سرویس فرهنگوهنر جوان آنلاین: غلامرضا صادقیان، سردبیر روزنامه جوان، در
کانال تلگرامی خود طی یادداشتی به هفت سطح ویراستاری پرداخت. متن کامل یادداشت او با عنوان «هفت خوان» ویرایش در ادامه از نظر می‌گذرد:
ویراستاری در روزنامه نگاری بخش مهم و البته مظلوم است تا جایی که برخی روزنامه نگاران تصور می‌کنند آن‌ها باید متنی پر از اغلاط املایی و انشایی و بدون علائم سجاوندی درست بنویسند و تمیزکاری را به ویراستار بسپارند! به همین خاطر دقت در نوشتن روز به روز کمتر و اهمیت کار ویراستاری بالطبع بیشتر می‌شود. ویراستاری در کتاب و روزنامه می‌تواند تا هفت خوان داشته باشد!
عبارت زیر را در نظر بگیرید:
«دانمشندان بتازگی دریافته اند قالب تصورات و ادعا‌های قبلی درباره مبحث کالری که از سال ۱۹۴۵ با ارائه مقاله‌ای علمی در فصلنامه دانشگاه هاروارد مطرح شد، فاقد ارزش علمی است. این بیم وجود دارد که طرح بحث میزان کالری مورد نیاز بدن صرفاً یک فریب نظام مصرف گرا برای خوردن و آشامیدن بیشتر و به راه افتادن حرخ تولیدات در نظام‌های سرمایه داری باشد. به طوری که این روز‌ها گفته می‌شود میزان غذایی که امریکایی‌ها می‌خورند در مجموع ۱۷ برابر میانگین غذای مصرفی در جهان است و سالانه یک میلیون نفر در امریکا به خاطر «اوردوز» می‌میرند، درحالی که میزان مرگ ومیر در جهان از گرسنگی و سوء تغذیه تنها ۳۰۰ هزار نفر است!»
خوان اول: معمولاً در ویرایش کتاب‌ها و نشریات و روزنامه‌ها همین یک خوان اول رعایت می‌شود. یعنی ویرایش اشتباهات تایپی و املایی. در متن فوق «دانشمندان» با اشتباه تایپی «دانمشندان» نوشته شده است و «غالب» به اشتباه «قالب» شده و در سطر سوم چرخ، «حرخ» تایپ شده است.
خوان دوم: در خوان دوم می‌توان دست کم یک ویرایش انشایی انجام داد. در جمله آخر بهتر است به جای «تنها» از «فقط» استفاده کرد تا «سوء تغذیه تنها» خوانده نشود. حتی می‌توان خط آخر را به این شکل تصحیح کرد: «و با آنکه میزان مرگ و میر درجهان سالانه ۳۰۰ هزار نفر است، در امریکا سالانه یک میلیون نفر فقط بر اثر اوردوز می‌میرند.»
خوان سوم: می‌توان برای اصطلاحات خارجی، معادل فارسی آن‌ها را قرار داد: بیش مصرفی به جای اوردوز.
خوان چهارم: معمولاً دراین جورنوشته‌ها مصححان به اعداد فقط در صورتی که خیلی غیرمتعارف باشد، توجه می‌کنند و اگر اعداد متعارف باشد، به آن توجهی نمی‌کنند. در مثال فوق می‌توان احتمال داد که عدد ۱۹۵۴ به اشتباه ۱۹۴۵ تایپ شده که یک اشتباه تایپی ساده است، اما چون از نظر مصحح می‌تواند منطقی باشد، از خیر کشف این اشتباه احتمالی گذشته است. همین دقت را می‌توان درباره اعداد دیگر این نوشته هم به کار گرفت. آیا ۱۷ صحیح است یا ۷/۱ یا ۱/۷؟! آیا اعداد یک میلیون و ۳۰۰ هزار درست است یا نه.
خوان پنجم: در این بخش ممکن است ویراستار اطلاع داشته باشد که مقاله کالری اصلاً در دانشگاه هاروارد ارائه نشده است و مثلاً در دانشگاه برکلی ارائه شده و مقاله‌ای در نقد آن در دانشگاه هاروارد منتشر شده است، اما نویسنده به خاطر یک خطای ذهنی این اشتباه و جابجایی را در نوشته انجام است. این وضعیت در خیلی از کتاب‌ها و نوشته‌ها رایج است، اما آنقدر اصل نوشته، واقعی و بری از خطا فرض می‌شود که به سادگی از این خطا‌ها می‌گذریم.
خوان ششم: ویرایش ششم باید ناظر بر «زیبایی نویسی» باشد. ممکن است ویراستار تشخیص بدهد که با اندکی تغییر در جای کلمات و یا با جایگزینی برخی کلمات می‌تواند به زیباتر و فاخرتر شدن عبارت‌ها کمک کند.
خوان هفتم: خوان هفتم در ویراستاری وظیفه سنگین کشف صحت و سقم کل نوشته است. آیا این ادعا صرفاً یک شوخی است یا موضوعی جدی و علمی؟! بی توجهی به خوان هفتم منجر به این شده است که برخی روزنامه‌ها اخبار دروغ آوریل و دروغ سیزده و یا شوخی‌های سیاستمداران را که ظاهری جدی دارد، گاهی حتی به عنوان تیتر یک خود منتشر کنند!
و دست آخر اینکه اصلاً «خوان» یا «خان»؟! برخی می‌گویند خان که با خانه از یک ریشه است، صحیح است، چون پهلوان از خانه‌ای (خانی) به خانه دیگر می‌رود و پهلوانی می‌کند، اما برخی می‌گویند، چون از قدیم «خوان» نوشته شده است، همین نگارش صحیح است، هر چند به معنی اینکه پهلوان سفره‌ای (خوانی) می‌گسترد، نیست.
