به گزارش جوان آنلاین، آنچه که در ادامه آمده یادداشت محمد رضا کائینی، دبیر سرویس تاریخ روزنامه جوان، است که به مناسبت رونمایی از مستند «راه طی شده» ساخته «علی ملاقلی پور» در صفحه اینستاگرام ایشان منتشر شده است:
یک سال و اندی قبل بود که علی ملاقلی پور کارگردان و امین نوروزی تهیه کننده مستند راه طی شده، که بیشتر به بازخوانی نسبت مهندس بازرگان با سازمان موسوم به مجاهدین خلق پرداخته، به دیدارم آمدند، برای گپ و گفتی پیرامون وجه تاریخی این اثر.
در آن دیدار تاکید من براین بود که: «بازرگان فارغ از حسنات و سیئاتش، نمیتواند مشوق مجاهدین برای اسلحه به دست گرفتن باشد و احتمالا جمله معروف او دردادگاه سال چهل و دو، مبنی براینکه «ما آخرین گروهی هستیم که با حاکمیت به زبان قانون اساسی صحبت میکنیم» را باید به حساب یک پیشگویی تاریخی گذارد و نه بیشتر.»
زمان گذشت و متولیان باهوش تهیه این مستند، مصاحبههایی انجام دادند با برخی اطرافیان مهندس که همگی متفق بودند «او نه تنها از جنبه نظری مجاهدین را به سوی اسلحه برداشتن سوق داده و مثلا به حنیف نژاد گفته بار بعد که پیش من میآیی، اسلحه به دست بیا، بلکه از هر گونه کمک عملی و اقتصادی به آنان نیز دریغ نکرده است!»
سخن این قلم با اعضای نهضت آزادی و نزدیکان آن مرحوم این است که اگر واقعا براین مدعا مُصِر هستید، پس چرا چهار دهه است که لطافت طبع، سازگاری، تسامح و مبارزات قانونیِ بازرگان را به گوش خلق الله خواندهاید؟ حضرات چرا دهها سال شعری گفتهاند که هم اینک در قافیه آن بمانند؟
در این مقام سخن ما در درستی و نادرستی مبارزه مسلحانه نیست و ایضا در این فقره که تایید این شیوه چیزی از وجهه مویدان میکاهد یا خیر؟ که مثلا همه میدانیم آیت الله طالقانی حامی این نوع از رویارویی با رژیم شاه بود و در عین حال هنوز نیز مکانت و محبوبیتی روز افزون دارد، سخن در نحوه گزارشی است که نهضتیها در طول تاریخ حیات خود به ویژه پس از درگذشت بازرگان، به تاریخ و جامعه داده و عملا از تشویش و چند گانهگی ذهنی خویش رونمایی کردهاند.
پ.ن. اول: این نمونه، اولین مورد از تناقضات نظری و عملی گروه موسوم به نهضت آزادی نیست، بلکه با مراجعه به مجلدات متعدد «اسناد نهضت آزادی ایران» که در ادوار گوناگون و توسط افراد مختلف تدوین یافته، میتوان به مواردی بیشتر از این دست اشارت نمود.
پ.ن. دوم: از منظر راقم، مستند راه طی شده از این جنبه که نگاه بخشی از نخبهگان نسل سوم انقلاب به یکی از رجال دین و سیاست در تاریخ ایران را نمایان میسازد، اثری در خور اعتناست و میتواند برای محققان جوان نیز، محرکی برای تحقیق در این باره باشد.
پ.ن. سوم: علی ملاقلی پور را کارگردانی جوان و خوش ذوق دیدم. او قبلا در فیلم سینمایی «قندون جهیزیه» نیز، توانایی خود را در روایت فراز و فرودهای روابط اجتماعی نشان داده بود. وی «راه طی شده» را نیز خوش ساخت و با جذابیتهای بصری خلاقانه در آورده است.