تازهترین گزارش «سبک رفتاری خانواده ایرانی» که از سوی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تهیه شده، اطلاعات جالبی را نشان میدهد. نتایج این طرح که در نقاط شهری و روستایی و برای افراد ۱۵ سال به بالا اجرا شده، معطوف به سنجش رفتارهای اجتماعی خانوادههاست و شامل رفتارهایی مثل سرانه مطالعه، چگونگی انتخاب پوشاک و نظرات در مورد ازدواج جوانان، چگونگی انتخاب برخی کالاها و ... میشود. بارها شنیدهایم که مثلاً ۸۰ درصد مردم اصلاً مطالعه نمیکنند یا ۹۰ درصد مردم فقط اطلاعاتشان را از شبکههای اجتماعی به دست میآورند!
اینها شبهآمارهایی غیرعلمی است که بعضاً با برخی غرضورزیها منتشر میشود. حال آنکه نهادهای مختلفی وجود دارند که در بازه زمانی مختلف آمار تهیه میکنند و در این بین در بسیاری از موضوعات مرکز رسمی آمار میتواند یکی از بهترین و مطمئنترین درگاههای کسب آمار باشد.
در رصد دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی بر رفتارهای اجتماعی خانوارها، اطلاعات و آماری منتشر شده که در بسیاری از موارد خلاف آن تصوری است که تاکنون نسبت به محبوبیت و وجود این موضوعات بین مردم داشتهایم. حدود ۱۶ درصد افراد ۱۵ ساله و بیشتر (معادل ۳۰ میلیون و ۸۲۹ هزار و ۳۷۵ نفر) اعلام کردهاند که ورزش میکنند. سرانه انجام ورزش افراد ۱۵ ساله و بیشتر ۲۷ دقیقه در روز بوده است.
اولویت ۴ /۳۴ درصد از افراد ۱۵ ساله و بیشتر در خرید پوشاک، پوشاک تولید داخل و ۶ /۷ درصد پوشاک خارجی بوده و برای ۵۸ درصد افراد نیز اولویت خاصی بین پوشاک داخلی و خارجی وجود نداشته است. ۵ /۸۱ درصد از افراد ۱۵ ساله و بیشتر اعلام کردهاند که پوشاک خود را با توجه به ویترین فروشگاههای پوشاک انتخاب میکنند. همچنین ۳ /۱ درصد بر اساس تبلیغات محیطی، ۷ درصد بر اساس پیشنهاد دوستان و نزدیکان و بقیه هم با توجه به مد و شبکههای اجتماعی پوشاک خود را انتخاب میکنند.
برخلاف تصورات موجود در ارتباط با آمار میزان مطالعه روزنامه توسط مردم که اعداد عجیب و غریب مطالعه روزنامه توسط یکدرصد مردم را نشان میدهد، آمار شورای عالی فرهنگی بیانگر این است که چیزی حدود ۳۰ درصد افراد ۱۵ ساله و بالاتر اهل مطالعه روزنامهها (چه مکتوب و چه الکترونیکی) هستند.
تفکیک آماری دیگری نیز بین مطالعهکنندگان روزنامهها وجود دارد که بر اساس آن از بین ۱۵ میلیون و ۷۹۵ هزار و ۸۴۱ نفر مطالعهکننده روزنامه، حدود ۷۰ درصدشان یعنی بیش از ۱۰ میلیون نفر روزنامههای چاپی و بیش از ۹ میلیون نفر هم روزنامههای الکترونیکی را مطالعه میکنند. در کنار آمار میزان مطالعه روزنامه، آمار موضوعات مورد اقبال مردم هم مسئله جالبی است. بر اساس همین آمار حدود ۳۷ درصد مطالعهکنندگان روزنامهها علاقهمند به موضوعات سیاسی، ۳۶ درصد موضوعات اجتماعی و ۳۶ درصد علاقهمند به حوادث هستند.
مهمترین علت ازدواج نکردن جوانان از دیدگاه افراد ۱۵ ساله و بیشتر هم به ترتیب نداشتن شغل دائم با ۳۳ درصد، بیکاری با ۳ /۳۰ درصد، وضع نامناسب مالی سرپرست با ۷ /۱۲ درصد، مشکل تهیه مسکن با ۲/ ۶ درصد و سایر معضلات نیز با ۸ /۱۷ درصد بوده است.
بر اساس اطلاعات موجود ۵۳ درصد افراد ۱۵ ساله و بیشتر عضو یکی از شبکههای اجتماعی هستند و ۴۷ درصد هم عضو هیچ شبکه اجتماعی نیستند. طبق اطلاعات موجود سرانه روزانه حضور در شبکههای اجتماعی یک ساعت و چهار دقیقه است. این اطلاعات از آمارگیری بین ۶۰ میلیون نفر انجام شده که از این تعداد بیش از ۳۱ میلیون عضو شبکههای اجتماعی بودهاند و حدود ۲۸ میلیون هم عضو هیچکدام از شبکههای اجتماعی نبودهاند. تماشای تلویزیون داخلی و همچنین گوش دادن به موسیقی هم حدود ۵۵ درصد بالای ۱۵ سالهها را پوشش داده، بهخصوص تماشای سیمای جمهوری اسلامی ایران که غالب جامعه آماری مورد پیمایش را دربر گرفته است.