سایه تجربه خروج غیرقانونی و یکجانبه امریکا از برجام و دنباله روی اروپا از سیاست‌های تحریمی او همچنان بر مذاکرات هسته‌ای سنگینی می‌کند. اگرچه گفته شده که طرف امریکایی دو مورد راستی آزمایی و تضمین‌ها را پذیرفته و به صورت مکتوب در پیش نویس آمده است، اما گذشته خسارت‌بار برجامی که گفته می‌شد «امضای کری» تضمین آن است، راه را برهرگونه اعتماد و خوش‌بینی بر طرف ایران بسته است و افکار عمومی نمی‌پذیرد، مسیری را که یکبار در آن گزیده شدیم، دوبار تکرار کنیم. شاید از همین روست که محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی روز گذشته در نطق پیش از دستور خود تصریح کرد: امریکای امروز، همان امریکای ۲۸ مرداد است. این بدبینی البته به معنای بستن باب هرگونه مذاکره نیست، بلکه به ما می‌آموزد که مقابل دشمنی با این حجم خصومت علیه ایران باید با احتیاط تمام مواجه شد؛ نیز از همین روست که می‌گویند: گذشته چراغ راه آینده است.
روز گذشته خانه ملت در بهارستان، میزبان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه، محمد باقری رئیس تیم مذاکره‌کننده و محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی بود؛ جلسه‌ای که به صورت غیرعلنی برگزار شد و نمایندگان ملت در مجلس شورای اسلامی در جریان آخرین تحولات مذاکرات هسته‌ای و پاسخ ایران به پیشنهاد جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار گرفتند. پاسخی که اگرچه از جزئیات آن مطلبی منتشر نشده، اما به گفته امیر عبداللهیان، وزیر امورخارجه، جمهوری اسلامی ایران انعطاف‌های لازم برای رسیدن به یک توافق منطقی که منافع ایران را تضمین و تأمین کند و در عین حال نگرانی‌های طرف‌های غربی را هم برطرف نماید، انجام داده و اکنون این امریکاست که باید تصمیم سیاسی بگیرد و انعطاف لازم به خرج دهد.
به گزارش ایرنا، ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی دیروز پس از این نشست به جمع خبرنگاران آمد و در تشریح این نشست گفت: مجلس جلسه مهمی به صورت غیرعلنی تشکیل داد. با توجه به اینکه در هفته‌های اخیر در روند مذاکرات هسته‌ای پیشرفت‌هایی داشتیم لازم بود نمایندگان در جریان تحولات و موضوعات قرار گیرند. در هفته گذشته در وین متنی در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار دادند که پیشنهادات جدیدی در موضوعات باقی مانده بود. ایران آن‌ها را مرور کرد که طبق گزارش ارائه شده پاسخ را ارسال کردیم و نیاز است که نظرات جمهوری اسلامی مد نظر قرار گیرد.
قانون اقدام راهبردی موضع ایران در مذاکرات را تقویت کرد
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه مهم‌ترین نکته اهمیت قانون اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها است، گفت: آقای شمخانی هم به آن اشاره داشت که این قانون گام مهمی برای پیشبرد برنامه هسته‌ای کشور و تقویت موضع مذاکرات است. این قانون یکی از سرمایه‌های اصلی ما است. نمایندگان تأکید داشتند که باید ادامه راه براساس همین مسیر باشد. انتظار می‌رود تیم مذاکره‌کننده هم تلاش کنند در متن خروجی مذاکرات به اهداف این قانون توجه شود.
تضمین و راستی آزمایی مطالبه مجلس
عمویی نکته کلیدی در اهداف مذاکرات را انتفاع اقتصادی ملت ایران خواند و اظهار داشت: انتفاع اقتصادی به این معناست که موانع تجارت خارجی ایران رفع شود و محدودیت‌های غیرقانونی فروش نفت برداشته شود. همچنین ما به منابع فروش نفت برای تأمین نیاز مردم کشورمان دسترسی پیدا کنیم. تجار هم چنین روندی را در روند تجارت خارجی دنبال می‌کنند. این مسیر در مذاکرات دنبال شده و مطالبه هم هست. نهایتاً خروجی مذاکرات گزارش رفع تحریم‌ها خواهد بود که دولت باید به مجلس ارائه کند. این ملاک ما برای ارزیابی در مجلس است. وی با بیان اینکه تضمین و راستی‌آزمایی دو موضوع جدید در مذاکرات است، تصریح کرد: توافقی که در حال حاضر پیگیری می‌شود تصمیم کمیسیون مشترک برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ است. به این عنوان که این توافق با خروجی غیرقانونی امریکا نقض شد و نهایتاً ایران دست به کاهش تعهدات زد. پس اگر بخواهیم به شرایط سال ۲۰۱۵ برگردیم باید تضمینی باشد که طرف‌هایی که می‌خواهند با ایران کار اقتصادی و تجاری انجام دهند تحت تأثیر تحریم‌ها قرار نگیرند. این موضوع مهمی بود که مورد پذیرش طرف مقابل قرار گرفته است.
کل مذاکرات به صورت مکتوب دنبال می‌شود
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تأکید بر اینکه کل مذاکرات به صورت مکتوب دنبال می‌شود، افزود: طبق گزارشات ارائه شده موضوع تضمین در جا‌های مختلف به صورت مکتوب اشاره شده است.
عمویی با بیان اینکه یکی از نواقص توافق قبلی موضوع راستی‌آزمایی بود، گفت: تعهدات ایران از جانب آژانس مورد راستی آزمایی قرار می‌گرفت، اما تعهدات طرف مقابل برای رفع تحریم ها، راهکاری برای راستی‌آزمایی نداشت. این خواسته جمهوری اسلامی است. الان اصل موضوع پذیرفته شده که هم بازه زمانی برای راستی آزمایی رفع تحریم‌ها در نظر گرفته شود و هم اقدامات مختلفی دنبال شود که ایران بتواند راستی آزمایی کند که تحریم‌ها به صورت مستمر برداشته شود؛ دو موضوع راستی آزمایی و تضمین‌ها علاوه بر موضوع رفع تحریم‌ها به صورت مکتوب در پیش‌نویس اشاره شده است. وی گفت که در جلسه درباره موضوعات مختلف باقی مانده در مذاکرات هم اشاراتی شد، اما، چون همچنان موضوع مذاکرات است نمی‌توانم در مورد جزئیات آن توضیح بدهم.
بسته شدن موضوعات پادمانی شرط پایداری توافق
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تأکید بر اینکه روابط ما با پادمان تحت تأثیر تلاش‌های سیاسی قرار گرفته است، اظهار داشت: ما بیشترین همکاری را با آژانس برای نظارت‌ها داشته‌ایم به طوری که ۲۳ درصد از هزینه‌های بازرسی آژانس برای بازرسی از کشور ما است. در سفر آقای گروسی به تهران در اسفند سال گذشته توافق شد که در موضوعات باقی مانده ایران گزارش بدهد و نهایتاً بررسی شود، اما شاهد بودیم که این توافق اجرا نشد و با صدور قطعنامه از سوی شورای حکام به نتیجه نرسید. امروز نشانه جدیدی را از بدعهدی شاهدیم. تیم مذاکره‌کننده اصرار دارد که برای پایداری یک توافق لازم است موضوعات پادمانی بسته شود. ماهیت این سؤالات جدید را سیاسی می‌دانیم و به تبع آن لازم است آن‌ها با اراده سیاسی کمک کنند که این موضوع بسته شود. وی درباره اینکه آیا موضوع پادمان هم به صورت مکتوب در پیش نویس می‌آید، گفت: مذاکراتی در جریان است که شیوه اجرای آن در متن چگونه باشد.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پاسخ به این پرسش که رفع تحریم‌ها به صورت گام به گام یا به صورت یکجا خواهد بود، اظهار داشت: از دید ما باید تحریم‌ها به گونه‌ای برداشته شود که بتوان راستی آزمایی کرد از این جهت دولت باید گزارش رفع تحریم‌ها را به مجلس بدهد. بخشی از تحریم‌ها شامل دستورات اجرایی است که لازم است از ابتدای توافق برای برداشتن آن صادر شود. بخشی از آن هم در چند مرحله طراحی شده که چطور توافق جلو می‌رود، مثل دوره تأیید داخلی آن به بازه اجرا، این مراحل اجرا می‌شود، اما در نهایت باید به نوعی تحریم‌ها برداشته شود که هم مؤثر و هم قابل راستی آزمایی باشد.
به شرط همراهی غرب توافق در دسترس است
عمویی تأکید کرد: موضوع اصلی کار این است که هنوز ما موضوعات باقی مانده برای مذاکرات داریم. پیشنهاد آخری دریافت کردیم و نظرات‌مان را اعلام کردیم، ولی هنوز از طرف مقابل پاسخی دریافت نکردیم. اگر آن‌ها با خواسته‌های جمهوری اسلامی همراهی کنند حتماً می‌توانیم شاهد یک توافق باشیم. تأکید می‌کنم در مسیر توافق هستیم، اما هنوز به توافق نرسیدیم. هرچند فاصله چندانی هم نداریم. اگر اراده جدی باشد خیلی سریع این اتفاق می‌افتد.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره اینکه چه زمانی طرف مقابل درباره نظرات اعلامی ایران اعلام نظر می‌کند، گفت: در جریان این موضوع نیستم ودرباره این موضوع در جلسه صحبت نشده است.
گزارش رفع تحریم‌ها به مجلس می‌آید
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره اینکه آیا باید متن توافق احتمالی به تصویب مجلس برسد، گفت: طبق ماده ۷ قانون اقدام راهبردی مجلس از دولت گزارش رفع تحریم‌ها را دریافت می‌کند و این ملاک ما برای تصمیم‌گیری است. یعنی وقتی توافق انجام شود متن آن منتشر شده و در اختیار همه قرار می‌گیرد و ما هم مسیر عادی نظارت مجلس بر دولت را دنبال می‌کنیم. درباره این مورد خاص گزارش رفع تحریم‌هاست که در مجلس بررسی می‌شود.
