سرویس ایران جوان آنلاین: شرایط اقلیمی، موقعیت جغرافیایی و وجود صحرای قم همگی از جمله ظرفیتهایی هستند که شتر داری در این استان را مقرون به صرفه معرفی میکنند. با این حال آنچنان که شایسته است این صنعت اقتصادی و درآمدزا در استان پیشرفتی نداشته است و کل جمعیت شترهای صحرای قم به سختی به ۷ هزار نفر میرسد. دامی که نه تنها گوشت، شیر و پشم آن از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار است بلکه با پرورش صنعتی آن راه سادهای برای کاهش واردات گوشت به کشور پیش پای متولیان قرار میدهد.
حدود ۲۶ میلیون نفر شتر در سراسر دنیا وجود دارد که از این تعداد تنها ۱۶۰ هزار نفر آن متعلق به ایران است و مابقی بیشتر در کشورهای سودان، مصر و کشورهای عربی هستند. دامی که تضمین کننده اشتغال و درآمدزایی مردم مناطق کویری و خشک است و طی سالهای اخیر با کم توجهی متولیان جمعیتشان نه تنها رشد آنچنانی نداشته، بلکه تمام صادراتی که از استان قم به کشورهای خلیج فارس انجام میشده هم به اتمام رسیده است. گفته میشود که از ۱۶۰ هزار نفر شتر در کل کشور، تنها ۷ هزار نفر آن به استان قم تعلق دارند و مابقی اغلب در استان سیستان و بلوچستان هستند. این نیز در حالی است که تمام شرایط اقلیمی برای پرورش شتر در قم وجود دارد و تنها به این دلیل که طی سالهای اخیر متولیان نسبت به تخریب زیستمحیطی استان به واسطه چرای شترها احساس نگرانی کردند، رشد مناسبی نداشته است. این هم درحالی است که برخی از کارشناسان معتقدند پرورش شتر همچون دیگر دامهاست و میتوان بخشی از نیاز آنها به علوفه را از طریق علوفه آماده تأمین کرد. با این کار نه تنها فرصتی برای اشتغال مردم قم فراهم میشود، بلکه میتوان از طریق پرورش شتر، بخشی از نیاز کشور به واردات گوشت را هم برطرف کرد.
ظرفیتی که ناشناخته مانده
مضاف بر این فواید، هر شتر ماده میتواند روزانه بین ۲ تا ۵ کیلو شیر هم تولید کند که از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. همچنین به گفته شترداران از پشم شتر نیز میتوان کمربندهای طبی خوبی تولید کرد که در حال حاضر نمونههای خارجی آنها در بازار به قیمت گزافی به فروش میرسد. فصل بهار هم فصل چیدن پشم شتر است و هر شتر به طور متوسط ۵ تا ۶ کیلو پشم میدهد که این میزان برای شتر دوکوهانه بیشتر است. با این حال هنوز توجه جدی به فرآوری پشم شتر در ایران نشده است و این سرمایههای ارزشمند به بهای اندکی فروخته میشوند. لازم به ذکر است که یک شتر یک ساله بین ۳۵۰ تا ۵۰۰ کیلو گوشت میدهد و اگر کمی بزرگتر شود، یعنی به ۲ یا ۳ سالگی برسد، وزنش از ۶۰۰ کیلو تجاوز میکند و به یک تن هم میرسد. بنابر این با یک حساب سرانگشتی میتوان به این نتیجه رسید که هر شتر در یک سال رقمی بین ۲۰ تا ۴۰ میلیون تومان نصیب شتردار میکند. همین آمار و ارقام از به صرفه بودن پرورش شتر در کشور به خصوص در مناطق کویری همچون استان قم حکایت دارد. در این خصوص سوری رئیس اتحادیه شترداران قم میگوید: «استان قم ظرفیت پرورش ۲۰ هزار نفر شتر را دارد.» با این حال سید محمدتقی سجادی مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری، ضمن انتقاد از توسعه پرورش شتر در قم بیان میکند: «استان در منطقهای قرار دارد که اگر مراتع آن حفظ نشود میتواند به کانون بحران ریزگرد در فلات مرکزی ایران تبدیل شود.» البته همان طور که گفته شد، میتوان مشکل در خطر قرار گرفتن مراتع را هم با واردات علوفه از استانهای دیگر برطرف کرد.