سرویس ایران جوان آنلاین: بازی تکراری فصل گرما و شیوع تبکریمه امسال هم آغاز شد و با اینکه باز هم مسئولان بهداشتی کشور از تحت کنترل بودن این بیماری حرف میزدند، اما حالا تبکریمه با مبتلا کردن دهها نفر و گرفتن چندین قربانی همچنان میتازد و پیش میرود. بیماری خطرناکی که در ابتدای خردادماه رئیس مرکز بیماریهای مشترک حیوان و انسان وزارت بهداشت این اطمینان خاطر را به هموطنان داد که ابتلا به تبکریمه کنگو نسبت به سال قبل کمتر است و با اقدامات صورت گرفته هیچگونه نگرانی وجود ندارد. اما حالا و با گذشت حدود ۵۰ روز از آن اطمینان خاطر دادنها، رئیس سازمان دامپزشکی کشور وضعیت را به خاطر بارندگیهای اخیر و افزایش کنهها که ناقل بیماری هستند، نگران کننده توصیف میکند و از ابتلای ۶۰ نفر به تبکریمه و فوت پنج نفر در استانهای سیستان و بلوچستان، گیلان و اردبیل خبر میدهد.
در مورد تب خونریزی دهنده ویروسی کریمه کنگو میتوان گفت که یک بیماری مشترک بین انسان و حیوانات به شمار میرود. این بیماری در اصل مخصوص حیوانات است که طیف گوناگونی از وحشی و اهلی آنها مثل گوسفند، بز، گاو، خرگوش و گربه قابلیت میزبانی این ویروس را دارند. ویروس کریمه کنگو در بیشتر مواقع توسط کنه منتقل میشود که همهگیری بالایی دارد. نکته مهمتر اینکه شش ماه اول هر سال و در طول گرمای هوا، شرایط مناسبی برای رشد این ویروس بهحساب میآید.
کسی مسئول نیست!
در حالی که هر سال نگرانیها از شیوع بیماریهایی مانند آنفلوانزا پرندگان و تبکریمه کنگو ادامه دارد، اما خرید و فروش حیوانات در مراکز غیر مجاز از جمله جمعه بازار حیوانات، مراکز خرید و فروش دام زنده و حتی مراکز پرورش پرندگان در اکثر استانها نشان میدهد که این خطرات جدی گرفته نمیشود؛ و مهمتر و بدتر اینکه متأسفانه هیچ دستگاه و نهادی خود را مسئول نمیداند و چه در جوامع شهری و چه روستایی نه اقدام پیشگیرانهای انجام میشود و نه هشدار و نه پیام و نه اخطاری!
امسال نیز مثل سالهای گذشته با انتشار اخباری در مورد شیوع بیماری تبکریمه در برخی استانها مسئولان اول آن را رد و با مهر «شایعه است» خیال خودشان را راحت کردند. اما بعد از گذشت دو ماه از سال، یعنی اوایل خرداد ماه بود که رئیس مرکز بیماریهای مشترک حیوان و انسان وزارت بهداشت از آخرین وضعیت شیوع و آمار مبتلایان به تبکنگو خبر داد و گفت که طی دو ماه اول سال ۲۳ مورد ابتلا به تب کنگو در هشت استان کشور گزارش شده است.
البته کمافیالسابق حسین عرفانی همه چیز را آرام و تحت کنترل نشان داد و مدعی شد که اکثریت قریب به اتفاق مبتلایان به تبکریمه با تشخیص به موقع و دریافت دارو، حال عمومی خوبی دارند و بهبود پیدا کردهاند. رئیس مرکز بیماریهای مشترک حیوان و انسان وزارت بهداشت این اطمینان خاطر را هم به هموطنان داد که ابتلا به تبکریمه کنگو نسبت به سال قبل کمتر است و با اقدامات صورت گرفته هیچگونه نگرانی وجود ندارد. بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو نخستین بار در سال ۱۹۴۴ میلادی در شبه جزیره کریمه و در سال ۱۹۶۹ در کنگو گزارش شد و در سال ۱۹۷۰ میلادی در ایران مورد شناسایی قرار گرفت و در برخی موارد در استانها نیز ابتلای قطعی انسانی تبکریمه کنگو گزارش شد که بیشترین موارد مربوط به استانهای مرز شرقی سیستان و بلوچستان بود.
به خاطر آب و هوای ایران، کنه ناقل بیماری تبکریمه کنگو در همه استانها وجود دارد و هیچ استانی از وجود این کنه بیماریزا پاک نیست. با اینکه در ابتدای سال اعلام شد این بیماری در استان خراسانرضوی، سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان، مازندران، خوزستان، اردبیل و فارس گزارش شده، اما وقتی آمار قربانیان منتشر شد، معلوم شد دیگر استانها هم درگیر این ویروس هستند.
ویروسی برای تمام فصول!
چند روز پیش بود که رئیس سازمان دامپزشکی کشور در تشریح آخرین وضعیت بیماری تبکریمه کنگو در کشور گفت: «تاکنون ۶۰ مورد ابتلا به بیماری تب کریمه کنگو و پنج فوتی در اثر این بیماری در سراسر کشور گزارش شده است.» علیرضا رفیعیپور، استانهای که موارد فوتی در آنها گزارش شده است را سیستان و بلوچستان، گیلان و اردبیل نام برد و افزود: «سه نفر از فوتیها در سیستان و بلوچستان، یک نفر در گیلان و یک نفر در اردبیل بودهاند.» همین گزارشهای ابتلا و فوتیها در استانهای مختلف نشان از پراکندگی بیماری از شمال تا جنوب کشور دارد و در مورد فصول شیوع آن هم باید گفت که ابتلا به بیماری تبکریمه کنگو مختص فصول گرم سال نیست، بلکه فقط شدت این بیماری در فصول گرم بیشتر است و براساس گزارشهای موجود، موارد ابتلا در تمام سال دیده میشود. در همین رابطه رئیس سازمان دامپزشکی کشور بیشترین خطر ابتلا به بیماری تبکریمه کنگو را متوجه افرادی دانست که در ارتباط مستقیم با دام هستند و گفت: «بروز بیماری تبکریمه کنگو و فوتی مبتلایان موضوع جدیدی نیست و هر ساله ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر مورد ابتلا و پنج تا شش مورد فوتی گزارش میشود، اما آنچه در سالجاری موجب نگرانی ما شده است، بارندگیهای مناسب در اواخر سال گذشته و ابتدای سال جاری است که شرایط حضور ناقل بیماری یعنی کنهها را افزایش میدهد.»
عامل بیماری تبکریمه کنگو یک ویروس بیماریزای زئونوتیک است که عامل این بیماری در بدن دام وجود دارد. نکته بسیار مهم اینکه کنهها بعد از گزش و مکیدن خون دام آلوده میشوند و اگر کنهای به ویروس آلوده شود میتواند در تمام طول عمر خود آلوده به ویروس تبکریمه کنگو باشد و حتی آن را به نسلهای بعدی خود منتقل کند. با این اوصاف باید گفت مخزن ویروس در طبیعت کنهها و پس از آن گاو، گوسفند، بز و خرگوشها هستند. این ویروس از طریق تماس مستقیم با خون یا ترشحات فرد بیمار و لاشه حیوان آلوده (انتقال به قصابها و سلاخها) به فرد سالم انتقال مییابد.