جوان آنلاین: آخرین خبرها از پیشنهادهای مطرح شده در كمیسیون تلفیق بودجه سال 98 مجلس شورای اسلامی حاكی است كه سال آینده احتمالاً بنزین چند نرخی خواهد شد كه با اجرای این طرح، یارانه بنزین حدودا 48 هزار تومان نصیب اقشار كمدرآمد خواهد شد. با اینكه دولت در لایحه بودجه سال 98 هیچ پیشنهادی مبنی بر تغییر روند فعلی عرضه بنزین ارائه نكرده، اما نمایندگان مجلس قصد دارند برای جلوگیری از حجم بالای قاچاق سوخت از یك سو و توزیع عادلانه یارانه بنزین و افزایش قدرت خرید اقشار متوسط و كمدرآمد از سوی دیگر، در سال آینده نحوه عرضه بنزین را اصلاح كنند.براساس طرح مدنظر كمیسیون تلفیق بودجه كه توسط مركز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی چند ماه روی آن كار مطالعاتی انجام شده، قرار است با احیای سهمیهبندی بنزین به هر نفر (به جای هر خودرو) 24 لیتر بنزین با قیمت هزار تومان اختصاص داده شود. این سهمیه بنزین شامل همه افراد میشود و تنها به مالكان خودرو اختصاص نمییابد.
سهمیه بنزین برای هر ایرانی
در شرایط فعلی افراد پولدار كه چند خودرو دارند بیشترین بهره را از یارانه بنزین به دست میآورند در حالی كه اقشار كمدرآمد به علت نداشتن خودروی شخصی، هیچ نفعی از یارانه بنزین نمیبرند. اما در طرح جدید، همه مردم از یارانه بنزین بهرهمند میشوند. ضمنا افرادی كه سهمیه 24 لیتری ماهانه خود را مصرف نكنند در پایان ماه، سهمیه آنها توسط دولت به قیمت هر لیتر 3000 تومان خریداری میشود و مابهالتفاوت 3000 تومان با هزار تومان به حساب آنها واریز میشود، یعنی 48 هزار تومان به جیب این اقشار میرود. از سوی دیگر، افرادی كه سهمیه 24لیتری خود را در طول ماه مصرف كنند، برای مازاد مصرف باید بنزین را به قیمت هر لیتر 3000 تومان خریداری كنند. بر اساس این پیشنهاد، قیمت عرضه بنزین در كشور دونرخی خواهد بود.
بدین ترتیب و طبق برآوردها در طول سال آینده حدود 40 هزار میلیارد تومان درآمد جدید نصیب دولت خواهد شد كه با این میزان درآمد دولت میتواند اقداماتی ازجمله نوسازی تمامی خودروهای فرسوده، گازسوز كردن تمامی تاكسیهای عمومی و اینترنتی، توسعه مترو و اتوبوسرانی و پرداخت معوقات بازنشستگان را انجام دهد.
از دیگر مزایای این طرح میتوان به كاهش ده الی 15 میلیون لیتری مصرف بنزین در كشور و مهمتر از آن كاهش چشمگیر قاچاق سوخت از مناطق مرزی اشاره كرد.علاوه بر این به صاحبان تاكسیهای معمولی و تاكسیهای اینترنتی جهت گازسوز كردن خودروهای خود وام قرضالحسنه به ارزش 5/1 میلیون تومان داده میشود تا در فرصت سهماهه خودروهایشان را گازسوز كنند. گفتنی است توزیع كارتهای سوخت با همان كارتهای بانكی انجام میشود و هیچ هزینهای برای مردم ندارد. همچنین در این طرح گازوئیل و CNG گران نخواهد شد و برآورد شده كه با انجام آن تورم 2 تا4درصدی برای چهار دهك بالای جامعه به وجود خواهد آمد.
بنزین با نرخ ترجیحی در مناطق مرزی
علاوه بر این دو نرخ (بنزین سهمیهای هزار تومان و مازاد آن به قیمت 3000 تومان)، قرار است در سال آینده نرخ ترجیحی بنزین در مناطق مرزی اعمال شود كه صرفا جهت صادرات بنزین به كشورهای همسایه و با هدف جلوگیری از قاچاق آن است.
در همین خصوص محسن كوهكن، عضو كمیسیون تلفیق مجلس گفت: پیشنهاد نرخ ترجیحی بنزین در مناطق مرزی توسط بنده به كمیسیون تلفیق داده شده است و ارتباطی با مصرفكنندگان داخلی ندارد به طوری كه در مرزها و بازارچههای مرزی طبق اعلام دولت مقدار زیادی بنزین و گازوئیل قاچاق میشود، به همین دلیل هدف این طرح جلوگیری از قاچاق است.
وی افزود: در این پیشنهاد آورده شده است كه عواید این طرح به حساب درآمدهای عمومی نزد خزانهداری واریز شود كه البته میزان دقیق درآمدزایی این طرح برای دولت را نمیتوان در حال حاضر برآورد كرد و دلیلش هم این است كه باید هزینههای این طرح را درنظر بگیرند.این عضو كمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی اذعان كرد: وقتی در مصوبه كمیسیون تلفیق حداقل نرخ بورس و فوب خلیج فارس مطرح میشود یعنی دست دولت در قیمتگذاری باز است و این امر تابع عرضه و تقاضاست و یكنرخی نخواهد بود. وی ادامه داد: در این پیشنهاد اجازه داده شده است كه مازاد تولید داخلی بنزین و دیگر حاملهای انرژی با نرخ ترجیحی معادل با حداقل نرخ بورس و فوب خلیجفارس در اختیار كسانی كه میخواهند صادر كنند قرار بگیرد.
كوهكن تاكید كرد: با اجرای این طرح عملا قاچاق سوخت منتفی میشود.
این عضو كمیسیون تلفیق افزود: میزان تولید حاملهای انرژی از میزان مصرف داخلی بسیار بالاتر است، بنابراین كسری و كمبودی هم برای عرضه داخلی به وجود نمیآید و در ذیل این پیشنهاد ذكرشده كه ساكنین مناطق مرزی مشابه دیگر مناطق كشور بهای سوخت را پرداخت كنند و به این صورت نخواهد بود كه قیمت حاملهای انرژی برای ساكنین مناطق مرزی گران شود. وی در خصوص قیمتگذاری حاملهای سوختی در پایانههای مرزی برای صادرات نیز اذعان كرد: قیمتگذاری حاملهای سوختی در برخی نقاط كشور بر اساس نرخ بورس انجام میگیرد و در برخی از مناطق دیگر بر اساس فوب خلیج فارس، به همین دلیل و باتوجه به مشخص نبودن میزان تقاضا نمیتوان در حال حاضر درآمد حاصل شده این طرح را برآورد كرد، ولی قطعا درآمد معقولی خواهد بود.
در شرایط فعلی هر فردی كه خودروی بیشتری داشته باشد، از بنزین ارزان بیشتری استفاده میكند و برعكس آنهایی كه خودرو ندارند از یارانه بنزین كمتری استفاده میكنند.
دولت سالانه حداقل حدود 40 هزار میلیارد تومان یارانه پنهان از طریق توزیع بنزین به خودروهای شخصی و حدود 20 هزار میلیارد تومان یارانه پنهان به خودروهایی مانند تاكسیهای سنتی و اینترنتی، وانت و ... كه خدمات عمومی ارائه میدهند، تخصیص میدهد.
براساس آمار بانك مركزی 50 درصد خانوارها از خودروی شخصی استفاده میكنند و 50 درصد بقیه خودرو ندارند، بنابراین نیمی از خانوارها از یارانه پنهان بنزین استفاده نمیكنند، در نتیجه پرداخت یارانه بنزین میتواند امتیازی برای این خانوارها باشد، ضمن آنكه خانوارهای دارای خودروی شخصی نیز با دریافت یارانه بنزین به میزان مصرفشان از این یارانه استفاده خواهند كرد.
در طرح پیشنهادی به هر ایرانی دارای كد ملی، بهاندازه مشخصی اعتبار استفاده از بنزین بهطور ماهانه تعلق میگیرد. این سهمیهها بهجای كارت سوخت، در كارت ملی هوشمند افراد یا كارت بانكی كه از آن به عنوان كارت سوخت برخط تعبیر میشود، بارگذاری میگردد.
در صورت عدم مصرف بنزین، فرد میتواند سهمیه خود را به افراد دیگر بهفروش برساند یا در انتهای هرماه سهمیه باقیمانده در كارت را به دولت واگذار کرده و پول آن را دریافت کند.
در این طرح توزیع و مبنای تعیین سهمیهها داشتن خودرو نخواهد بود، ضمن آنكه با اجرای این طرح منابع جدید درآمدی برای دولت بهمنظور گسترش حملونقل عمومی ایجاد خواهد شد؛ كه دستاورد آن توجه جدی به حملونقل عمومی در راستای كاهش مصرف بنزین در شهرهای بزرگ و در نتیجه كاهش آلودگی هوا و ترافیك نیز خواهد بود.
با افزایش هزینههای زندگی مردم به دلیل رشد قیمتها، با پرداخت یارانه بنزین، این پرداختها بخشی از فشار تورم ماههای گذشته بر خانوارها را كاهش میدهد.
طرح ارائهشده فعلی برای بنزین باعث خواهد شد تا قدرت انتخاب و اختیار در برابر خانوارها قرار گیرد و از این طریق به خانوارها این امكان داده میشود تا از بین استفاده از خودروی شخصی با صرف یارانه اختصاصیافته یا استفاده از سیستم حملونقل عمومی و دریافت مبلغ نقدی یارانه بنزین، یك مورد را براساس الگوی مصرف زندگی خود انتخاب كنند.
طبق بررسیهای انجام شده در مركز پژوهشهای مجلس، این طرح تورم 2 تا 4 درصدی را ایجاد میكند.
فروش بنزین 8000 تومانی به تركیه
احمد امیرآبادیفراهانی، عضو كمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی گفت: نرخ ترجیحی بنزین قرار است در پایانههای مرزی اتخاذ شود، مثلا در این طرح بنزین برای صادرات به كشور تركیه با نرخ 8000 تومان عرضه خواهد شد و این امر جلوی قاچاق را خواهد گرفت.
محمدنعیم امینی فرد، نماینده مردم ایرانشهر هم در خصوص تاثیرات اجرای این طرح در مناطق مرزی گفت: مساله عرضه بنزین در مناطق مرزی به قیمت فوب خلیج فارس در سالیان قبلی نیز وجود داشته است ولی مصوبه كمیسیون تلفیق این امكان را فراهم میكند كه عرضه این محصول با نرخ ترجیحی به صورت قانونی صورت بگیرد.
وی افزود: در عین حال باید توجه داشت استقرار مراكز جمعیتی ما در مرزها عامل مهمی در امنیت این مناطق محسوب میشود و بازدارندگی دارد، بنابراین باید به نحوی همانطور كه قبلا نیز وزارت كشور برنامه داشت درصد مشخصی از عواید این طرح به مرزداران و مردم محلی اختصاص داده شود.
نماینده ایرانشهر در مجلس شورای اسلامی گفت: البته این مصوبه نمیگوید كه منافع این طرح به مردم محلی برسد با این كار به نظر میرسد جلوی قاچاق كه عمدتا ناشی از شیب قیمتها در مرزها بود گرفته شود.
وی اذعان كرد: معمولا با اجرای این طرح جایگاههایی پیشبینی میشود، حوالههایی داده میشود و مطابق آن انواع حاملهای انرژی ارائه میشود.
رئیس مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان تاكید كرد: با توجه به سهمیه اندك بنزین در مناطق مرزی، امكان قاچاق فراهم نبوده و عمده قاچاق كشور از مناطق دیگر كشور به سمت این مناطق سرازیر میشود.
وی در پایان گفت: هماكنون در مناطق مرزی شیب قیمتی در عرضه حاملهای انرژی وجود دارد و به نظر میرسد با نرخ ترجیحی جلوی قاچاق گرفته بشود با این حال اگر دولت، مردم جوامع محلی را با توجه به محرومیت و فقر مطلق درگیر كند، میتواند نتیجه بهتری بگیرد.