مبنای این پژوهش، تصریح رهبری بر عبارت «استاد یا معلم اخلاق» در متن پیام تسلیت و یا شهرت این اساتید در حوزه اخلاق دینی در جامعه بوده است. در این بررسی، متن پیامهای تسلیت حضرت آیتالله خامنهای به مناسبت درگذشت این اساتید اخلاق، گردآوری و مضمون این متون به صورت کمّی و آماری مورد تحلیل قرار گرفته است.
در ادامه صفات ارزنده و خدمات و برکات هریک از این علمای بزرگ که در متن پیام تسلیت رهبری به آن اشاره شده، در جدول زیر آورده شده است:
در پیام های مورد بررسی، رهبر معظم انقلاب در توصیف سجایای اخلاقی و خدمات و برکات زندگی هر یک از این اساتید برجسته خطاب به بازماندگان، ارادتمندان و مستمعان درسها و خطابههای علمای فقید اخلاق به نکاتی اشاره فرمودهاند که در پنج مضمون (محور) شامل «نشر معارف دینی و اخلاقی»، «شاگرد پروری»، «فضائل اخلاقی»، «هدایت جوانان» و «بیان اثرگذار و نافذ» قابل بررسی است.
در مجموع در ۱۱ پیام تسلیت رهبری به ۲۸ محور اشاره شده است و بررسیها نشان میدهد بیشترین خصیصهای که رهبر معظم انقلاب در پیامهای خود در خصوص این علمای بزرگ متذکر شدهاند شامل «شاگرد پروری» و «نشر معارف دینی و اخلاقی» با بهرهگیری از منبر و محراب و یا رسانه ملی در جامعه (هریک با ۷ مورد فراوانی) بوده است.
همچنین رهبری در این ۱۱ پیام تسلیت، ۶ مرتبه به فضایل اخلاقی شامل تزکیه، خضوع، خشوع، تهذیب و اخلاص این علمای فقید اشاره کرده و ۴ مرتبه هدایت جوانان را از ثمرات زندگی این معلمان اخلاق برشمردهاند. همچنین رهبری در پیامهای خود چهار مرتبه به بیان نافذ و اثرگذار، زبان ناصح و لحن شیرین و جذاب این علمای بزرگ در نشر معارف اخلاقی اسلام اشاره کردهاند.
از بین ۱۱ استاد اخلاق که رهبری در سوگ آنان پیام تسلیت صادر کردهاند، ۱۰ مورد مرد و یک مورد زن (بانو علویه همایونی) بوده است.