سال نو براي هر کسي خوب شروع شد، براي منابع طبيعي و عرصههاي طبيعي تلخ آغاز شد. چرا که از همان ابتداي فرارسيدن نوروز آتش بياحتياطي گردشگران و بيتوجهي مسئولان به ضرورت برنامهريزي و تجهيز تجهيزات اطفاي حريق به جان جنگلهاي کشور افتاد. جنگلهای ماسال، لاهیجان، آمل کهنه ده، رودسر، لنگرود، مرزنآباد، ساری، بهشهر، جهاننمای کردکوی، باران کوه گرگان، بندپی بابل و... از مناطقي بودند که در اين آتش غفلت متوليان به خاکستر تبديل شدند. معضلي که سالانه بيش از 15 هزار هکتار از جنگلها را نابود ميکند و به گفته مسئولان اغلب اين آتش سوزيها با بياحتياطي مردم و به علت عوامل انساني رخ ميدهد. حالا هم که خشکسالي به تمام مناطق حتي استانهاي شمالي ورود کرده است؛ بايد منتظر حجم گستردهتري از آتشسوزيها بود.
بيبرنامگي حريق اطفا نميکند
طي يک دهه اخير به گفته سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس بيش از 150 هزار هکتار از عرصههاي طبيعي در آتش سوخته است. در اين خصوص علیمحمد شاعری ميافزايد:« اين مسئله نشان دهنده تغییرات اقلیم آب و هوایی، افزایش درجه حرارت و دما، عوامل انسانی، سوءاستفاده سوداگران عرصه منابع طبیعی و سوءمدیریت در اطفاء حریق توسط وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست است که از مهمترين عوامل گسترش آتشسوزی منابع طبیعی در کشور به شمار ميرود.»
دبیر اتحادیه انجمنهای علمی منابع طبیعی و محیط زیست ایران نيز ضمن انتقاد از نحوه برنامهريزي متوليان براي حفاظت از اين عرصههاي طبيعي ميگويد:« نه میشود جلوی گرم شدن هوا را گرفت و نه جلو ورزش باد را، ولی میتوان آموزش داد برنامه ریزی کرد، از نهادهای علمی و دانشگاهی برای پیشگیری و راهکارهای علمی کمک گرفت، به سراغ تجربههای موفق بین المللی رفت.» علی بناگر ميافزايد:« با اينحال بعد از این همه حوادث رنگارنگ و خسارت در منابع طبیعی باز هم ناهماهنگی و آماده نبودن دستگاه اجرایی برای مدیریت بحران وجود دارد.» از اين رو همين ميشود که برای عزیمت یک بالگرد آبپاش به یک منطقه کلي دردسر وجود دارد و در نهايت بالگرد ارسال نميشود. اين کارشناس منابع طبيعي ادامه ميدهد:«متاسفانه یا بارگرد نیست یا ایراد دارد یا دستور پرواز ندارد و در آخرین موارد هم در نوشهر خلبان نیامد.»
ميزان تجهيزات آتشنشاني، صفر!
اگر مسئولان به اهميت وجود جنگلها پي ميبردند حداقل براي مناطق صعبالعبور و بافت سنگي يک بالگرد قرار ميدادند. مسئلهاي که در همين روزهاي نخستين سال جديد اجازه داد به سادگي جنگلهای کجور مازندران چند روز پياپي در آتش بسوزد و اگر باران رحمت الهي نميباريد باز هم ادامه مييافت. چرا که وجیهالله موسوی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران نوشهر چند روز از قبل از بارش باران گفته بود که وزش باد مهار آتش سوزی جنگلهای کجور را سخت کرده است.
حالا نکته جالب توجه اين است که مظفر افشار، پدر بلوط ايران معتقد است که محل آتش گرفته تا 15 سال قابل رویش نیست و به اين راحتيها نميتوان پوشش طبيعي از دست رفته را احيا کرد.علاوه بر اين خسارتهای آتش سوزي جنگلها منجر به از بین رفتن زیبایی منظر، نابودی بافت خاک و ریز مغذیها، نابودی حیوانات و سایر جانداران، از بین رفتن گونهای ارزشمند و کم یاب جنگلی نظیر ارس، سرخدار، آزاد، شمشاد، ملج و .. ميشود.
گفته ميشود طي 50 سال اخیر نیمی از جنگلهای شمال ایران از دست رفته است. در اين راستا بناگر، دبیر اتحادیه انجمنهای علمی منابع طبیعی و محیط زیست ایران از نابودي حداقل يک و نيم ميليون هکتار از ارزشمندترین جنگلهای شمال ایران در نیم قرن اخیر پرده بر ميدارد. بنابراين با اين شرايط که کارشناسان معتقدند حداقل 2 درجه دماي ايران گرمتر شده است و ميزان بارشها هم ميزان قابل توجهي کاهش يافته است، اگر خيلي زود چارهاي براي جلوگيري از آتشسوزي جنگلها انديشيده نشود، چيزي از عرصه طبيعي شمال کشور باقي نميماند.