اساساً گریزی از فلسفه برای انسان امروز نیست و فلسفه لابد منه است. هر کس علوم انسانی میخواند فلسفه برایش لازم است، حتی کسی که به علوم طبیعی هم میپردازد به فلسفه نیاز دارد.
بهاءالدین خرمشاهی، مترجم و قرآنپژوه کشورمان در بیست و هشتمین نشست «وضعیت تفکر در ایران معاصر» با عنوان «فراز از فلسفه، فرار به فلسفه» که در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، گفت: «من از فلسفه فرار نکردم، از استکباری که برخی فلاسفه دارند فرار کردم، یعنی میگویند همه چیز باید فلسفیده شود تا فهمیده شود. خب ما عقل کلامی هم داریم، عقل اجتماعی هم داریم، عقل هنری هم داریم، عقل ادبی هم داریم. من از استکباری که نه در فلسفه بلکه در فلاسفه میدیدم فرار کردم. آنها اعتقادات دینی را به محک خودشان میزنند.»
خرمشاهی گفت: «من میگویم لزوماً با عقل فلسفی نیست که ایمان میآوریم البته اگر با عقل استدلالی ایمان بیاوریم خوب است، ولی نباید از همه مردم انتظار فلسفه دانستن و ایمان آوردن با استدلال داشته باشیم. من با آقای دینانی در این خصوص خیلی بحث کردم، بعضی وقتها به هم اخطار میدادیم داریم از بحث فلسفی خارج میشویم. اینکه ما استدلال کلامی کنیم که شباهت زیادی به فلسفه دارد صحیح نیست. البته مباحث اثبات وجود خداوند بینابین کلام و فلسفه است.»
خرمشاهی با اشاره به اینکه بزرگترین کسی که فیلسوفان و فلسفه را نقد کرده است، امام محمد غزالی است بیان کرد: «اتفاقاً چند سال دیگر هزاره او خواهد شد. اگر قرار است کاری از او احیا شود یا آثارش ترجمه امروزی شود باید اقدام شود. جالب است دوستانی از من پرسیدند شما در این کتاب از عبدالحسین زرینکوب پیروی نکردید که کتاب فرار از مدرسه نوشتند، من گفتم عجب، حرف خوبی میزنید! من خودم بر فرار از مدرسه نقد نوشتم و به نظرم یکی از بهترین آثار آقای زرینکوب است که باید تجدید چاپ شود. درباره غزالی هم همین است. غزالی خیلی فلاسفه را نقد و تکفیر میکند، ولی من با فلاسفه کار زیادی ندارم و بیشتر با فلسفه کار دارم. مثلاً غزالی میگوید فلاسفه علم خداوند به جزئیات را منکر هستند لذا آنها را تکفیر میکند، معاد جسمانی را منکر هستند لذا تکفیر میکند، برای عالم، قدم قائل نیستند لذا تکفیر میکند. بنده نه کسی هستم که بخواهم تکفیر کنم، نه اینچنین تمایلی دارم و نه چنین صلاحیتی دارم. غزالی چنین صلاحیت داشت، ولی بهرغم صلاحیت حق نداشت تکفیر کند. غزالی باید میگفت اثبات علم خداوند به جزئیات ممکن است، ولی فلاسفه اثبات نمیکنند. چرا تکفیر میکند؟ این جزو محدودیتهای فلسفه است.»