يزد؛ زيباي خفته در مشکلات

نويسنده: محمد علي فرقاني

حالا زباله ها به يک درد مشترک براي تمام استانهاي ايران تبديل شده اند. از آنها که پر از جنگل و رودخانه اند گرفته تا مناطقي که جز کوير و آفتاب چيز ديگري ندارند. متاسفانه اين محيط زيست است که بايد دهانش را باز کند تا کاميون ها و تانکرهاي حمل زباله و پسماند و فاضلاب ها هر چه دارند در آنجا تخليه کنند.

اگر محيط زيست و طبيعت يزد از يک طرف مجبور است زباله ها در دل خود جاي دهد، از طرف ديگر موجودات و حيواناتي را از دست مي دهد که قرن ها بود شب و روزش را با بازي و زندگي آنها سپري مي کرد.

استان يزد که دارای مناطق حفاظت شده‌ای مثل کالمند، بهادران و کوه بافق است از تنوع زیستی بسیار خوبی برخوردار است و در همين راستا مي توان از بارزترين نمونه‌هاى حمايت شده وحوش منطقه کالمند به آهو يا همان غزال ايرانى، جبير و هوبره اشاره کرد. در کنار اين موجودات جبير، کل، ‌بز، قوچ و ميش، پلنگ‌، کفتار، انواع روباه، گرگ و خرگوش از مهم‌ترين گونه‌هاى حيات‌وحش اين منطقه به‌شمار مى‌روند. دره انجیر هم از ديگر مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع یزد است که زیستگاه یوزپلنگ ایرانی نيز به شمار مي آيد. هرچند بارها مورد تجاوز شکارچیان غیرقانونی قرار گرفته است.

هرچند که طي سال‌های اخیر مناطق حفاظت شده يزد به شدت تحت حفاظت قرار گرفته‌اند و آمار شکار هم به مقدار قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است اما هنوز هم بايد شکار بی‌رویه را یکی از دغدغه‌های زیست‌محیطی اين استان به شمار آورد.

* کوره ها و معادن آفت محيط زيست

اگر روزي کوره هاي آجرپزي يزد چند کيلومتري از شهر دورتر بودند اما هم اکنون و با افزایش جمعیت و گسترش شهرنشيني وارد حریم شهری شده‌اند و علاوه بر ایجاد آلودگی شدید هوا، بهترین خاک و آب یزد را به تاراج برده‌اند. امروزه کوره‌های آجرپزی یزد به دليل استفاده از سوخت نامناسب، عمر بالا و سنتی بودن فرآیند توليد و استفاده نکردن از رو‌ش‌های کاهش آلاینده جزو منابع مهم آلودگی هوا به‌ویژه در حوالی شهر یزد به شمار می‌روند. سوخت این کوره‌ها اکثرا از مازوت تأمین می‌شود که به شدت آلاینده و خطرناک است و اگر روزي آسمان کوير جزو زيباترين بخش ها و شبهاي کوير به شمار مي رفت، حالا کم کم اين موهبت الهي هم به دست فراموشي سپرده مي شود.

از طرف ديگر همين چند سال پيش بود که به دلیل افزایش فعالیت‌های اکتشاف و عملیات اجرایی معدن، موجی از اعتراضات در شهرستان تفت یزد توسط مردم شکل گرفت. اعتراض‌ها مربوط به آغاز به کار معدن مس در منطقه دره‌زرشک صورت گرفت چرا که اهالی منطقه معتقد بودند فعالیت معدن‌کاوی سبب آلودگی منابع آب کشاورزی و باغداری آنها می‌شود. در نتیجه در درازمدت اهالی منطقه مجبور می‌شدند ‌که به روستاهای اطراف یا شهرها مهاجرت کنند. حال از يزد خبر مي رسد حدود ٦هزار درخواست معدن جدید به ثبت رسیده است که اگر این حجم وسیع معدن‌کاوی صورت گیرد حتما اثرات آن قطعا برای محیط‌زیست یزد فاجعه بار خواهد بود.

بهر حال يزد روزهاي خوشي را سپري نمي کند و اگر امروز با افتخار سند ثبت جهاني اش را بالاي سر برده حتما به نگاه هايي در سطح جهاني هم احتياج دارد.