نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد در جریان نشست اضطراری روز پنج شنبه شورای امنیت که به دنبال تازهترین حمله به بزرگترین نیروگاه هستهای اروپا تشکیل شد، هشدار داد که حملات کییف به سایتهای هستهای، جهان را به سمت فاجعهای مشابه چرنوبیل سوق میدهد. همزمان واشنگتن و سازمان ملل در جهتگیری همسو خواستار ایجاد منطقهای امن در اطراف نیروگاه زاپروژیا شدند.
سایه تکرار فاجعه نیروگاه هستهای چرنوبیل در بهار سال ۱۹۸۶، همچنان بر اوکراین به عنوان یکی از جمهوریهای استقلالیافته از اتحاد جماهیر شوروی سابق سنگینی میکند. با آغاز جنگ اوکراین و گزارشها درباره حملات به نیروگاه اتمی زاپروژیا که بزرگترین نیروگاه اروپا محسوب میشود و برای دو طرف جنگ از اهمیت راهبردی برخوردار است، این موضوع بار دیگر در مرکز توجه قرار گرفته است. آناتولی آنتونوف، سفیر روسیه در ایالات متحده تأکید دارد که نیروهای کییف با بمباران زاپروژیا، تمام اروپا را در معرض خطری جدی قرار میدهند. منابع مطلع اعلام کردهاند که روز پنج شنبه این انفجار برای دومین بار در نزدیکی این نیروگاه اتمی رخ داد. ولادیمیر روگوف یکی از مقامات دولت محلی این منطقه از جنوب اوکراین هم درباره این حمله گفت: «جنگندههای اوکراینی بار دیگر نیروگاه هستهای زاپروژیا را بمباران کردند.»
امریکا، کییف و اروپا مسئول هر فاجعه احتمالی
واسیلی نبنزیا، نماینده دائم روسیه در سازمان ملل با اشاره به حملات مکرر کییف به این نیروگاه در نشست اضطراری شورای امنیت که به همین منظور تشکیل شد، گفت: «حملات جنایتکارانه کییف به سایتهای هستهای، جهان را به آستانه یک فاجعه هستهای میبرد که از نظر گستره با چرنوبیل قابل مقایسه است.» این مقام روس خاطرنشان کرد: «امروز هیچ یک از کشورهای غربی جرئت نکردند اعتراف کنند که نیروهای اوکراینی در حال بمباران ایستگاه اتمی زاپروژیا هستند. به ادعای آنها ما تنها طرفی هستیم که خطر ایجاد کردهایم. آنها در مورد بمباران نیروهای اوکراینی چه نظری دارند؟ این یک منطق غیرواقعی و اشتباه است، اما ما به آن عادت کردهایم. همانطور که شش ماه است شاهد جنگ انتشار اطلاعات نادرست علیه خود و جنگ دروغ هستیم.»ویاچسلاو ولودین، رئیس مجلس دومای روسیه نیز هشدار داد: «بمباران نیروگاه هستهای زاپروژیا ممکن است به فاجعه هستهای منجر شود. مسئولیت عواقب چنین حملهای به دوش امریکا، کییف و رؤسای اتحادیه اروپا است که هیچ اقدامی اتخاذ نمیکنند.»وی گفت: «بهتر است که پارلمان اروپا مرخصیها را لغو کند تا به وضعیتی که زندگی اروپاییها را تهدید میکند توجه کند.» وزارت دفاع روسیه پیشتر اعلام کرده بود که ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین با بمباران سایتهای زیرساختی نیروگاه هستهای زاپروژیا، اقدام جدیدی تحت عنوان تروریسم هستهای انجام داده است.
اوکراین هم به صورت متقابل روسیه را به حملات مشابهی متهم و اعلام کرد که مسکو هم شهری در نزدیکی نیروگاه اتمی زاپروژیا را بمباران کرده است و هدف روسیه از این اقدامات تبدیل زاپروژیا به یک پایگاه نظامی و تهدیدی برای اروپا است و از سازمان ملل خواست یک هیئت فنی متخصص اعزام کند.
درخواست گوترش همراستا با امریکا
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، دیگر مقامی بود که در نشست روز پنج شنبه شورای امنیت، از وخامت اوضاع در این منطقه سخن گفت و خاطرنشان کرد: «در برههای جدی بهسر میبریم و آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید اجازه داشته باشد در اسرع وقت مأموریت خود را در زاپروژیا انجام دهد.»بانی جنکینز، معاون وزیر امور خارجه امریکا در امور کنترل تسلیحات و امنیت بینالملل در این نشست، از ایده مأموریت آژانس بینالمللی انرژی اتمی در اوکراین حمایت کرد. او در شورای امنیت سازمان ملل اگرچه خواستار پایان جنگ شد، اما مسئولیت این وضعیت را فقط متوجه روسیه دانست و گفت: «ایالات متحده از فدراسیون روسیه میخواهد که فوراً نیروهای خود را از خاک اوکراین خارج کند. این عمل به اوکراین اجازه میدهد عملکرد ایمنی، امنیت و پادمانی را که برای چندین دهه در تأسیسات حفظ کرده بود، بازگرداند.»در این نشست، همچنین آنتونی گوترش، دبیرکل سازمان ملل هشدار داد که ادامه این روند میتواند به وقوع فاجعهای عظیم منجر شود. وی درباره اوضاع حاکم بیانیهای صادر کرد: «این تأسیسات نباید به عنوان بخشی از عملیات نظامی مورد استفاده قرار گیرد. در عوض، باید یک توافق فوری در سطح فنی بر سر یک محیط غیرنظامی شده برای تأمین امنیت منطقه به دست آید.»وی از طرفین جنگ اوکراین خواست بر سر ایجاد یک «منطقه امن» در اطراف نیروگاه هستهای که نگرانی جهانی را برانگیخته است، توافق کنند.
تحریک روسیه در جبهه کریمه
حمله به تأسیسات هستهای در حالی داغ شده که موضوع تصرف کریمه هم روی میز نیروهای اوکراینی قرار گرفته است. طبق آنچه بخش اطلاعات ارتش انگلیس اعلام کرده، در حمله نیروهای اوکراینی به پایگاه روسیه در شبهجزیره کریمه، حداقل هشت جنگنده روسی از بین رفته است. مقامات اوکراینی حمله نیروهای ویژه این کشور به پایگاه هوایی روسیه در شبهجزیره کریمه را پذیرفتهاند. رکن اطلاعات ارتش انگلیس روز جمعه اعلام کرد: «در نهم آگوست ۲۰۲۲ (۱۸ مرداد) انفجارهایی در فرودگاه نظامی ساکی در غرب کریمه تحت کنترل روسیه رخ داد. علت اصلی انفجارها نامشخص است، اما ابرهای قارچی بزرگی در ویدئوی شاهدان قابل مشاهده است.»در بیانیهای که به همین منظور منتشر شده، آمده است: «منطقه اعزام در مرکز پایگاه هوایی ساکی آسیب جدی دیده است، اما فرودگاه احتمالاً قابلاستفاده است. از دستدادن هشت فروند جنگنده نشاندهنده نسبت ناچیزی از کل ناوگان هواپیماهایی است که روسیه برای پشتیبانی از جنگ در اختیار دارد.» در پایان این بیانیه آمده است: «این حادثه احتمالاً ارتش روسیه را بر آن خواهد داشت تا در شناخت تهدیدها علیه خود تجدید نظر کند. کریمه احتمالاً به عنوان یک منطقه امن در پشت خط مقدم دیده شده است.»