سرویس ایران‌شهر جوان آنلاین: کلانشهر تهران ۳۷۴ محله دارد که وجود مسائل و مشکلات متعدد در همه بخش‌ها سبب شده تا اداره کلانشهر تهران نیازمند مشارکت و تعامل دوسویه مدیران شهری و شهروندان باشد. در این میان اداره شهری به این وسعت نیازمند تعامل و مشارکت از پایین به بالاست چراکه بسیاری از مسائل و مشکلات شهری می‌تواند در بستر وجود زیرساخت‌ها و با حضور شهروندان و مشارکت واقعی آنان در حل مشکلات صورت بپذیرد تا آنجایی که اگر مسائل و مشکلات شهری در همه حوزه‌ها از بخش‌های کوچک یعنی محلات آغاز شود می‌تواند منجر به نتایج مطلوب در حوزه ارتقای زندگی شهرنشینی شود. البته باید در نظر گرفت که بسیاری از محلات فرسوده و قدیمی شهر نیازمند سند توسعه هستند تا با اختصاص بودجه و برنامه‌ریزی منطبق با نیاز محله توسعه یابند و این امر ممکن نخواهد شد مگر آنکه سند توسعه محلات تدوین و به خصوص در بافت‌های فرسوده و ناپایدار پایتخت به مرحله اجرا درآید. با توجه به اینکه اجرای طرح‌های شهرسازی و عمرانی در محله‌های شهر تهران نیاز به تدوین سند توسعه محلات دارد، اما همچنان خبری از تدوین این سند مهم از سوی شهرداری تهران نیست. این در حالی است که از ابتدای فعالیت دوره جدید مدیریت شهری تهران، محله‌محوری طرح‌های بزرگ و کوچک شهری از جمله مسائلی بود که هم اعضای شورای شهر تهران و هم دو شهردار پیشین پایتخت بر آن تأکید داشتند. هر چند در اواخر دوره قبلی مدیریت شهری با هدف اجرای طرح نوسازی بافت فرسوده در محلات پایتخت سند توسعه محلات مناطق ۲۲ گانه شهر تهران در حال تدوین بود، اما به نظر می‌رسد که تدوین اسناد مذکور یا اصلاح آن در دوره جدید به دلایل نامعلومی متوقف شده است.
تدوین سند توسعه محله‌ای و ارائه به شورای شهر
آنطور که معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهردار تهران اعلام کرده است، تدوین سند توسعه محلات پایتخت در راستای تدوین برنامه سوم توسعه شهر تهران تا پایان سال آینده انجام می‌شود و طبق برنامه‌ریزی‌هایی که انجام شده است قرار است تا پایان امسال، سند توسعه ۱۵۰ محله تدوین و به اجرا گذاشته شود.
سکینه اشرفی در این باره به ایسنا توضیح داده است: بر اساس مصوبه سیاستگذاری شورای اسلامی شهر تهران که در اسفندماه سال گذشته ابلاغ شد، برنامه سوم توسعه شهر تهران باید در سطوح مختلف و با مشارکت ذینفعان مختلف تدوین شود که در همین راستا، سند توسعه محلات، به عنوان جزئی‌ترین سند توسعه‌ای در پایتخت با همکاری مردم، شورایاریها و سمن‌ها در دست تهیه است.
به اعتقاد معاون توسعه و برنامه‌ریزی شهرداری تهران، با توجه به شناخت خوبی که دفاتر نوسازی محلات از موقعیت‌های محلی دارند، کار تدوین برنامه توسعه محلات به این دفاتر واگذار شده است که برای ۱۵۰ محله تا پایان امسال و برای سایر محلات شهر تهران نیز تا پایان سال آینده، این برنامه توسعه آماده می‌شود.
به گفته وی، ۱۵۰ محله‌ای که امسال برنامه توسعه آن‌ها تدوین و به شورای شهر ارائه می‌شود، عمدتاً محلات دارای بافت فرسوده یا در معرض آسیب‌های اجتماعی هستند که نیاز به مداخله فوری و جدی در آن‌ها احساس می‌شود. البته برنامه توسعه محله، با توجه به ویژگی‌های هر محل، برای همه محلات به طور خاص تهیه خواهد شد.
در حالی کار تدوین سند توسعه ۱۵۰ محله شهر تهران تا پایان سال توسط شهرداری تهران انجام خواهد شد که در دوره گذشته مدیریت شهری با هدف نوسازی بافت فرسوده محلات شهر تهران این طرح‌ها تدوین شده بود و سؤال اینجاست که چرا شهرداری تهران اقدام به اصلاح سند‌های پیشین و به روز شدن آن نکرده است و در نظر دارند تا با صرف هزینه‌ای دیگر این اسناد از ابتدا تدوین شود.
توسعه محله‌ای با باز‌آفرینی نقش شهروندان
برقراری ارتباط عمیق و مؤثر با شهروندان محلات، کاهش شکاف بین مردم و مسئولان شهری، تلاش جهت تغییر رفتار شهروندان و افزایش حس مسئولیت‌پذیری، افزایش مشارکت مردمی در حفظ و نگهداری و آبادانی محلات، توسعه و کمک به فعالیت‌های خیرخواهانه، ارتقای جایگاه و نقش همسایگی در محلات به‌خصوص در موضوع آپارتمان‌نشینی، توجه به شرکت شهروندان در فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و تفریحی و جلوگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی و کمک به بهبود شرایط افراد و اقشار آسیب‌پذیر در محلات را می‌توان از جمله اقدامات شورایاریها در دوره‌های فعالیت آنان عنوان کرد. هویت‌بخشی به محلات و استفاده از پتانسیل و ظرفیت‌های نخبگان محلی برای توسعه و آبادانی محلات نیز از جمله فعالیت‌های مهم این نهاد‌های مردم‌نهاد است که سبب شده محلات شهر تهران جان دوباره بگیرند، هر چند در این مسیر اعضای شورایاری که به صورت داوطلبانه وارد عرصه خدمت شده‌اند با مشکلات و مسائل بسیاری روبه‌رو بوده‌اند، اما اینکه شهروندان به عنوان پشتوانه آنان همیشه در صحنه حضور دارند، سبب شده است تا تحمل مسائل و مشکلات بر آنان آسان شود، بنابراین لازم است در سیاستگذاری و برنامه‌ریزی‌های جدید به جایگاه شورایاریها توجه ویژه‌ای صورت بگیرد تا اعضای شورایاری که منتخب شهروندان محلات هستند بتوانند بیش از گذشته برای خدمت‌رسانی به شهروندان محلات گام بردارند.
با این حال در کنار تدوین سند توسعه محلات باید در نظر داشت که توسعه شهری با توسعه محلات در ارتباط مستقیم قرار دارد. بر این اساس شورایاریها باید بتوانند با استفاده از تجربیات گذشته به محلات شهری هویت داده و مسائل و مشکلات پنهان و آشکار محلات را از طریق مطالبه‌گری از مدیریت شهری و دستگاه‌های شهری برطرف کنند.
