در ابتدای این نشست محمد حسن روزی طلب با اشاره به شیوه نگارش کتاب گفت: در بهار سال ۱۳۹۳ پیشنهاد نگارش کتاب «وقت محدود؛ روایت زندگی امنیتی شهید سید کاظم کاظمی» از طرف انجمن پیشکسوتان سپاس به من داده شد. این انجمن فهرست حدود ۲۰ نفر را برای تحقیق، پژوهش و مصاحبه در اختیار من قرار داد که در طی مصاحبه به حدود ۴۰ نفر رسیدیم. سالهای ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ مشغول مصاحبه و گفت وگو درباره شهید کاظمی و واحد اطلاعات سپاه در طول سالهای ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۳ بودیم.
روزی طلب ادامه داد: کسانی که در این کتاب با آنها گفت وگو شد برای اولین و آخرین بار بود که حرفهایشان از محافل امنیتی بیرون میرفت و به صورت عام منتشر میشد. هدف ما از نوشتن کتاب این بود که از یک لایه در نوشتن زندگی شهید کاظمی بالاتر برویم و به یک یادنامه برسیم؛ به عبارتی میخواستیم دوره فعالیت سیاسی و امنیتی شهید کاظمی و تبعات فعالیتهای ایشان را بررسی کنیم. در طول نوشتن این کتاب، چراغ قوه را در یک غار عمیق و چند متری روشن کردیم که صرفا یک محوطه چند متری را پیش پای ما روشن میکرد.
این نویسنده بیان کرد: برای سرداران بزرگ جنگ مانند حاج احمد متوسلیان، شهید حاج قاسم سلیمانی و... به واسطه عملیاتهای موفقی که داشتند القاب و عناوین درخوری نسبت میدهند اما به نظر میرسد کسانی که در پشت جبهه و در قسمت اطلاعات فعالیت میکنند حقشان ادا نشده است. شخصیتهایی مانند شهید کاظمی که گروههای ضد انقلابی زیادی را نابود کرد اما القاب و صفتهای درخوری دریافت نکرد. از انجمن پیشکسوتان سپاس تشکر میکنم که فضای نوشتن این کتاب را فراهم کرد چرا که کار سختی بود و گاهی کار متوقف میشد و چندین سال نوشتن آن طول کشید. همت، شجاعت و جسارت این انجمن باعث شد این کتاب نوشته و منتشر شود.
وی در پایان عنوان کرد: من اصطلاح یادنامه را برای کتاب مناسب میدانم اما این کتاب منجر به نوشتن بخشهایی از تاریخ اطلاعات سپاه و باز تاسیس آن شد که شهید کاظمی نقش بسیار مهمی در آن داشت. پاورقیهای منتشر شده در این کتاب از اطلاعات مرکز اسناد انقلاب اسلامی است.
کتاب«وقت محدود» بخشی از تاریخ تشکیل سازمان اطلاعات کشور است
جواد کلاته عربی نیز در این نشست اظهار کرد: همه کتابهایی که در حوزه ادبیات پایداری نوشته میشوند گاهی بین دو عنصر اهمیت و جذابیت، گاهی وسط و گاهی نسبت نزدیکی به یکی از آنها دارند. کتاب «وقت محدود» به شدت به عنصر اهمیت نزدیک است. همه کتاب را با شوق و با این نگاه که به دایره اطلاعات ناگفته و ندانستهام اضافه میشود خواندم؛ این کتاب بخشی از تاریخ تشکیل سازمان اطلاعات کشور ما است. اینکه راویان برای اولین و آخرین بار صرفا در این کتاب با نویسنده صحبت کردهاند بر اهمیت کتاب میافزاید. این کتاب به مخاطب اطلاعات میدهد اما توقع من این بود که کتاب زندگی نامه شهید کاظمی باشد اما اینگونه نیست بلکه برشی از زندگی شهید کاظمی را ارائه میکند؛ مقطعی از حضور شهید کاظمی در سازمان اطلاعات سپاه تا شهادت ایشان در کتاب روایت شده که یک بازه زمانی حدود پنج ساله است اما با زندگی شهید کاظمی روبه رو نمیشویم. انتظار من از کتاب این بود که در همه بخشها با شهید کاظمی جلو میرفتیم اما این گونه نیست.
نویسنده کتاب «در هیاهوی سکوت» بیان کرد: در بخش اول کتاب، اطلاعات خوبی درباره شکلگیری اطلاعات سپاه منطقه ۱۰ تهران میبینیم که شهید کاظمی هم به عنوان یکی از عناصر اصلی در آن حضور دارد. پاورقیهای کتاب بسیار مهم هستند و به شرح اتفاقات و معرفی شخصیتهایی میپردازند که نام آنها برای ما آشنا نیست و این امر پاورقیها را از خود متن مهمتر میکند. در این فصل همچنین، واحدهای درحال تشکیل اطلاعات سپاه و نحوه ورود شهید کاظمی به اطلاعات روایت میشود که روایت فرمانده سپاه بهترین روایت است. تکرار و تعدد روایتهای مشابه در کتاب خوب نیست و برای مخاطب خوشایند نخواهد بود و محلی از اعراب ندارد. به نظر من بهتر است هر راوی، روایتی را که دیگری مطرح نکرده است بیان کند تا اطلاعات تکراری و خسته کننده نباشد. همچنین بهتر بود برای فصلهای این کتاب اسمهای هنریتری انتخاب میشد. در این فصل جنگ شروع میشود اما تاثیر شروع آن در سازمان امنیتی دیده نمیشود و روی روند روایتها تاثیری ندارد.
جواد کلاته عربی در پایان گفت: نگاه نویسنده به عنوان امانتدار در نقلقولهای مصاحبهشوندهها میتوانست تا حدی تعدیل شود چرا که به عنوان نویسنده مسئول کنار هم قرار دادن روایتها هستید و باید درباره نحوه استفاده از نقل قولها تجدید نظر اساسی و آنها را هدفمندتر سازماندهی کنید چرا که با یک بسته اطلاعات متفاوت در هر نقلقول روبه رو هستیم و هر نقل قول کشکولی از اطلاعات است. کتاب به نام شهید کاظمی منتشر شده و نویسنده میتوانست در دل کتاب به شخصیت شهید کاظمی نگاه کند اما در کنار اطلاعات خوب، ناب و بکری که در کتاب وجود دارد بیشتر از هر چیزی روایت روند شکلگیری اطلاعات سپاه را میبینیم، درحالی که توقع داشتیم روایت زندگی شهید کاظمی در کتاب بیشتر باشد. فصل سوم کتاب مبارزه با سازمان توده را روایت میکند؛ این فصل شیرین و جذاب است و قصه دارد؛ قصه درباره شهید کاظمی شکل نگرفته بلکه قصه را درباره سازمانها میبینیم. شاید حجم اطلاعات بکر و ناگفته درباره این سازمانها و روند شکلگیری آنها نویسنده را اغوا کرده باشد. جای چند خاطره مفصل از شهید کاظمی در کتاب خالی بود.
کتاب «وقت محدود» رئالستیک و واقعگرایانه است
محسن باقری اصل از دیگر سخنرانان حاضر در نشست نقد و بررسی کتاب «وقت محدود» با اشاره به ساختار و فرم این کتاب گفت: این کتاب رئالستیک و واقعگرایانه است اما خوشبختانه وارد دام رمانتیکبازی نشده است. تَن بسیاری از متون رمانتیکی دچار تب رمانتیسم است اما این تب با ورود به ساحت آگاهی مخاطب با گذشت زمان برطرف میشود. نویسنده و راویان کتاب دو آتیشه نیستند و کتاب یک طرفه به قاضی (که در اینجا مخاطب است) نمیرود. نویسنده با هوشیاری، قلمش را آگاهانه و عامدانه در سایه قرار میدهد و به راویان اجازه نقل قول میدهد. این چینش آگاهانه از سوی نویسنده صورت گرفت تا خرده روایتها در کنار هم قرار بگیرند. در نتیجه شخصیتی که شناختی نسبت به او نداریم از دل این خرده روایتها دیده میشود.
باقری اصل با تاکید بر اینکه نویسنده در نگارش کتاب با کار سختی رو به رو است، گفت: هرچند ظاهرا کتاب ساده است اما کار جانفرسایی است که روایان را با طبقهبندیهای امنیتی کنار هم بچیند. در این کتاب با پژوهشی ماجرا محور روبه رو هستیم که نویسنده حد خودش را میداند و آگاه است که راوی تا چه حد باید حرف بزند. این کتاب کلیشهای، جهتدار، هیجانزده و شتابزده نیست و حب و بغض در آن وجود ندارد؛ این ویژگیها کتاب را جذاب میکند. نویسنده با قلمی که در سایه مینویسد خودش را برجسته نمیکند تا روند کار ساده و معقول حرکت کند. مضمون هر کتابی را نثر آن مسموع میکند و این کتاب مسموع است؛ یک ضد انقلاب در لندن، آمریکا، اروپا و... با خواندن این کتاب میتواند از آن بهرهبرداری کند.
وی افزود: زبان سادهای که در این کتاب به کار گرفته شده، همدلی مخاطب را به همراه دارد. مخاطب این کتاب در وهله اول دانشجویان به ویژه کسانی هستند که کار تشکیلاتی میکنند. پیشنهاد میکنم تشکلهای دانشجویی این کتاب را بخوانند و درباره آن بحث و گفت وگو کنند. روح کتاب شبیه بخشی از بازی مافیا است و عنصر سیاسی، اطلاعاتی و امنیتی در آن وجود دارد. پیشنهاد میکنم در چاپ بعدی بخش زندگینامه را حذف کنید.
این منتقد در پایان بیان کرد: به زیرتیتر کتاب نقد دارم چرا که کتاب زندگینامه نیست بلکه روند و فرآیند شکلگیری اطلاعات سپاه را در این کتاب میبینیم؛ شاید به خاطر بازار و جلب توجه مخاطب این عنوان برای کتاب انتخاب شده است.