سرویس جامعه جوان آنلاین: این غافلگیری ماقبل تاریخی موجب شد، صدها دستگاه خودروی شخصی و مسافربری در جاده رشت - قزوین زیر بارش برف دفن شوند و شرایط قابل کنترل و قابل پیشبینی به واسطه اهمال در برنامهریزی و بیتفاوتی محض مسئولان نسبت به اوضاع و احوال مردم به شرایطی بحرانی تبدیل شود. حالا علاوه بر مردم رشت، مسافرانی که طبق معمول برای گذراندن تعطیلات راهی سواحل شمالی شده بودند هم در راه ماندهاند و آب، برق و گاز و اینترنت قطع شده است. بارش برف و بهمن در گیلان تاکنون هفت کشته برجای گذاشته است. بعدازظهر روزگذشته با عادیتر شدن اوضاع و کاستهشدن از برودت هوا، رؤسای سازمانهای برنامه و بودجه و مدیریت بحران به منظور بررسی وضعیت گیلان بعد از بارش برف وارد این استان شدند.
این نخستین باری نیست که مسئولان کشورمان در برابر حوادث قابل پیشبینی غافلگیر میشوند! سیلاب ابتدای امسال هم با وجود آنکه از چند روز قبل از سوی سازمان هواشناسی پیشبینی شده بود، مسئولان را غافلگیر کرد؛ این غافلگیری در حادثه سیلاب اخیر در نقاط جنوب و جنوب شرقی کشور دوباره تکرار شد و سیل پیشبینی شده سیستان شرایط این منطقه را اضطراری کرد و ویرانههای متعددی بر جای گذاشت. حالا نوبتی هم که باشد نوبت غافلگیری مسئولان از بارش برف است! برفی که دستکم از حدود یک هفته پیش، پیشبینی شده بود و در کنار هشدار سازمان هواشناسی در رسانهها، سطح پایینترین صفحات و کانالهای شبکههای اجتماعی هم درباره آن اطلاعرسانی کرده و هشدار داده بودند. با وجود این مسئولان به رسم همیشه آنچنان از بارش برف در گیلان غافلگیر شدند که این غافلگیری وضعیت را در این منطقه بحرانی کرد. به گفته سخنگوی سازمان اورژانس ۷۸نفر در پی ریزش بهمن و حوادث ناشی از بارش برف در استان گیلان مصدوم شدهاند. در چنین شرایطی آن طور که اهالی محلی به خبرنگار «جوان» میگویند سازمانهای امدادی هم به درستی به وظیفه خود عمل نمیکنند. یکی از محلیها میگوید: «ماشین برفروب راهداری کنار جاده ایستاده بود و کاری نمیکرد. وقتی اعتراض کردیم که بیا و کمک کن، راننده به ما پاسخ داده که باید از ستاد مدیریت بحران دستور بدهند!»
هشدار هواشناسی
اداره کل هواشناسی استان گیلان در اطلاعیهای که روز شنبه صادر کرد، از ورود سامانه سرد و بارشی از روز یکشنبه و بارش شدید برف به اندازه ۲۰ تا ۸۰ سانتیمتر طی روزهای دوشنبه و سه شنبه در استان گیلان خبر داد و از ستاد مدیریت بحران خواست تا تمهیدات لازم برای مقابله با هرگونه بحران احتمالی اتخاذ و پیشبینی کند. بر همین اساس گویا جلسه ستاد مدیریت بحران استان هم تشکیل شد، اما خروجی آمادهباش و جلسه اضطراری برگزار شده، انسداد راهها و قطعی آب و برق بیش از ۲۲۰ هزار مشترک شهری و روستایی و فوت هفت نفر است که با بارش برف یکمتری از قبل پیشبینی شده اتفاق افتاده است.
همه این حوادث بیانگر ناتوانی سازمانهای درگیر همچون سازمان هواشناسی، نیروی انتظامی و سازمانهای خدماتی و امدادی است. این واقعیت وقتی بیشتر خودنمایی میکند که حوادث سالهای قبل را مرور کنیم و بدانیم مشابه همین اتفاق در سالهای ۸۳، ۹۲ و حتی ۹۶ هم رخ داده است، اما تکرار این حوادث موجب نشده تا زیرساختهای منطقه متناسب با وضعیت اقلیمی آن فراهم شود. انگار دستگاههای مسئول در حوزه مدیریت بحران نه بلند هستند از بحران پیشگیری کنند و نه با وجود تکرار تجربههای مشابه مدیریت بحران را میآموزند.
اوضاع بحرانی در گیلان
برفی که از غروب روز یکشنبه از مناطق غربی استان گیلان آغاز و در روز دوشنبه و سهشنبه به مناطق مرکزی و شرقی استان رسید، بیش از ۵۰ شهر و بسیاری از روستاهای گیلان را درگیر کرد و براساس گزارش هواشناسی گیلان ارتفاع برف در مناطق جلگه بین ۴۰ تا یک متر و در مناطق کوهستانی و دامنهها حتی به دو متر نیز رسید. در این میان انسداد محورهای امامزاده هاشم به رشت، سراوان به فومن و گیر افتادن صدها نفر طی ۲۴ساعت در این مناطق و همچنین بسته شدن محورهای اسالم به خلخال، آستارا به اردبیل، دیلمان به علت بارش شدید برف و کولاک تنها بخشی از مشکلات بارش برف در گیلان بود.
سرهنگ شرافتی، جانشین پلیسراه راهور ناجا اوضاع جادههای گیلان را اینگونه توصیف میکند: «اوضاع جادههای گیلان به خصوص از امامزاده هاشم تا شهر رشت بحرانی است، به طوری که این جاده به دپویی از خودروها در میان برف تبدیل شده است و افراد زیادی در این جاده گرفتار شدهاند.» وی در پاسخ به چرایی مسدود نشدن جادهها با وجود پیشبینی هوا میگوید: «وضعیت تا ساعت۴ بامداد عادی بود، اما ناگهان در یک بازه زمانی بین یک و دو ساعت برف شدیدی در این محور شروع به باریدن کرد، به طوری که در مسیرهای قزوین به رشت در جاده قدیم و بزرگراه برای مسافران و رانندگان مشکلاتی را ایجاد کرد و باعث شد رانندگان در جاده گرفتار شوند.»
به گفته وی، گزارشهای مأموران پلیس در مبدأ مسدود شدن جاده حکایت از این دارد که مسافران و شهروندان با توجه به مسدودی جاده اصرار زیادی دارند، وارد جاده و بزرگراه شوند و گاهی هم دیده میشود که به دستورات مأموران توجهی ندارند! این اظهارات در حالی است که پلیس همواره ساز و کارها و ابزاری برای واداشتن مردم به تمکین از توصیههایش دارد و اگر نتواند در حوزه برقراری نظم و امنیت نقش آفرینی داشته باشد، تفاوت نیروهای پلیس با سایر مردم در چیست؟!
تبدیل شرایط بسیار قابل کنترل به بحران!
برق ۲۵۰ هزار مشترک برق در پی این بارشها قطع و آب ۱۲ هزار مشترک که بیشتر روستایی بودند نیز قطع شده بود. حالا آنطور که ارسلان زارع، استاندار گیلان خبر میدهد برق ۱۴۰ هزار مشترک و آب ۷ هزار مشترک وصل شده است. به گفته وی، اینترنت و تلفن ۵۰ درصد مشترکان گیلان در شهرها و روستا به دلیل قطعی برق قطع است که وزیر ارتباطات دستورات لازم برای رفع این مشکل در اسرع زمان را داده و راهها هم در حال بازگشایی است.
باقر نوبخت، رئیس سازمان برنامهوبودجه کشور برای رفع مشکلات گیلان دستور تخصیص ۳۰ میلیارد تومان در قالب تنخواهگردان به سازمان مدیریت و برنامهریزی گیلان را صادر کرده که این مبلغ برای تأمین هزینههای ضروری اولیه و بازسازی زیربناها و تأسیسات عمومی آسیبدیده ناشی از برف استان گیلان، اختصاص داده شده است.
همچنین با توجه به آسیب قطعی برق گسترده در استان گیلان، معاون رئیسجمهور به درخواست اردکانیان و بهمنظور سرعت بخشیدن در رفع مشکل قطع برق، صبح امروز مبلغ ۲۰ میلیارد تومان از سوی سازمان برنامهوبودجه به شرکت توانیر پرداخت کرد. این ۵۰ میلیارد تومان در حالی برای بازسازی ویرانیهای ناشی از بارش برف اختصاص یافته که با عنایت به پیشبینیهای صورت گرفته «شرایط بسیار قابل کنترل» به دلیل بیتفاوتی مسئولان امر به یک بحران تبدیل شد؛ مهمترین سؤالی که در برابر این ماجرا شکل میگیرد، آن است که آیا این بیتدبیریها تعمدی نیست؟