آمار قربانیان زمین‌لرزه‌ای که بامداد دیروز دو کشور ترکیه و سوریه را به لرزه درآورد، مدام در حال جابه‌جا شدن است. فیلم‌های آخرالزمانی که از مناطق حادثه‌دیده در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود، ضعف انسان مقابل مقدرات الهی را بیش از هر چیز دیگری عیان می‌کند. براساس آخرین آمار، شمار جانباختگان تا لحظه تنظیم خبر در ترکیه به هزار و ۵۴۱ نفر و در سوریه به ۹۱۱ نفر و شمار زخمی‌ها در سوریه به ۲ هزارو ۴۲۶ و در ترکیه به ۹ هزارو ۷۳۳ نفر رسیده‌است. در حالی که زمین‌لرزه منجر به سقوط قیمت لیر شد، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه ابراز امیدواری کرد با کمک مردم از فاجعه روی داده عبور می‌کنند. مقام‌های آنکارا هم، بالاترین وضعیت هشدار اضطراری را در این کشور اعلام کردند و خواستار ارسال کمک‌های بشردوستانه اروپا شدند. بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه هم با اعلام وضعیت اضطراری، کابینه‌اش را برای خدمت‌رسانی به حادثه‌دیدگان بسیج کرد.
مرکز زمین‌لرزه‌ای که دو کشور ترکیه و سوریه را به وحشت انداخت، شهر «غازی عینتاب» از شهر‌های کردنشین ترکیه و قدرت آن ۸/۷ ریشتر و در عمق ۱/۲۴ کیلومتری زمین اعلام شده‌است که به گفته شاهدان به مدت یک دقیقه ادامه داشت. شهر غازی عینتاب بیش از یک میلیون جمعیت داشت و یکی از شهر‌های صنعتی ترکیه بود که در مرز سوریه قرار دارد. مقام‌های آنکارا بعد از اولین بررسی‌های انجام‌شده بالاترین وضعیت هشدار اضطراری را در این کشور اعلام کردند و خواستار ارسال کمک از سوی نهاد «عملیات‌های کمک‌های بشردوستانه و حفاظت مدنی اروپا» شدند.
پس‌لرزه ۷/۶ ریشتری
وقوع زمین‌لرزه که ۱۰ استان ترکیه را تحت‌تأثیر قرار داد، خسارت‌های مالی و جانی شدید برجای گذاشته‌است و پس‌لرزه‌های زیادی هم به دنبال داشت که قدرتمندترین آن ۱۵ دقیقه بعد از حادثه با شدت ۶/۶ ریشتر وحشت دوباره‌ای به دل زلزله‌زدگان انداخت. چند ساعت بعد از این پس‌لرزه و در ساعت ۱۴:۳۷ بود که زمین‌لرزه‌ای به قدرت ۷/۶ ریشتر بار دیگر جنوب ترکیه را به لرزه انداخت. وزارت کشور ترکیه اعلام کرد، شش پس‌لرزه به قدرت ۶ریشتر در پی وقوع زمین‌لرزه اصلی در عمق ۷ کیلومتری زمین ثبت شده‌است.
در کشور همسایه
این زمین‌لرزه در کشور سوریه هم خسارت‌های بسیاری برجای گذاشته و در کشور‌های فلسطین، مصر، عربستان، عراق، لبنان و قبرس هم احساس شده‌است. گزارش‌ها حاکی است لرزش زمین در لبنان هم احساس شده‌است و در بیروت ساختمان‌ها برای حدود ۴۰ ثانیه تکان خوردند، به همین دلیل بسیاری از مردم این شهر به خیابان‌ها ریختند و از بازگشت به خانه‌هایشان خودداری کردند. در ترکیه بیشترین خسارت‌ها به شهر‌های آدانا و دیاربکر و در سوریه به شهر‌های حلب و لاذقیه، ادلب، حماه، طرطوس و رقه وارد شده‌است. با وجود اینکه دمشق در فاصله ۴۵۰ کیلومتری مرکز زلزله و در منتهی‌الیه جنوب غرب سوریه قراردارد، اما مردم دمشق هم زلزله را کاملاً احساس کردند. هیئت دولت سوریه در جلسه فوری به ریاست بشار اسد، تمام امکانات وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها را برای امداد بسیج کرد. جامعه پزشکی سوریه اعلام کرد شمار بالای مصدومان زلزله منجر به پرشدن بیمارستان‌ها شده‌است. شمار بالای مصدومان منجر شد بسیاری از زخمی‌ها در راهرو‌های بیمارستان‌ها بستری شوند. همچنین یک زایشگاه مجبور شد همه نوزادان را به منظور مداوای مصدومان به یک بیمارستان دیگر منتقل کند. وزارت نفت سوریه هم اعلام کرد فعالیت پالایشگاه نفت «بانیاس» متوقف شده‌است. در این بیانیه آمده که زلزله به پالایشگاه آسیب وارد کرده و باعث شد این پالایشگاه از کار بیفتد.
ادامه پس‌لرزه‌ها تا یک سال
ترکیه روی یکی از گسل‌های اصلی زلزله قرار دارد و تا‌کنون بار‌ها دچار زمین‌لرزه شده‌است. پیش از این در سال ۱۹۹۹ میلادی وقوع زمین‌لرزه‌ای در مناطق شمال‌غرب ترکیه حدود ۱۸ هزار کشته برجای گذاشته‌بود. پروفسور. هالوک اوزنر مدیر رصدخانه کاندیللی دانشگاه بوغازایچی ترکیه، این زلزله را بزرگ‌ترین زلزله ترکیه پس از زمین لرزه ۱۹۹۹ کاندیللی ترکیه اعلام کرد و گفت که پس‌لرزه‌های این زلزله تا یک سال آینده ادامه خواهد داشت.
پناه در مساجد
در ترکیه مساجد مناطق زلزله‌زده به پناهگاهی برای اسکان آوارگان و مردم هراسان تبدیل شده‌اند به دلیل شدت خسارت‌های وارد شده به ترکیه، مدیر سازمان بهداشت جهانی از اجرایی‌شدن مشارکت تیم‌های پزشکی برای امداد‌رسانی به آسیب‌دیدگان مناطق زلزله‌زده ترکیه خبر داد.
همدردی مقام‌های سیاسی
مقام‌های سیاسی کشور‌های مختلف از جمله ایران، روسیه، انگلیس، امریکا، فرانسه، پاکستان، جمهوری آذربایجان، مصر، قزاقستان و فلسطین با انتشار بیانیه و ارسال پیام به همتایان خود، با زلزله‌زدگان ابراز همدردی کردند. چین اعلام کرد کمک‌های فوری به ترکیه می‌فرستد و سازمان ملل هم با زلزله‌زدگان ابراز همدردی کرد. ایلان ماسک اعلام کرد که به محض تأیید دولت ترکیه، ماهواره‌های استارلینک را برای جلوگیری از اخلال ارتباط در منطقه زلزله‌زده آماده خواهد کرد. در واکنش به این اعلام آمادگی، یکی از مقام‌های ترکیه در گفتگو با بلومبرگ، با تشکر از ایلان ماسک، پیشنهاد او را رد کرد و گفت که ترکیه به اندازه کافی ظرفیت ماهواره‌ای دارد! او همچنین گفته تجهیزات ما الان با باتری کار می‌کند!
ورزشکاران زیر آوار
طا‌ها آکگل، کشتی‌گیر شناخته شده ترکیه‌ای برای کمک به زلزله‌زدگان درخواست کمک کرد و گفت «ساختمانی که ۳۰ تا ۴۰ کشتی‌گیر در آن اقامت داشتند، تخریب شده‌است. ورزشکاران ما زیر آوار هستند. ما منتظر کمک‌های فوری هستیم. خدایا کمک کن» سایت خبری آکسام ترکیه هم اعلام کرد هتلی که اعضای باشگاه کهرمان ماراش اسپور در آن اقامت داشتند، تخریب شد و اعضای این باشگاه دسته سومی فوتبال ترکیه زیر آوار مانده‌اند. یکی از اعضای کادر فنی کاهرمان ماراش نجات پیدا کرده و تلاش‌ها برای نجات سایر اعضای این باشگاه برای خروج از آوار زلزله ادامه دارد.
درخواست کمک اینترنتی از زیر آوار
یک جوان ترکیه‌ای که زیر آوار گرفتار شده بود با بارگذاری تصاویری از زیر آوار در فضای مجازی از نیرو‌های امدادی درخواست کمک کرد.
روزنامه الکترونیکی «رأی الیوم» گزارش داد که این جوان ترکیه‌ای که زیر آوار گیر افتاده بود، فیلمی را از زیر آوار در فضای مجازی منتشر کرد و از نیرو‌های امدادی کمک خواست. او در این فیلم با اشاره به آدرس محل زندگی خود فریاد می‌زند: «مرا نجات دهید. من اینجا هستم، من زیر آوارم. لطفاً نجاتم دهید.» براساس تصاویر منتشر شده باند فرودگاه «هاتای» ترکیه به شدت ترک خورده و حادثه هولناکی برجای گذاشته است. پرواز‌های غیرنظامی به مقصد فرودگاه مرعش و غازیان‌تپه به حالت تعلیق درآمده‌است. آوار شدن ساختمان‌های همزمان با بروز پس‌لرزه‌ها هم مایه وحشت عمومی در مناطق زلزله‌زده شده‌است. فیلم‌هایی که از این حوادث در شبکه‌های خبری منتشر می‌شود، بیش از هر چیزی باعث وحشت کاربران شده‌است و مشخص نیست حادثه‌دیدگان وضعیت موجود را چگونه سپری می‌کنند.
قلعه تاریخی ترکیه ویران شد
قلعه تاریخی «غازیان تپه» هم در جریان حادثه ویران شده‌است. بخش‌هایی از جنوب، شرق و جنوب شرقی قلعه تاریخی نابود شد و ویرانه‌های آن در جاده فرو ریخت. در نتیجه این حادثه نرده‌های آهنین اطراف قلعه در گذرگاه‌های نزدیک این بنای تاریخی از جا در آمدند و دیوار حائل کنار قلعه نیز فرو ریخت. در برخی بخش‌های این قلعه نیز ترک‌های بزرگی بر اثر زلزله ایجاد شد.
ایتالیا هشدار سونامی صادر کرد
مقامات ایتالیا پس از وقوع زلزله مرگبار ترکیه، هشدار سونامی صادر کردند. معاونت حفاظت شهری ایتالیا در بیانیه‌ای اعلام کرد هشدار سونامی براساس داده‌هایی صادر شده که مرکز هشدار سونامی این کشور پردازش کرده است. در این بیانیه آمده است: به شهروندان توصیه می‌شود از مناطق ساحلی فاصله بگیرند و خود را به مناطق مجاور مرتفع برسانند و منتظر دستورالعمل‌های مقامات محلی بمانند. در این بیانیه با اشاره به احتمال خطر جدی برای ساکنان نزدیک سواحل، تأکید شده حتی «امواج با ارتفاع تنها ۵/۰ متر نیز قادر به ایجاد سیل و امواج بسیار قدرتمند هستند.»
زمین‌لرزه ترکیه با خوی ارتباطی ندارد
رئیس مرکز پیش‌بینی زلزله در پژوهشگاه بین‌المللی زلزله گفت: زمین‌لرزه امروز ترکیه با زلزله خوی از لحاظ زمین‌ساختی و گسل ارتباطی ندارد.
مهدی زارع در پاسخ به این پرسش که آیا این زمین‌لرزه در ارتباط با گسلی بوده که سبب زمین‌لرزه خوی شده است، اظهار داشت: محلی که زمین‌لرزه در ترکیه به وقوع پیوسته محل برخورد شمال ورقه عربی با جنوب ورقه آناتولی بوده است و این ماجرا هیچ ارتباطی با زلزله خوی از لحاظ زمین‌ساختی و گسل ندارد.
وی با اشاره به اینکه خوی در فلات ایران قرار دارد و حدود هزار کیلومتر با محل زمین‌لرزه ترکیه فاصله دارد، گفت: اینکه بیان می‌شود احتمال وقوع زمین‌لرزه شدید در آذربایجان به دلیل فعال شدن ورقه شمال عربی با جنوب ورقه آناتولی وجود دارد، صحت ندارد و این دو مباحث جداگانه است.
