کد خبر: 959602
تاریخ انتشار: ۰۴ تير ۱۳۹۸ - ۰۴:۳۱
نظری بر مصاحبه تاریخی دانشگاه هاروارد با شاپور بختیار
شاهد توحیدی
سرویس تاریخ جوان آنلاین: بی‌تردید گفت‌وشنود‌های واحد تاریخ شفاهی دانشگاه هاروارد، نقشی درخور در تاریخ‌نگاری معاصر خواهد داشت. صرفنظر از رویکرد‌ها و سوگیری‌های مصاحبه‌کنندگان و مصاحبه‌شوندگان، این واحد توفیق یافته است تا با عده‌ای به گفت‌وگو بنشیند که در جای دیگر خاطرات خود را بیان نکرده و در این باره چیزی ننگاشته‌اند. شاپور بختیار در زمره گفت‌وگوشوندگان هاروارد است که نتیجه مصاحبه او، در کتابی در اروپا و امریکا و نیز ایران منتشر شده است. دیباچه‌نویس این گفت‌وشنود در ابتدای آن آورده است:
«شاپور بختیار نامی آشنا برای آنانی است که ماه‌های آخر عمر رژیم پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی را درک کرده‌اند. آن‌ها خوب به یاد دارند که در آن ماه‌ها و روز‌ها طوفان سرکش انقلاب با قدرت تمام به پیش می‌تاخت و همه موانع را از سر راه کنار می‌زد و دیگر به همه مسلم و قطعی شده بود که شاه رفتنی و رژیم افتادنی است. در آن شرایط که همه یکصدا به شاه و حکومتش نه می‌گفتند، شاپور بختیار به کمک شاه شتافت و با اشتیاق پذیرای نخست‌وزیری شد. پست و مقامی که دیگر تقریباً هیچ خریداری نداشت. بختیار با این اقدام عجیب خویش نشان داد که سخت دلبسته قدرت است، اگرچه این قدرت فقط روی کاغذ باشد یا رو‌درروی اکثریت قریب به اتفاق مردم و حتی هم‌مسلکان سیاسی قرار بگیرد. او بدون تردید می‌دانست مرد آن میدان نیست و کاری از او برنمی‌آید، اما با این همه دم را غنیمت شمرد و نام خود را در شمار نخست‌وزیران ایران ثبت کرد. به‌زودی شعار‌های ضدبختیار به سایر شعار‌های انقلابی مردم اضافه شد و او را مضحکه عام و خاص ساخت. عمر کابینه بختیار از ۳۷ روز تجاوز نکرد و در روز ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷ ابتدا مخفی شد و چندی بعد مخفیانه به فرانسه گریخت. بختیار در خلال گفت‌وگو با پروژه تاریخ شفاهی دانشگاه هاروارد بسیار عصبانی به نظر می‌رسد. او به زمین و زمان می‌تازد و به همه بد می‌گوید. از رهبران انقلابی ایران گرفته تا دوستان و هم‌مسلکان قدیمی خویش. او همه را مقصر می‌شمارد، زیرا نگذاشته‌اند آرام بر صندلی نخست‌وزیری تکیه زند و کشتی طوفان‌زده ایران را به ساحل نجات برساند. بختیار به‌قدری عصبانی و رنجیده‌خاطر است که در بیشتر موارد پا را از جاده ادب بیرون می‌گذارد و از اشخاص مختلف با القاب بد و واژه‌های توهین‌آمیز یاد می‌کند. ناشر ضمن آنکه خود را مقید به حفظ امانت می‌داند و تمام گفته‌های بختیار را عیناً آورده، اما در عین حال در موارد معدودی (حداکثر ۲۰ کلمه) کلمات و واژه‌های سخیف و به دور از ادب را حذف کرده است. موارد مورد نظر در متن با علامت (..) و در پاورقی با علامت [..]مشخص شده‌اند.»

عوامل اجرایی این پروژه در مقدمه دیگری که در آغاز این اثر آمده، درباره چندوچون اخذ خاطرات برخی رجال سیاسی آورده‌اند:
«در آغاز طرح فهرست اسامی نزدیک به ۳۵۰ نفر که برای مصاحبه در نظر گرفته شده بودند تهیه شد. صورت مزبور تقریباً رهبران تمام گروه‌ها، احزاب و نهاد‌های سیاسی را شامل می‌شد. دقیق‌تر بگوییم فهرست مزبور اسامی اعضای خاندان پهلوی، تمام نخست‌وزیران پیشین، اعضای مهم هیئت دولت و قوه مقننه و قضایی رسانه‌های گروهی و بخش خصوصی، سران عشایر و احزاب سیاسی و گروه‌ها، شخصیت‌های مخالف رژیم پیشین از جمله کسانی که در دولت جمهوری اسلامی شرکت کرده بودند، افسران عالی‌رتبه نیرو‌های مسلح، مأموران بلندپایه ساواک و رهبران و دیپلمات‌های خارجی که در رویداد‌های سیاسی ایران نقش عمده‌ای را بازی کرده بودند در بر می‌گرفت. مصاحبه با تمام کسانی که نام آنان در فهرست مقدماتی آمده بود، نه امکان داشت و نه برای مقاصد ما ضروری بود. از این‌رو ما با شمار کمتری که ۱۳۲ نفر می‌شدند مصاحبه کردیم...»
نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار