سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: چند روز پیش سه تن از نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس که در حوزه رسانه نیز فعالیت دارند در نامه‌ای به رئیس‌جمهور، نسبت به وضعیت مطبوعات هشدار داده و به مسئله یارانه مطبوعات پرداختند. نام این سه نماینده که مدیر مسئول سه روزنامه هستند، در زمان استعفای معاون سابق مطبوعاتی وزیر ارشاد نیز به گوش رسیده بود؛ نمایندگانی که گفته می‌شود تلاش دارند با فشار بر وزارت ارشاد بیشترین امتیازات دولتی را برای روزنامه‌هایشان بگیرند، اما تلاش دارند این اقدامات را در هاله‌ای از رفتار صنفی قرار دهند. «جوان» به عنوان روزنامه‌ای که یارانه مطبوعات دریافت نمی‌کند، سیستم پرداخت یارانه مطبوعات را دارای ایرادات جدی می‌داند. همچنین شیوه توزیع آگهی‌های دولتی نیز دارای مشکلاتی از جمله اعمال سلیقه است.
توضیحات مدیر کل رسانه‌های داخلی
پرداخت یارانه یکی از راه‌های حمایت از رسانه‌های مستقل در شرایط بد اقتصادی است که می‌تواند با کمک به تداوم انتشار یک رسانه مکتوب، زمینه بقای رسانه‌های کاغذی را فراهم کند.
سیدمحمدرضا دربندی، مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی درباره پرداخت یارانه رسانه‌ها در سال ۹۷ می‌گوید: «امسال با همکاری سازمان برنامه و بودجه و معاونت اداری مالی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حدود ۶۰ میلیارد تومان از بودجه مصوب برای پرداخت یارانه رسانه‌ها جذب و بعد از محاسبه به حساب صاحبان امتیاز رسانه‌ها واریز شده است.»
دربندی در خصوص معیار تعیین میزان یارانه‌های پرداختی توضیح می‌دهد: «تعداد شماره‌های منتشره از نشریات که اعلام وصول آن‌ها تأیید شده، تعداد صفحات منتشر شده (منهای صفحات آگهی) و نیز قطع نشریه، سه‌شاخص اصلی در محاسبه میزان یارانه‌های پرداختی به نشریات و روزنامه‌ها بوده است.»
وی می‌افزاید: «استفاده از شاخص‌های کیفی در محاسبه یارانه، در دستور کار سال آینده قرار خواهد گرفت. سابقه انتشار، محتوای تولیدی، میزان تأثیرگذاری و ضریب نفوذ نشریات، از جمله شاخص‌هایی است که تأثیر بیشتری در محاسبه یارانه برای سال ۹۸ خواهد داشت.»
یارانه بر اساس لابی است؟!
به رغم اینکه معاونت مطبوعاتی ارشاد با اعلام میزان یارانه پرداختی به مطبوعات، تلاش دارد شفافیت در رفتار داشته باشد و فرمول محاسبه یارانه نیز طراحی شده است، ولی در عمل آنچه به چشم می‌آید نشان‌دهنده تاثیر لابی‌های پشت پرده است. نامه سه نماینده مجلس به رئیس‌جمهور درباره وضعیت مطبوعات و سابقه این سه نماینده در لابی برای انتخاب معاون مطبوعاتی، قابل توجه است، حتی در استعفای معاون سابق مطبوعاتی نیز نام این سه تن به میان آمده بود. نگاهی به جدول پرداخت یارانه مطبوعات در سال ۹۷ نشان می‌دهد روزنامه‌های متعلق به این سه نماینده از وضعیت خوبی نسبت به سایر روزنامه‌ها برخوردارند؛ رسانه‌هایی که گویا رئیس‌جمهور نسبت به آن‌ها توجه ویژه‌ای دارد. ردپای فشار این روزنامه‌ها در جریان استیضاح عباس صالحی، وزیر ارشاد نیز به چشم می‌خورد.
فاصله معنادار یارانه اصلاح‌طلب‌ها
درباره نظر رئیس‌جمهور نسبت به رسانه‌های اصلاح‌طلب، سخنان محمدعلی وکیلی نماینده اصلاح‌طلب تهران و مدیر مسئول روزنامه «ابتکار» جالب توجه است.
وکیلی درباره نظر اصلاح‌طلبان نسبت به معاونان مطبوعاتی وزیر ارشاد می‌گوید: معاون مطبوعاتی این دولت تا یک سال قبل آقای انتظامی بود، اما انتظامی کف مطالبات اصلاح‌طلبان نبود. در نهایت آقای صالحی امیری تصمیم گرفت که تغییراتی را در این حوزه انجام دهد و آقای سلطانی‌فر را انتخاب کردند که ایشان هم انتخاب اصلاح‌طلبان نبود بلکه از سوی حزب اعتدال و توسعه انتخاب شد.
وکیلی در ادامه این مصاحبه به انتقاد روزنامه‌های اصلاح‌طلب از رئیس‌جمهور می‌پردازد و می‌گوید: «نقد‌های مطبوعات اصلاح‌طلب از روحانی همواره حداقلی بوده است، اما دولت همین را هم تاب نیاورده است و آقای روحانی به خاطر این موضوع وزیر و معاونت مطبوعاتی را مورد عتاب قرار داده است و اینکه برخی از تاب و عتاب‌ها شاید برای ایشان خوشایند نبود و نمی‌توانستند تاب بیاورند.»
وکیلی در این مصاحبه به میزان پرداخت یارانه‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «سهم یارانه مطبوعات کمتر از ۲۰ درصد بوده و با این گرانی و افزایش قیمت، طبیعی است بخش مطبوعات با مشکلات زیادی مواجه خواهد شد. در این وضعیت روحانی حمایتی از رسانه‌ها انجام نداد. این حمایت حتی برای رسانه‌های همسو به کمترین حد رسید.» انتظار برای حمایت بیشتر از رسانه‌های حامی دولت، موضوعی است که نماینده عضو فراکسیون امید مجلس آن را مطرح می‌کند. این موضوع در جریان استعفای محمد سلطانی فر، معاون سابق مطبوعاتی نیز مطرح شد. در آن زمان گفته شد یکی از دلایل استعفای معاون وزیر فشار رسانه‌های اصلاح‌طلب برای حمایت بیشتر از آن‌ها بوده است. فارغ از اینکه چقدر فشار رسانه‌های اصلاح‌طلب توانسته باعث استعفای معاون وزیر شود، نتیجه فشار‌ها را می‌توان در فاصله معنادار میان یارانه پرداختی به مطبوعات اصلاح‌طلب و رسانه‌های اصولگرا مشاهده کرد. به عنوان نمونه تنها در نوبت دوم پرداخت یارانه سال ۹۷، روزنامه «آفتاب یزد» با تحریریه‌ای لاغر بیش از ۳۵ میلیون و ۷۲۰ هزار تومان یارانه گرفته، روزنامه «ابتکار» نیز که از نیروی انسانی کم تعداد سود می‌برد بیش از ۳۷ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان یارانه گرفته، روزنامه «اعتماد» ۴۲ میلیون‌و۹۰۰ هزار تومان یارانه گرفته و «مردم سالاری» نیز بیش از ۲۶ میلیون‌و ۷۰۰ هزار تومان یارانه دریافت کرده است. در مقابل روزنامه‌های اصولگرای «صبح نو» با بیش از ۱۱ میلیون تومان، «وطن امروز» با ۱۸ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان و روزنامه «رسالت» با حدود ۱۱ میلیون‌و۷۰۰ هزار تومان فاصله معناداری را در دریافت یارانه دولتی با روزنامه‌های اصلاح‌طلب دارند. این فاصله چگونه به دست آمده است؟ آیا باید قبول کرد که صرفا یک فرمول ریاضی توانسته است تا فاصله حدود ۳۰ میلیون تومانی میان یارانه یک روزنامه اصلاح‌طلب و یک روزنامه اصولگرا را به وجود آورد؟!
آگهی‌های دولتی!
حتی اگر فرمول‌های ریاضی باعث این افتراق فاحش میان دریافتی روزنامه‌های اصولگرا و اصلاح‌طلب از یارانه مطبوعات شود، بخش توزیع آگهی‌های دولتی یک مسئله پیچیده است که هنوز حتی برای آن فرمول ظاهری نیز تدوین نشده است. هنوز مشخص نیست چه مبنایی برای توزیع این آگهی‌ها وجود دارد که حتی برخی از رسانه‌های اسم و رسم‌دار اصلاح‌طلب نیز در فهرست دریافت آگهی‌های دولتی از جایگاه نامناسبی برخوردارند. یک روزنامه در این باره می‌نویسد: «روزنامه ستاره صبح بیشتر از روزنامه شرق آگهی دولتی گرفته و روزنامه سازندگی در رقابت با روزنامه دنیای جوانان هنوز یک آگهی دولتی دریافت نکرده است. در تیرماه ۷۷۰ میلیون تومان آگهی بین ۲۲ روزنامه توزیع شده که روزنامه‌های شرق، اعتماد، آفتاب یزد و آرمان امروز فقط ۱۳۳ میلیون تومان سهم برده‌اند، یعنی فقط ۱۷ درصد؛ چهار روزنامه‌ای که مطمئنیم در تمام کیوسک‌های سراسر کشور یافت می‌شوند.» معاونت مطبوعاتی درباره این تبعیض در ارائه آگهی‌ها هنوز توضیحی نداده است.
