سرویس بین الملل جوان آنلاین: امریکا در ماههای اخیر به هر حربهای متوسل شده تا بتواند ایران را ناقض برجام معرفی کرده و فشارها را علیه این کشور افزایش دهد، اما همه این تلاشها به شکست منجر شده است. همانگونه که پیشبینی میشد، نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی که بنا به درخواست واشنگتن برای بررسی کاهش تعهدات ایران در برجام برگزار شده بود با پشتوانه قوی حقوقی برجام و رایزنیها و تلاشهای دیپلماتیک ایران، تبدیل به یک شکست دیگر برای امریکا در جامعه بینالمللی شد. پس از پایان این نشست که چهار شنبه شب برگزار شد، کاظم غریبآبادی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین، در مصاحبه با هفتهنامه دیتسایت گفت: «در این نشست نیز به جز امریکا و سه متحد آن یعنی رژیم صهیونیستی، امارات و عربستان سعودی، سایر اعضای شورای حکام و آژانس بینالمللی انرژی اتمی در حمایت از چندجانبهگرایی و حمایت از برجام و ضرورت حفظ آن به عنوان یکی از شاخصهای مهم چندجانبهگرایی، صحبت کردند». به گفته غریبآبادی، «این کشورها متفقالقول، خروج یکجانبه و غیرقانونی امریکا از برجام را تقبیح و اظهار کردند که شورای حکام، مکان مناسبی برای بررسی موضوعات مربوط به اجرای برجام نیست، چرا که این قبیل موضوعات در زمره موضوعات پادمانی آژانس قرار نمیگیرند و باید در چارچوب ساز وکارهای مشخص خود یعنی کمیسیون مشترک برجام مد نظر و بررسی قرار گیرند». غریبآبادی خاطرنشان کرد: «نشست ویژه شورای حکام، شاهد انزوای ایالات متحده امریکا بود؛ به گونهای که هیچ نتیجهای برای این کشور نداشت. امریکا به دنبال این بود که در این مقطع از شورای حکام به عنوان یک ابزار سیاسی برای پیشبرد اهداف سیاسی خود علیه ایران استفاده کند که توفیقی نداشت». غریبآبادی گفت: «کارهایی که ما میکنیم فقط یک هدف دارند، میخواهیم توافق هستهای را حفظ کنیم». وی در این مصاحبه همچنین گفت: «در صورتی که همه شریکان ما در توافق به تعهداتشان عمل کنند، همه اقدامات ما را ظرف یک ساعت میتوان به عقب برگرداند.» نماینده امریکا در آژانس روز چهار شنبه در این نشست مدعی شد: «هدف از تصمیمات هستهای اخیر ایران دامن زدن به تنشها به جای حلوفصل آن است و موجب تشدید چالشهایی میشود که ایران برای صلح و امنیت بینالملل ایجاد میکند». پس از آنکه نشست شورای حکام نتیجهای در بر نداشت، دونالد ترامپ در یک توئیت نوشت: «ایران به طور مخفیانه و برخلاف برجام اورانیوم غنیسازی کرده است و بدون ارائه جزئیات گفت که امریکا به زودی تحریمهای سختتری را علیه ایران وضع میکند.»
امریکا درحالی قصد داشت از طریق آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ایران را تحت فشار قرار دهد که آژانس بارها در گزارشهای متعدد خود، تعهدات برجامی ایران را تأیید کرده است. به باور برخی ناظران، «واشنگتن قصد دارد از طریق دیپلماسی پنهان با کشورهای عضو شورای حکام و طرح اتهامات جدید در زمینه فعالیتهای هستهای ایران، پرونده هستهای ایران را پس از تصویب قطعنامه شورای حکام به شورای امنیت ببرد تا مجدداً ذیل فصل هفتم منشور، جامعه بینالملل را علیه ایران همراه کند». این درحالی است که کشورهای اروپایی با به راه انداختن ساز و کار مالی با ایران، موسوم به اینستکس سعی دارند تحریمهای امریکا را دور زده و مانع فروپاشی توافق هستهای شوند. ایران اخیراً در واکنش به ناکافی بودن تعهدات اروپاییها در عمل به تعهداتشان در برجام و در راستای کاهش تعهداتش در برجام، سطح غنیسازی خود را از مرز ۳۰۰ کیلوگرم افزایش داد. امریکا مدعی است که افزایش اورانیوم غنیسازی ایران نقض برجام به شمار میرود و باید فشارهای بینالمللی علیه تهران تشدید شود، اما این درحالی است که ایران با تأکید بر ادامه کاهش تعهدات برجامی خود تأکید کرده است که این گامها در چارچوب برجام بوده و در صورتی که شرکای برجام گامهای لازم را برای ایفای تعهدات خود بردارند این اقدامات به سرعت قابل بازگشت است. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران اخیراً گفته است که «تهران برجام را مثل خود اروپاییها اجرا خواهد کرد». اروپاییها در سه سال گذشته از زمان اجرای برجام، هیچ اقدامی برای منتفع شدن ایران از توافق هستهای انجام ندادهاند و مقامات ایرانی بارها تأکید کردهاند که اقدامات اتحادیه اروپا در برجام کافی نبوده است.
انزوای امریکا
دیپلماتهای امریکایی پس از آنکه آژانس بینالمللی انرژی اتمی تأیید کرد که ایران از حد تعیین شده در توافق هستهای ۲۰۱۵ برای غنیسازی اورانیوم عبور کرده است خواستار برگزاری نشست ویژه شورای حکم با حضور ۳۵کشور عضو آن شدند. امریکا سعی داشت از طریق شورای حکام با متهم کردن ایران به نقض برجام، فشارهای بینالمللی را علیه ایران افزایش دهد، اما این بار هم نتوانست موفقیتی در این زمینه کسب کند. شبکه بلومبرگ نوشت: «ایالات متحده به دنبال برگزاری نشست آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای افزایش فشارها بر ایران بود، که به نتیجه عکس منجر شد و به جای آن روسیه، چین و اروپا دولت ترامپ را به خاطر ایجاد یک بحران که میتواند به مقابله منجر شود، سرزنش کردند و اتحادیه اروپا بر علاقه خود برای تجارت با ایران تأکید کرد که نشان میدهد اعضای این شورا بر سر راهبرد امریکا در قبال ایران اختلاف دارند». وزیر امور خارجه ایران هم روز پنج شنبه به نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی جهت بررسی اقدامات اخیر ایران در مورد توافق برجام اشاره کرد و گفت: «پایان بینتیجه این نشست، بهترین دلیل بر انزوای امریکا است.» با شکست امریکا در برابر ایران در نشست شورای حکام، واشنگتن بار دیگر از تمایل خود برای گفتگو با تهران سخن گفت. مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا شامگاه پنج شنبه گفت که امریکا با واسطه متحدانش از ایران خواسته تنشها را کاهش دهد. اورتگاس اضافه کرد: «رئیسجمهور گفته که بدون پیششرط حاضر است با ایرانیها ملاقات کند؛ بنابراین ما به دنبال راهحل دیپلماتیک هستیم. به دفعات از متحدانمان خواستهایم که از ایران بخواهند تنشها را کاهش دهد، به منافع و متحدان امریکا تعرض نکند و در منطقه وحشت ایجاد نکند.»
واکنش روسیه و چین
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه با اشاره به درخواست امریکا از شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای تشکیل جلسه فوقالعاده و بررسی اقدامات ایران در چارچوب برجام گفت: «امریکاییها که سال ۲۰۱۸ با اقدامی یکجانبه و مغایر با اصول و قواعد بینالمللی از برجام خارج شدند از ایران میخواهند مفاد برجام را به دقت رعایت کند». به گزارش راشاتودی، زاخارووا افزود: «نه تنها این خواسته امریکا مورد توجه و استقبال اعضای شورای حکام آژانس قرار نگرفت، بلکه کشورهای حاضر در نشست از امریکا به دلیل خروج از برجام انتقاد کردند». او همچنین تأکید کرد: «فکر میکنم این نشست و نتایج آن درس عبرت خوبی برای امریکاییها بود تا متوجه شوند اقدامات غلط و یکجانبه، نتایج دلخواه برای آنها به بار نخواهد آورد». همچنین فو سونگ، مدیرکل کنترل تسلیحات وزارت خارجه چین با اشاره به اینکه کشورهای دنیا نباید درباره اقدامات ایران در خصوص عبور از برخی محدودیتهای برجام مبالغه کنند، گفت که تهران از برجام تخطی نکرده است. به گزارش روزنامه ساوت چاینا مورنینگ پست، فو سونگ، روز جمعه تأکید کرد: «اغراق در خصوص افزایش خلوص غنیسازی ایران کار درستی نیست و اکنون زمان آن است که کشورهای مختلف با آرامش مسئله را دنبال کنند». چین و روسیه که حامی اصلی برجام هستند، تحریمهای امریکا را دلیل اصلی کاهش تعهدات ایران در توافق هستهای اعلام کردهاند.