آب وهواي گرم وخشك، در كنار
كاهش ميزان بارندگي ها در بيشتر استانهاي
كشورسبب شده تا درچند سال اخير پديده خشكسالي ،بسياري از مناطق را تهديد
كند،اين موضوع سبب شده تا مسئولان ضمن هشدار دراين زمينه وساخت سد و ذخيره سازي
آبهاي روان خيال خودرا ازهمه جهات آسوده فرض كنند،غافل از اين كه هيچگاه نبايد به
شرايط آب وهوايي به صورت مطلق نگاه كرد.
متاسفانه عدم توجه به اين موضوع درچند سال اخير سبب شده تا كمترين
توجه به محل ايجاد شهرهاي جديدنشده ودركنار اين موضوع لايروبي نشدن رودخانه هاي فصلي ودرنظر نگرفتن
محل هاي براي هدايت آب هاي ناشي از جاري شدن باران موجب شده تا با تغييرات شرايط
دچار بحران شويم.
جاري شدن سيل در استان هاي كشور
سه شنبه هفته گذشته بود كه سازمان مدیریت بحران کشور در اطلاعیه ای
درخصوص ناپایداری هوا،بارش های سیل آسا آبگرفتگی معابر و سیلابی شدن رودخانه ها،
دراستانهايي همچون ، خوزستان، کهگیلویه و بویر احمد، چهار محال و بختیاری، ایلام،
لرستان، کرمانشاه، زنجان، مرکزی، قم، غرب اصفهان، غرب فارس، شمال بوشهر و
مناطق شمال استانهای قزوین، البرز، تهران، سمنان و دامنه های جنوبی البرز هشدار
داد.
24ساعت از اعلام اين هشدار، وبا شدت گرفتن ميزان بارشها بود كه
خبرگزاري ها اعلام كردند بارش های شدید و وقوع سیل در استانهای خوزستان، لرستان و ایلام،باعث
مرگ دوتن ووارد آمدن خسارت هاي بسياري به اين زير ساخت هاي اين مناطق وارد آورده
است.
ناصر چرخساز رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر در خصوص امداد
رساني به حادثه ديدگان مي گويد: با وقوع اين سيل امدادگران در استان های لرستان، ایلام،
کرمانشاه، فارس، خوزستان، چهارمحال ، همدان، کردستان و آذربایجان شرقی ،به ۵۴۰ نفر
كه درميان سيل گرفتار گرفتار بودند امداد رساني كرده وجان آنها را نجات دادند.
جاري شدن سيل پس از گردو خاك
درميان استانهاي سيل زده كشور دواستان ايلام وخوزستان از شرايط ويژه
اي برخوردار بودند درحالي كه ازچند روزقبل ،وقوع پديده گردوخاك سبب آلودگي شديد
هوا ودرنتيجه تعطيلي برخي مراكز اين
استانها شده بود بارش باران باعث خوشحالي مردم اين مناطق شد اما اين شادي تنها چند
ساعت دوام داشت چراكه شدت بارشها به جاري شدن سيل انجاميد.
بررسي ها نشان مي دهد درجريان وقوع سیل و صاعقه در ایلام چهار نفر كشته و بین ۳۰ تا ۸۰ درصد مزارع
وباغات اين استان خسارت ديده وبه تعدادي
از زير ساختها نيز خسارت واردشد.
دراستان خوزستان اما شدت تخريبها بيش تربود چرا كه بارش شديدباران
وجاري شدن سيل باعث شد تا چندين روستا به زیر
آب رفته و اراضی فراوانی از كشاورزان استان خوزستان تخریب شده وعلاوه بر آن رودخانه
های دز و كارون طغیان كنند .
محمدرضا کرمی نژاد شهردار دزفول درخصوص خسارات وارده مي گويد: گودال ۴۰
هزار متر مربعی برج طاووس اطراف میدان مادر مشرف بر رودخانه دز به دلیل گودبرداری عمیق
مملو از آب شده و خطر ریزش دیواره و بخشی از جاده ساحلی دزفول را تهدید می کند.
وی ميزان خسارت وارده به امکانات ، تجهیزات و وسایل رفاهی و تفریحی
شهرداری و بخش خصوصی در بوستان علی کله در پایین دست سد تنظیمی و نیز بوستان های
علی مالک ، ولیعصر و رعنا را بسیار سنگین اعلام مي كند ومي افزايد: هم اكنون ورودی
آب به دریاچه سد دز به هشت هزار متر مکعب در ثانیه رسیده که در طول عمر ۵۰ساله بی
سابقه است.
كرمي نژاد ادامه مي دهد:جمع شدن رسوبات در پشت سد دز موجب شد تا براي
تخليه آن دریچه های کشاورزی سد باز شود و درحالي كه دبی رودخانه در شرایط عادی ۳۰۰
متر مکعب بر ثانیه است ، هم اكنون اين ميزان به مقدار ۴۵۰۰ متر مکعب بر ثانیه افزايش
يافته وبيشتر از آن نخواهد شد.
دراين ميان استان لرستان نيز ازجمله جاهايي بود كه بارش باران باعث
طغیان رودخانه هاوجاری شدن سیلاب در شهرهاي نورآباد و بسیاری از مناطق روستایی دلفان شد و
خسارت فراوانی را بر جای گذاشت و در ماهرو واليگودرز نيز منجر به قطع راه ارتباطی
۸۰روستا وتخريب ۱۰واحدمسکونی شد وخسارات
بسياري به بخش كشاورزي دامداري آن وارد آمد.
اما دراين ميان ازبين رفتن بزرگترين انارستان استان لرستان«زیر تنگ سیاو»
در ۵۰کیلومتری شهرستان کوهدشت با وسعت هزار و ۲۰۰ هکتار يكي از بدترين حوادثي بود
كه در جريان جاري شدن اين سيل اتفاق افتاد. درحالي كه درسالهاي قبل خشك سالي باعث
واردشدن خسارت به اين انارستان شده بود اما اينبار بارش فروان وجاري شدن سيل بود
كه باعث نابودي آن شد.
طبق آمار جهاد كشاورزي استان لرستان، سالانه حدود ۳۷هزار تن انار ارگانیک
دراين انارستان توليد وبه خارج از كشور صادر مي شد.
علاج واقعه قبل از وقوع بايد كرد
بررسي كارشناسان نشان مي دهد ،تخریب جنگل‌ها و مراتع، چرای بی‌رویه
دام در بالادست سدها و مسدود کردن غالب رودخانه‌های کشور با دیواره‌های بتونی
ازمهمترين دلایل تشدید سیل در کشور است كه
تاكنون چاره اي دراين خصوص انديشيده نشده است.
خشكسالي هاي اخير باعث شده تا مسيلها يي كه قبلا وجود داشت ازبين رفته
ومسئولان بااين خيال كه ديگر سيلي به وقوع نخواهد پيوست به راحتي ازاين تخريبها
بگذرند كه به عنوان نمونه مي توان از بستر رودخانه خشکیده قمرود كه توسط شهرداری به پارکینگ تبدیل شد نام برد ، كه
بارش شديد باران سال 88 قم سبب شد تابا جاري شدن سيل به صدها نفر از مردم و
خودروهای پارک شده دراين محل آسيب جدي وارده شود.همچنين جاري شدن سیل گلستان طي
سالهاي 1381، 1382 و 1384 كه منجر به کشته شدن بیش از یکصد نفرو تخریب چند باره جاده
گلستان شد، اما با وجود حوادث مشابه بازهم این جاده در همان بستر سیل خیز رودخانه
«دوغ » ساخته شد و يا جاري شدن سيل چهارم مرداد ماه 66 تجريش كه بر اثر بارش شدید باران
و جاری‌شدن سیلاب در دره‌های دربند و گلابدره، در شمال تهران، كه باعث شکسته شدن سدي که بر روی رودخانه گلابدره ساخته شده
بود، ناگهان حجم عظیمی از آب روانه میدان تجریش و خیابان شریعتی و مناطق اطراف شد
مي توان نام برد.
