سرویس تاریخ جوان آنلاین: کمیتههای انقلاب اسلامی را میتوان از آغازین محصولات این رویداد عظیم و شگرف انگاشت، چه اینکه حراست از این دستاورد بزرگ، تشکیلاتی به روز و منسجم میطلبید. امام به پیشنهاد شهید آیتالله مرتضی مطهری، مرحوم آیتالله محمدرضا مهدویکنی را به سمت ریاست این کمیتهها گماشت و بدین ترتیب کار دشوار این نهاد انقلابی آغاز شد. کمیتهها در اغلب محلات در سراسر کشور شعبه داشتند و امنیت محدوده تحت نظر خویش را تأمین میکردند. بسیاری از مسائل محلات از معضلات امنیتی تا ناهنجاریهای اخلاقی و مبارزه با مواد مخدر و... تا سالها به دست همین کمیتهها حل میشد و به اذعان بسیاری در دوره فعالیت این نهاد، محلات از امنیتی بیش از ادوار گذشته و آینده به سر میبرد. اثری که هم اینک در معرفی آن سخن میرود، روایت برخی مسئولان این نهاد انقلابی از نشو و نمای آن را منعکس ساخته است. انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی به عنوان ناشر این اثر پژوهشی در دیباچه آن آورده است:
«در جریان پیروزی انقلاب اسلامی، به ویژه در نیمه دوم سال ۱۳۵۷ که با رهبری هوشمندانه حضرت امام خمینی دامنه اعتصابات از بازار به کارخانهها و صنعت نفت هم کشیده شد، ارتباط و هماهنگیهای خودجوشی بین نیروهای مذهبی قابل مشاهده بود. این ارتباط و هماهنگی بین مبارزان مسلمان و روحانیان انقلابی در این مقطع به پیدایش تشکلهایی برای برپایی و هدایت تظاهراتها انجامید. هر یک از این تشکلها در مسجد محل ساماندهی میشد و مبارزات منطقه خود را به انجام میرساندند. این تشکلهای خودجوش علاوه بر برپایی تظاهرات، فعالیتهای دیگری نیز داشتند؛ از جمله کمک به خانواده شهدا، تهیه و تدارک لوازم پزشکی برای مواقع درگیری با نیروهای رژیم، حفظ نظم و امنیت در روزهایی که عملاً نیروهای رژیم شاه کنترلی بر شهرها نداشتند، تهیه و توزیع مایحتاج ضروری مردم مانند نفت در زمستان ۱۳۵۷. در سالهای پیش از انقلاب، روحانیون مبارز و انقلابی در جلسات منظم هفتگی دور هم جمع میشدند. در سالهای ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ که مبارزات مردمی به اوج خود میرسید، جامعه روحانیت مبارز با حضور شخصیتهایی نظیر آیتالله شهید دکتر سیدمحمد بهشتی، آیتالله محمدرضا مهدویکنی، شهید آیتالله فضلالله محلاتی و دیگران اعلام موجودیت کرد. علما و روحانیانی که در این تشکل حضور مییافتند، هر کدام در محل اقامت خود هدایت نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی را بر عهده داشتند. مساجدی که محل فعالیت این طیف از روحانیون مبارز بودند اولین مراکز تشکیل نهاد خودجوش کمیتههای انقلاب اسلامی به شمار میآمدند و مسئولیت این نهاد انقلابی بر عهده یکی از روحانیان مبارز به نام آیتالله مهدویکنی نهاده شد. انقلاب اسلامی همچنان که رژیم پهلوی را سرنگون ساخت، نهادهایی را لازم داشت تا در دوران گذار از انقلاب، به اتکای آنها به تثبیت نظام نوپا بپردازد. از این رو، کمیتههای انقلاب اسلامی نقش مهم و مؤثری در دوره گذار ایفا کردند. در آن ایام کمیتهها در زمینههای مختلف مانند اختلافات خانوادگی، اختلافات ملکی و ضدانقلاب، محل مراجعه مردم بودند.
مرکز اسناد انقلاب اسلامی در راستای تبیین نقش و جایگاه کمیتهها در تاریخ انقلاب اسلامی و چگونگی تشکیل و سرانجام آن، طرح تاریخ شفاهی تشکیل کمیته انقلاب اسلامی را در دستور کار پژوهشی خود قرار داد که حاصل آن کتاب حاضر است. در پایان، ضمن تشکر از مؤلفان این کتاب آقایان سیدعلی هاشمی و مهدی رنجبرآذربایجان، از معاون محترم پژوهشی آقای دکتر اکبر اشرفی، مدیر محترم بخش تدوین آقای رحیم نیکبخت، کارشناسان گروه تدوین آقایان بهیار مقدم، جواد عربانی و همچنین از همکاران محترم معاونت انتشارات قدردانی میشود.»