برجهای استخراج در صنایع مختلف داروسازی، نفت، پتروشیمی، مواد آلیاژی و هستهای کاربردهای گستردهای دارند. از این برجها برای جداسازی مواد و فلزات استفاده میشود و تاکنون برای واردات آنها وابسته به اروپا بودیم. با بومیسازی دانش فنی برجهای استخراج، ایران جزو پنج کشور صاحب این فناوری در جهان شدهاست. در صنایع بزرگی، چون نفت، گاز و پتروشیمی، به منظور جداسازی هیدروکربنها از یکدیگر معمولاً از برج تقطیر یا جداسازی استفاده میشود. عمل جداسازی مواد مختلف یک محلول مثل نفت خام در صنایع پتروشیمی بسیار با ارزش است. یکی از بهترین و کاربردیترین روشهای جدا کردن محلولها در صنایع مختلف هم استفاده از برج تقطیر است که تاکنون در این زمینه به اروپا وابسته بودیم.
جواهری در صنعت جواهرسازی
ویتامین B۱۲ یکی از اصلیترین ویتامینها برای سلامت سیستم عصبی و تولید گلبولهای قرمز در بدن است. برای تولید این ویتامین باید از برجهای استخراج در صنعت دارویی استفاده شود. اکنون این برجها با تلاش دانشمندان صنعت هستهای بومیسازی شدهاند.
یکی از کاربردهای برجهای استخراج در زمینه تولید کبالت است. کبالت یکی از فلزات استراتژیک در تمام دنیاست و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. یک نمونه از این کاربردها، صنایع دارویی است. کبالت در صنعت دارویی یکی از اجزای اصلی تشکیلدهنده ویتامین B۱۲ است. برج استخراج در فرایند چرخه سوخت هستهای هم بسیار پرکاربرد است. در خالصسازی کیک زرد و همچنین برای جداسازی زیرکانیوم از دیگر عناصر کاربرد دارد.
این فلز قدرت جذب پایینی در جذب نوترونها دارد که این ویژگی آن را برای استفاده در انرژی اتمی به عنوان سوخت مطلوب میسازد. بیش از ۹۰ درصد محصولات این فلز به مصرف تجاری تولید شده در رآکتورها میرسد.
این فلز به دلیل مقاومت بالای خود در برابر خوردگی برای تولید آلیاژهای فلزی که معمولاً در معرض عوامل خورنده دارند به کار میرود. از جمله لوازم فلزی که در ساخت آنها از این دست آلیاژها استفاده میشود میتوان به تجهیزات جراحی اشاره کرد. صنعت جواهرسازی، صنعت کاغذسازی و مواد شیمیایی هم از کاربران مهم این فلز هستند.
صرفهجویی ۷۰ درصدی در مصرف انرژی
به گزارش پایگاه خبری سازمان انرژی هستهای، برای نخستینبار در ایران با تلاش نخبگان پژوهشگاه علوم و فنون هستهای با هدف توسعه کاربرد در صنایع مختلف برجهای استخراج ساخته شدند.
این برجهای استخراج در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. صنایع نفت، دارویی، پتروشیمی، هیدرومتالورژی، استخراج و بازفرآوری فلزات و صنعت هستهای از جمله صنایع محتاج به این فناوری هستند.
صفر تا ۱۰۰ دانش فنی برجهای استخراج از سوی دانشمندان صنعت هستهای بومیسازی شدهاست. این برجها میتوانند فرایند جداسازی مایعات را هم در ۳۶ مرحله با کیفیتی عالی به انجام برسانند. عملکرد و بازدهی برجهای استخراج در جداسازی مایعات به مراتب بهتر از ستونهای دیسک چرخان است و به خاطر شرایط نامتقارنی که در عملکرد خود دارد، به مراتب از فناوریهای مشابه و متداول مثل ستونهای دیسک چرخان، عملکرد بهتری دارد. استفاده از برجهای استخراج در جداسازی مایعات موجب میشود تا بیش از ۵۰ درصد در مصرف حلال صرفهجویی شود. ضمن اینکه در مصرف انرژی هم تا ۷۰ درصد موجب صرفهجویی میشود. این صرفهجویی ۷۰ درصدی انرژی برای تمام صنایع بسیار با ارزش است، چراکه قیمت محصول نهایی که مثلاً یک دارو یا یک محصول پتروشیمی است را پایین آورده و قدرت رقابتی بالایی به صنایع میدهد.
برجهای ۵۰ متری
بهرهگیری از دانش هستهای در صنایع مختلف از رویکردهای دنبالشده در صنعت راهبردی سازمان انرژی اتمی است. با بومیسازی دانش فنی برجهای استخراج، ایران جزو پنج کشور صاحب این فناوری در جهان شدهاست. ایالاتمتحده، ژاپن، آلمان و چین از دیگر دارندگان این فناوری هستند.
گفتنی است برج تقطیر شامل چهار بخش بدنه اصلی برج (Tower)، سیستم جوشاننده یا ریبویلر (Reboiler)، سیستم میعانکننده یا کندانسور (Condenser) و تجهیزات جانبی از جمله سیستمهای کنترلی، مبدلهای حرارتی میانی، پمپها و مخازن است.
برجهای سینیدار مهمترین نوع برجهای استخراج هستند. این نوع از برجها در مراکز مهم صنعتی مانند پالایشگاهها استفاده میشوند. داخل این برجها به فواصل معینی صفحههای فلزی سوراخ داری قرار داده شدهاست که به آنها سینی گفته میشود.
برجهای استخراج به ارتفاعهای مختلفی ساخته میشود که ممکن است از ۳ متر تا بیش از ۵۰ متر وابسته به اینکه چه صنعتی از آن استفاده میکند، متغیر است. قطر این برجها نیز ممکن است تا بیش از ۵ متر هم در نظر گرفته شود. برجهای تقطیر میتوانند سیستم ریبویلر و کندانسور داشته باشند یا نداشته باشند.
با بومیسازی این محصول از سوی دانشمندان صنعت هستهای، صنایع مهم و متعدد دیگری نیازی به واردات برجهای استخراج از اروپا آن هم با عبور از انبوهی از تحریمها را ندارند.