محمد شریعتمداری، از معرکه وزارت صنعت، معدنوتجارت جست و با نطقی «شفاف» از مجلس رأی اعتماد گرفت و اکنون وزیر کار، رفاه و تأمین اجتماعی است. اینکه چرا و احتمالاً برای لاپوشانی چه چیزهایی شریعتمداری از وزارت صمت به وزارت کار «انتقال داده شد» بماند، چون «اجتماعی» نیست و به درد نوشتار این صفحه نمیخورد؛ اما او یک نطق مهم اجتماعی در جلسه رأی اعتمادش داشت:
«وزارت تعاون، اجتماعیترین نهاد حاکمیت کشور است، از سوی دیگر این وزارتخانه مهمترین مرکز اقتصادی ایران محسوب میشود که اگر به این بخش اقتصادی عمل نشود، نتیجه آن توزیع فقر در جامعه ایران است. براساس اصل ۲۹ قانون اساسی، تأمین اجتماعی فراگیر راهبرد تحقق عدالت اجتماعی است. برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، سوانح، بیسرپرستی، مراقبتهای پزشکی به صورت بیمهای، حق همگانی شناخته شده است. زیرساختهایی ایجاد خواهیم کرد که تمامی معاملات در مجموعه صندوق تأمین اجتماعی به صورت مکتوب در اختیار مردم قرار گیرد. بیتردید انتخاب مدیران نیز بر مبنای شایستهسالاری انجام خواهد شد که از طریق اعلام فراخوان یا با همکاری بنیاد ملی نخبگان ترتیبی ایجاد میکنیم تا در تمام سازمانها از ظرفیت جوانان فرهیخته و دانشمند برای فعالیت در پشت میز مدیریتی استفاده شود. برخی مطرح میکنند هیئتمدیره شستا را نمیشناسیم، اسامی همه هیئتمدیره شرکتهای تابعه روی سایت قرار خواهد گرفت. ما چیزی از مردم پنهان نداریم.»
بسیار خب! این اظهارات متین همان موقع هم، فارغ از سابقه ناکارآمد آقای شریعتمداری در وزارت صمت، باعث مباهات شد. البته آقای شریعتمداری به وعده خود به صورت نیمبند عمل هم کرد و اسامی هیئتمدیره شستا را روی سایت وزارت کار منتشر کرد، ولی فقط منتشر کرد! بررسی لیست بلندبالای منتشرشده دهها مطلب جداگانه میطلبد؛ ولی الغرض و فیالجمله دیدن این لیست بیشتر از پیشتر موجب ناراحتی است: آقای وزیر کار با چنین اقدامی رسماً و کتباً به شایعه در گوشی فامیل بازیهای ساختاری در وزارت کار و خصوصاً زیرمجموعههای تأمین اجتماعی عینیت و مشروعیت بخشیده و صریحاً این فساد ساختاری را تأیید کردهاند، بدون آنکه تاکنون اقدامی شفاف برای حذف این فساد و بهبود این اوضاع کرده باشند. فقط یک نمونه را بخوانید:
از یک شرکت تأمینکننده تجهیزات پزشکی بیمارستانهای سراسر کشور به «جعبه سیاه» تأمین اجتماعی یاد میشود. مدیرعامل این شرکت مهم با گردش چند هزار میلیاردی کارمند سازمان انتقال خون است که از قضا برخلاف قانون در حال مدیرعاملی است، چراکه مأموریت وی حدود شش ماه است، تمدید نشده است. اما او بهرغم عدم تمدید مأموریتش، بنا بر دلایلی که بعضی از آنها بر راقم این سطور پوشیده است حاضر نیست از سمت مدیرعاملی کنارهگیری کند؛ البته مگر کسی از مدیرعاملی یک شرکت با گردش چندهزار میلیاردی به سادگی کنارهگیری میکند؟! مخصوصاً وقتی که پای عشق به خدمت در میان باشد! بنا بر پیگیریهای صورت گرفته، دو نفر از اعضای هیئتمدیره شستا با استمرار مدیرعاملی آقای مدیرعامل مخالف هستند و همین موضوع هم باعث شده است ایشان نتوانند قانونی مدیرعاملیشان را ادامه دهند.
یکی دیگر از اعضای پنج نفره هیئتمدیره جعبه سیاه تأمین اجتماعی، بازرس ویژه تأمین اجتماعی است! یعنی اگر قرار باشد از این جعبه سیاه شکایتی داشته باشید، عضو هیئتمدیره همین جعبه سیاه به شکایت شما رسیدگی ابتدایی میکند! این موضوع مختص این شرکت نیست، مدیران تأمین اجتماعی در شرکتها پخش هستند: هم مدیر اجراییاند، هم مدیرعامل شرکتهای پرسود، هم خودشان بر کار خودشان نظارت و بازرسی میکنند؛ معلوم است خروجی چنین وضعیتی چه خواهد بود: همه چیز گل و بلبل است!
ولی همه چیز اصلاً گل و بلبل که نیست هیچ، اوضاع قمر در عقرب هم هست: این شرکت به دلیل تخلفات عدیدهاش در سازمان بازرسی کل کشور پرونده قطوری دارد که در مرحله تنقیح است. جزئیات دیگری از این جعبه سیاه و سایر شرکتهای دخیل در موضوعات اجتماعی هم در دست است که به اقتضا به آنها خواهیم پرداخت.
خبرهایی از اوضاع بغرنج دارو و تجهیزات پزشکی پس از برجام، بیماران و خانوادههایشان را بسیار نگران کرد. ما که اخبار این حوزه را هم پوشش میدادیم نگران شدیم و نگران هستیم. با پیگیری مستند موضوع به این جمعبندی رسیدهایم که علتالعلل اوضاع بغرنج دارو و تجهیزات پزشکی، کاملاً داخلی است. جعبه سیاه تأمین اجتماعی که تأمینکننده تجهیزات پزشکی است، همه گرفتاری نیست، اما شفافسازی راجع به آن لااقل بخشی از گرفتاریها را خواهد کاست. اطلاعات دیگری هم در دست است که نشان میدهد، سوءمدیریت داخلی و شخصی خصوصاً در شرکتهای پرسود دولتی اگر نباشد، بخش عمدهای از مشکلات حوزه درمان و سایر حوزههای اجتماعی رفع و رجوع میشود. روابط خویشاوندی یا غیرشایسته سالارانه در سایر شرکتهای وابسته به وزارت کار نظیر شرکت هما، مؤسسه پژوهش تأمین اجتماعی و شرکت سرمایهگذاری خانهسازی هم وجود دارد که درست برخلاف نطق روز رأی اعتماد آقای وزیر و علت اصلی و البته پنهان برخی مشکلات است.
آقای شریعتمداری سخنان بسیار گرانبهایی گفتند تا توانستند اعتماد نمایندگان ملت را کسب کنند. چند قدم دیگر برای تکمیل این سخنان گرانبها کافی است؛ ابتدا همین موضوعی را که گفتهاند، عملی کنند: «انتخاب مدیران در تأمین اجتماعی بر مبنای شایسته سالاری انجام خواهد شد.» وزیر محترم کار لیست منتشر کردهاند، خوب کردهاند، ولی این فقط ب. بسمالله است! این لیست بیشتر از آنکه شفافیتزا باشد، تأییدکننده شایعات است. چه خوب است که آقای وزیر شایعاتی را که خودشان با انتشار این لیستها تأیید کردهاند با برکناری مدیران غیرشایسته، قوم، خویش و انتصاب مدیران شایسته و نخبه برای همیشه بزدایند.