بسیاری از فعالان حوزه جمعیت، نگران هستند که مبادا این برنامه نیز به سرنوشت قانون تسهیل ازدواج، دچار شود. عده‌ای علت این مسئله را ضعف ساختاری و عملکردی ستاد ملی جمعیت می‌دانند. برخی نیز معتقدند این سازمان برنامه و بودجه است که هنوز اعتقادی به اهمیت قانون جوانی جمعیت ندارد.
یک سال از ابلاغ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، گذشت. قانونی که بر اساس مصوبه مجلس تنها به‌صورت آزمایشی قابلیت اجرا دارد. این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی یک سال اخیر تنها یک‌سوم این سند اجرا شده و بیش از دوسوم آن روی زمین مانده است.
در این بین بسیاری از فعالان حوزه جمعیت، نگران هستند که مبادا این برنامه نیز به سرنوشت قانون تسهیل ازدواج، دچار شود. از این رو تأکید دارند ستاد ملی جمعیت باید جدیت بیشتری برای نظارت و ارزیابی عملکرد دستگاه‌های مربوطه، نشان دهد.
ستاد ملی جمعیت توان کاراسازی قانون جوانی جمعیت را ندارد!
در همین راستا به اظهارات کارشناسان و فعالان حوزه جمعیت در روز‌های اخیر، اشاره می‌شود. در ابتدا امیرحسین بانکی پور، نماینده مجلس و رئیس کمیسیون مشترک طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در گفتگو با مهر با بیان اینکه نسبت به انتظاراتی که داریم و می‌خواهیم تمام قانون اجرا شود هنوز قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به صورت کامل اجرا نشده است.
وی در همین خصوص، گفت: برای اجرای قانون نیاز به یک ستاد قوی داریم؛ اگر بخواهیم که ستاد با قوت اجرای مصوبات و آئین‌نامه‌ها را پیگیری کند؛ یک ستاد قوی نیاز است. البته خوشبختانه جلسات ستاد به خوبی هر سه ماه یک بار برگزار می‌شود، اما برای پیگیری اجرای مصوبات نیازمند ساختار و ستاد قوی‌تری هستیم. این اظهارات نشان می‌دهد، ستاد ملی جمعیت توان کاراسازی قانون جوانی جمعیت را ندارد.
همچنین، فاطمه محمدبیگی، رئیس فراکسیون جوانی جمعیت مجلس شورای اسلامی در خصوص وضعیت اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در سازمان‌ها و دستگاه‌های کشور، گفت: در قانون استخدام، مزایا هنوز اجرایی نشده است و در استخدام آموزش و پرورش و وزارتخانه‌ها، امتیاز فرزندآوری هنوز به صورت مشخص دیده نشده است. در حوزه ترویج و فرهنگ‌سازی نیز هنوز گزارش مشخصی از دستگاه‌های فرهنگی کشور برای ترویج و تشویق به فرزندآوری نداشته‌ایم. منتظر بسته‌های وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات اسلامی هستیم که سازمان برنامه نیز باید بسته‌های بودجه‌ای را برای این سازمان‌ها در نظر بگیرد.
دوسوم قانون جوانی جمعیت، روی زمین مانده است!
او ضمن اشاره به اینکه قانون جوانی جمعیت یک بسته سیاستی و قانونی است؛ در خصوص افزود: گزارش‌های نظارتی مجلس نشان می‌دهد که تاکنون بین ۲۵ تا ۳۵ درصد مفاد قانون جوانی جمعیت قابلیت اجرا پیدا کرده است؛ مجلس به‌زودی در آذرماه گزارشی را در صحن علنی به محضر ملت شریف ایران در این زمینه ارائه خواهد کرد.
در همین راستا، صالح قاسمی فعال حوزه جمعیت، ضمن اشاره به تعلل‌ها در اجرای کامل قانون و بر زمین ماندن تکالیف دستگاه‌ها، گفت: تحت پوشش بردن خدمات درمان ناباروری و پرداخت هزینه‌ها تا ۹۰ درصد یکی از تکالیفی است که تأمین اجتماعی از آن تا حد ممکن شانه خالی می‌کند. همچنین بیمه مادران خانه‌دار تکلیفی است که اقدامی برای اجرایی شدنش انجام نداده است.
وی، از اجرای حداکثر ۳۰ درصدی قانون در یک سال گذشته صحبت می‌کند که به‌زعم او به پرداخت تسهیلات تولد فرزند، امتیاز دریافت خودرو بدون نوبت، اجرای مرخصی زایمان مادران شاغل و اولویت استخدام افراد صاحب فرزند محدود می‌شود.
ولی اینکه چرا قانون اشاره‌شده با وجود تبلیغات گسترده و انطباق با نیاز‌های جامعه، اکنون به چنین وضعی دچار شده و به کما رفته، پرسشی است که همه پاسخش را می‌طلبند. رئیس سازمان بازرسی کل کشور یک بار گره کار را این‌چنین توضیح داد: «ازجمله تکالیف ستاد ملی جمعیت، پیشنهاد اعتبار دستگاه‌های مرتبط با این قانون در بودجه سنواتی است که به‌رغم پیش‌بینی‌های اعتباری، تاکنون در مورد نحوه توزیع آن دستورالعملی تهیه نشده و بودجه دستگاه‌های اجرایی تخصیص نیافته که موجب به تعویق افتادن اجرای قانون می‌شود.»، اما صالح قاسمی در این خصوص معتقد است: «این سازمان برنامه و بودجه است که منابع پیش‌بینی شده را به دستگاه‌ها تخصیص نداده و چه بسا دستگاهی در اجرای قانون مصمم است، ولی امکان اجرا را ندارد.» البته این پژوهشگر حوزه جمعیت از دلیل دومی نیز نام می‌برد که به ستاد ملی جمعیت مرتبط است: «این ستاد مسئله جمعیت را در کشور تولیت می‌کند، اما برای اینکه بتواند به حوزه اجرا ورود کند نیازمند یک قرارگاه عملیاتی است که حکم بازوی ستاد ملی را دارد که به اعتقاد من یا باید در وزارت کشور، یا وزارت بهداشت یا در سازمان صداوسیما ایجاد شود».
با وجود این، انتظار می‌رود نمایندگانی که به‌عنوان عضو ناظر ستاد ملی جمعیت، انتخاب شده‌اند در اسرع وقت، با حضور در رسانه ملی دلیل ضعف اجرای قانون جوانی جمعیت را به‌درستی تشریح کنند؛ زیرا همین طور که بیان شد؛ عده‌ای علت این مسئله را ضعف ساختاری و عملکردی ستاد ملی جمعیت می‌دانند. برخی نیز معتقدند این سازمان برنامه و بودجه است که هنوز اعتقادی به اهمیت قانون جوانی جمعیت ندارد و از تخصیص کامل بودجه برای اجراسازی این قانون، استنکاف می‌کند.
