اسکار تنها رویداد سینمایی در جهان است که فیلمهای بخش بین الملل آن از سوی دولتها انتخاب و ارسال میشوند و در ایران هم بنیادسینمایی فارابی هر ساله به واسطه یک شورای انتخاب عهده دار این موضوع است و چالشهای این انتخاب به خودی خود حاوی نکاتی تخصصی است.
برای ایران مهم است که سینمایش در جهان دیده و تحسین شود، اما چالش مدیریت محتوای آثار از سوی جشنوارههای غربی مسئلهای است که این تمایل را دچار چالش کرده است، انتخاب فیلم برای اسکار ویژگیهای خاص خود را دارد چراکه از سویی فیلمهای محتوا زده نمیتوانند در این رویداد جایی داشته باشند و باید حداقلهای کیفی را دارا باشند با این حال میدانیم که در مراحلی که رقابت خیلی داغ میشود، سیاست به کمک فیلمها میآید.
دیروز کشور دانمارک فیلم عنکبوت مقدس رابه عنوان نماینده این کشور به اسکار معرفی کرد و از حالا میتوان احتمال داد که این فیلم شانسی برای دریافت اسکار بهترین فیلم بخش بین الملل نخواهد داشت با این حال ممکن است به واسطه فضاسازیها علیه ایران درباره مرگ مشکوک مهسا امینی لابیهای ضد ایرانی سنگ تمام بگذارند تا دست کم این فیلم جزو پنج فیلم برتر معرفی شود چرا که ایرانهراسی موضوعی است که این فیلم میتواند به آن دامن بزند. ضمن اینکه حضور این فیلم در میان پنج فیلم برتر خارجی زبان اسکار میتواند پخشکننده خوبی برایش فراهم و به اکرانهای بین المللی آن کمک کند و اگر این اتفاق بیفتد بار دیگر شاهد یک همدستی ضد ایرانی در سینما خواهیم بود که عدهای از ایران تا دانمارک و لس آنجلس به آن ضریب داده و یاری رساندهاند. ایران امسال فیلم سینمایی جنگ جهانی سوم را به اسکار معرفی کرده است، فیلمی که در جشنواره ونیز توانست دو جایزه در بخش افق، از جمله بهترین فیلم برای هومن سیدی و بهترین بازیگر مرد برای محسن تنابنده را به خود اختصاص دهد، با این حال از حالا باید عنکبوت مقدس را نه یک رقیب برای دیگر فیلمهای بخش بین الملل اسکار بلکه به عنوان اثری که میتواند از طریق لابیهای صهیونیست موی دماغ دیگر فیلمها باشد قلمداد کرد. فیلمی که میتواند از طریق لابیهای پر نفوذ حق آثار با کیفیت را نیز دچار خدشه کند. شاید اگر فیلمسازان کشورهای دیگر نسبت به فیلم عنکبوت مقدس هوشیار باشند بتوانند از حالا نگرانی خود را درباره آن و اینکه نگاههای سیاسی بتواند آن را تحمیل کند ابراز کنند.
مؤسسه فیلم دانمارک، عنکبوت مقدس علی عباسی ر ا در کنار فیلمهای «بقیه عمر» ساخته فرل پترسون و «همان طور در بهشت» ساخته تی لیندنبورگ که به عنوان سه گزینه نهایی برای شرکت در اسکار انتخاب کرده بود، به عنوان گزینه نهایی به اسکار معرفی کرد.
دانمارک سابقه زیادی در حمایت از افرادی دارد که به اسم هنر در دو دهه اخیر به نمادهای مقدس مسلمانها توهین کردهاند. کاریکاتورهای تمسخر اسلام اولین بار در این کشور منتشر و به آن دامن زده شد.
از دایره مینا تا جنگ جهانی سوم
اولین فیلمی که از ایران به اسکار معرفی شده دایره مینا ساخته داریوش مهرجویی بود که دو سال پیش از انقلاب اسلامی رقم خورد. پس از آن تقریباً ۱۷ سال از ایران هیچ فیلمی به اسکار معرفی نشد تا اینکه در سال ۹۴ فیلم زیردرختان زیتون ساخته عباس کیارستمی به اسکار رفت، اما از آنجا که این فیلم با معیارها و ذائقه اسکار نمیخواند راه به جایی نبرد.
از آن پس ایران به ترتیب فیلمهای بادکنک سفید از جعفر پناهی، گبه ساخته محسن مخملباف و بچههای آسمان را به اسکار ارسال کرد که از این میان تنها فیلم بچههای آسمان ساخته مجید مجیدی توانست در سال ۱۹۹۹ به پنج فیلم برتر اسکار فیلمهای خارجی زبان راه پیدا کند که البته در رقابت نهایی اسکار این بخش به فیلم صهیونیسم پسند پیانیست تعلق گرفت. رنگ خدا دیگر اثر تحسین شده مجید مجیدی نیز در سال ۲۰۰۰ به اسکار رفت و سال ۲۰۰۳ فیلم من ترانه ۱۸ سال دارم به کارگردانی رسول صدرعاملی راهی اسکار شد. سال بعد فیلم نفس عمیق از پرویز شهبازی به اسکار رفت، لاک پشتها هم پرواز میکنند به کارگردانی بهمن قبادی درسال ۲۰۰۵ نماینده ایران در اسکار بود. خیلی دور خیلی نزدیک از رضا میرکریمی دیگر منتخب سینمای ایران در اسکار بود.
کافه ترانزیت از کامپوزیا پرتوی در سال ۲۰۰۷ از ایران به اسکار راه یافت. میم مثل مادر ساخته مرحوم رسول ملاقلی پور دیگر فیلم ایرانی ارسال شده به اسکار بود. آواز گنجشکها سومین فیلمی است که از مجید مجیدی به اسکار رفت، اما سال بعد درباره الی اولین فیلمی بود که از اصغر فرهادی راهی اسکار میشد. فیلم بدرود بغداد مهدی نادری در سال ۲۰۱۰ به اسکار رفت. جدایی نادر از سیمین در سال ۲۰۱۱ توانست عنوان بهترین فیلم خارجی زبان را به خود اختصاص بدهد. سال ۲۰۱۴ دومین فیلم فرهادی با عنوان گذشته راهی اسکار شد. امروز ساخته رضا میرکریمی در سال ۲۰۱۵ به اسکار رفت و کاری از پیش نبرد. فیلم محمد رسول الله در سال ۲۰۱۶ دیگر نماینده ایران در اسکار بود. سال بعد فیلم فروشنده از ایران به اسکار رفت و دومین اسکار فرهادی رابرای او رقم زد. فیلم نفس در سال ۲۰۱۸ از ایران راهی اسکار شد. بدون تاریخ بدون امضا نیز در سال ۲۰۱۹ به اسکار رفت. در جستوجوی فریده اولین فیلم مستندی بود که در سال ۲۰۲۰ از ایران راهی اسکار شد. در سال بعد فیلم خورشید اثر مجید مجیدی به اسکار فرستاده شد و سال بعد از آن فیلم قهرمان فرهادی نماینده ایران بود و امسال نیز جنگ جهانی سوم به عنوان نماینده ایران شانس خود را در اسکار میآزماید.
چرا روسیه به اسکار نمیرود
روسیه امسال هیچ فیلمی به اسکار ارسال نمیکند و دلیل آن هم کاملاً مشخص است، فشارها به این کشور از سوی کشورهای غربی به دلیل حمله به اوکراین زیاد است و شاید روسیه بهترین کار را انجام داده تا پیش از آنکه فضاسازیها شدت بگیرد خودش قید حضور در اسکار را زد. گاردین مینویسد: این اولین باری است که این کشور جوایز معتبر سینمایی را از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تحریم میکند.
این تصمیم توسط نیکیتا میخالکوف گرفته شده که به خبرگزاری تاس گفته است روسیه با شرکت در اسکار امسال چیزی برای به دست آوردن ندارد. وی پیشنهاد کرده است جایزهای معادل اسکار برای کشورهای مستقل شده از شوروی ایجاد شود.
میخالکوف گفت: به نظر من انتخاب فیلمی که نماینده روسیه در کشوری باشد که در واقعیت در حال حاضر وجود روسیه را انکار میکند، منطقی نیست.