی عراق علیه ایران چندان استرتژیک نبود. این شهر در استان آذربایجان غربی، در جبهه شمالی قرار داشت. جبهه‌ای که از روز نخست جنگ تحمیلی نیز شاهد ورود مستقیم یگان‌های دشمن نبود، چراکه عراق از حدود یک‌سال و نیم قبل از شروع دفاع مقدس، استراتژی ایجاد ناامنی در کردستانات را اتخاذ کرده بود و در مقابل برای سه استان کرمانشاه، ایلام و خوزستان سیاست اشغال اراضی را در نظر گرفته بود.
از همین‌رو سردشت نمی‌توانست به دلیل قرارداشتن در یک نقطه استراتژیک مورد حمله شیمیایی دشمن قرار گرفته باشد، بلکه بعثی‌ها این شهر را به این دلیل مورد حمله قرار دادند تا نشان بدهند که برای اتمام جنگ و کوتاه آمدن ایران از خواسته‌های به حقش حاضرند حتی مناطق مسکونی را نیز با بمب‌های شیمیایی هدف قرار بدهند.
روز واقعه
بعدازظهر روز هفتم تیر ۱۳۶۶ شهر ۱۲ هزار نفری سردشت یک عصر گرم تابستانی را پشت‌سر می‌گذاشت که ناگهان چند جنگنده عراقی سکوت عصرگاهی را شکستند و بمب‌های‌شان را در شهر و مناطق پیرامونش رها کردند، اما این بار برخلاف دفعات قبلی، بمب‌ها شکل و شمایل غریبی داشتند. یکی از شاهدان واقعه می‌گوید: وقتی که شهر بمباران شد انتظار صدای مهیب انفجار و متعاقب آن آتش و دود را می‌کشیدیم، اما این بار بمب‌ها نه صدای آنچنانی داشتند نه آتش و انفجاری مهیب. همین موضوع هم باعث شد تا مردم کنجکاو شوند و برای بازدید از محل سقوط بمب‌ها تجمع کنند.
بسیاری از مردم شهر که هنوز از ماهیت بمب شیمیایی اطلاعی نداشتند، در محل حادثه تجمع کردند، اما رفته‌رفته سوزشی در چشم‌ها و ریه‌های‌شان احساس کردند که باعث شد دود و گاز سفیدی که از بمب‌ها خارج می‌شد، مشکوک شوند، اما دیگر کار از کار گذشته بود. دو بمب در بازار، دو بمب در مناطق مسکونی و سه بمب دیگر در پیرامون شهر، گاز‌های سمی خود را به خورد تعداد قابل توجهی از مردم سردشت داده بودند.
۱۳۰ شهید
با روشن‌شدن سمی‌بودن گاز‌های متصاعد شده از بمب‌ها، مردم سعی کردند از شهر فرار کنند، اما در این بین بیش از ۸ هزار نفر از مردم بر اثر استشمام گاز‌های سمی، مسموم شده بودند. با توجه به جمعیت ۱۲ هزار نفری شهر، سه چهارم جمعیت سردشت آلوده شدند، اما، چون بسیاری از آن‌ها از مرکز حادثه دور بودند، از این بین هزار و ۵۰۰ نفر مصدوم بدحال تشخیص داده شد که برای درمان به دیگر شهر‌ها اعزام شوند.
پس از آرامش اوضاع، مشخص شد که ۱۳۰ نفر از مردم شهر در این فاجعه جان خود را از دست داده‌اند و صد‌ها نفر دیگر نیز برای همه عمر از عواقب مجروحیت شیمیایی رنج خواهند برد. از زمان جنگ جهانی اول که گاز‌های شیمیایی در میادین جنگ مورد استفاده قرار گرفتند، برای اولین بار بود که این بمب‌ها در مناطق مسکونی یک شهر تمام عیار مورد استفاده قرار می‌گرفتند. سردشت که شهری دورافتاده از مرکز کشور بود، برای مدتی از گمنامی خارج شد، اما این شهرت به بهای سرفه‌هایی بود که سال‌ها پس از این اتفاق وحشتناک، همچنان برخی از مردم این شهر را درگیر خود کرده است.
