تصميم بزرگ کرمانشاه براي شکوفايي گردشگري در روستاهاي کوچک

محمد رضا هاديلو

 گردشگری روستایی یکی از شاخه‌های فرعی صنعت گردشگری است که عده‌ای آن را بخشی از بازار گردشگری و عده‌ای دیگر سیاستی برای توسعه روستایی قلمداد می‌کنند. اکنون که روستاییان با مشکلاتی همچون بیکاری، بهره‌وری پایین کشاورزی، مهاجرت روزافزون به شهرها و حاشیه‌نشینی مواجه‌اند، توسعة گردشگری روستایی می‌تواند در جهت رفع این معضلات مؤثر باشد و چونان نوشدارویی باعث تجدید حیات روستاها شود.

گردشگري روستایی به عنوان زیر مجموعه ي صنعت توریسم با ایجاد اشتغال و حفظ محیط زیست طبیعی و بهینه سازي بهره برداري از زمین به توسعه ي روستایی کمک می کند. بر همين اساس حالا مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کرمانشاه از شناسایی و اولویت بندی 505 روستای گردشگرپذیر استان و احصاء مشکلات زیرساختی این روستاها خبر داده است.

***

از آنجا که گردشگري روستایی داراي اشکال متعددي می باشد، بنابراین ارایه ي تعریفی جامع از آن دشوار است. اما اگر توریسم روستایی را، راهی براي توسعه مناطق روستایی بدانیم، می توان گفت که شامل کلیه ي فعالیت هاي تفریحی و گردشگري در مناطق روستایی که برپایه ي کشاورزي، دامداري، ماهیگیري، هنرها و صنایع دستی، آداب و رسوم محلی، بافت سنتی، معماري بومی و... انجام می گیرد، می شود.

فضاي روستایی ایران که بستر شکوفایی بخش مهمی از تمدن گذشته ي ایران زمین است و بخش مهمی از نمادهاي فرهنگی کشور در روستاها جاي گرفته اند، بنابراین گردشگري روستایی یکی از مناسب ترین راه هاي حیات بخشیدن و پایایی فرهنگی در جوامع روستایی می باشد، چرا که فرهنگ روستایی را تبدیل به یک جاذبه می کند.

* روستاهايي با فعاليت هاي رويايي

کرمانشاه که خود سرشار از آثار تاريخي و طبيعي و ميراث کهني از گذشتگان براي جذب گردشگر و توريست است، حالا تصميم دارد با رسيدگي به روستاهايش در اين زمينه هم قدم هاي بزرگي بردارد.

عرصه اي از صنعت گردشگري که مي تواند با کمترين سرمايه گذاري بيشترين اشتغالزايي و سود اقتصادي را به همراه داشته باشد.

در همين رابطه مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کرمانشاه از شناسایی و اولویت بندی 505 روستای گردشگرپذیر استان و احصاء مشکلات زیرساختی این روستاها خبر داده و مي گويد: " بنا به اهمیت این روستاها و میزان جذابیتی که برای گردشگران دارند، آنها را به سه گروه تقسیم کرده ایم."

امید قادری ادامه مي دهد: "براین اساس 100 روستا با ظرفیت های بالا، 200 روستا با ظرفیت های متوسط و 200 روستای هم با ظرفیت های کمتر درحوزه گردشگری در استان داریم."

وي مهمترین شاخص برای انتخاب روستاهای گردشگری در استان را بافت تاریخی و نوع معماری سنتی، داشتن اکوتوریسم و طبیعت زیبا و حفظ فرهنگ اصیل بومی منطقه در این روستاها عنوان مي کند.

اين مسئول با بیان اینکه گام بعدی پس از شناسایی و اولویت بندی این روستاها، تکمیل زیرساخت های آنها است، مي گويد: "طبق ارزیابی هایی که کارشناسان ما انجام داده اند، درحال حاضر مهمترین مشکلاتی که دراین روستاها داریم در حوزه های آب و فاضلاب، راه  دسترسی، آنتن دهی و اینترنت است که باید تا قبل از رویداد بین المللی گردشگری کرمانشاه 2020 رفع شوند."

فعالیت هاي گردشگري روستایی بسیار متنوع است، از جمله دیدن مزارع و مناظر مناطق روستایی، کسب آرامش در محیط روستا، آشنا کردن مردم شهر با زندگی روستایی، گشت و گذار در طبیعت، داد و ستد با روستاییان، کوهنوردي، مطالعه ي طبیعت، آداب و رسوم و سنن روستایی، گذران اوقات فراغت براي تمدد اعصاب در محیط روستا، شرکت در جشنواره هاي روستایی، خرید صنایع دستی و... ارمغان گردشگري روستایی است، ولی با این حال در ایران آن طور که باید از گردشگري روستایی به عنوان یک وسیله جهت رفع مشکلات روستاییان یا حفاظت از محیط زیست استفاده نشده و حتی تحقیق و پژوهش کافی در این خصوص انجام نگرفته، لذا لازم است با توجه به ویژگی ها و قابلیت هاي روستاها برنامه ریزي هاي لازم به منظور توسعه ي گردشگري روستایی و در نتیجه توسعه و عمران روستایی صورت پذیرد.

البته مشکلات گردشگری روستایی در روستاهاي مختلف با هم فرق مي کنند. اما برخي مشکلات عمومي هستند که مي توان به فقدان امکانات زیربنایی و رفاهی، عدم درک صحیح روستاییان و مسئولان از گردشگری روستایی،‌ کمرنگ شدن جاذبه‌های فرهنگی روستا، فقدان شبکه اطلاع‌رسانی صحیح و بموقع، عدم حمایت و توجه کافی دولت اشاره کرد.

* 4200 اثر ملي و يک اثر جهاني در کرمانشاه

در استان کرمانشاه چهار هزار و 200 اثر ثبت شده گردشگری ملی و یک اثر ثبت شده جهانی (بیستون) وجود دارد.

با احتساب گردشگران داخلی و خارجی، از اول فروردین تا 30 آذر سال جاري(98) 568 هزار و 117 نفر از جاذبه های طبیعی و تاریخی استان کرمانشاه دیدن کرده اند.

چند روز پيش بود که استاندار کرمانشاه با بيان اينکه رونق گردشگری، استان را متحول می کند،​گفته بود: " مدیران و مسئولان حوزه گردشگری باید با یک برنامه قوی و منسجم بر چالش های موجود و مشکلات پیش رو غلبه کنند و منتظر نمانند که دیگران مشکلات این حوزه را رفع کنند."

هوشنگ بازوند با تاکيد بر اينکه اگر مدیریت صحیح و برنامه دقیق داشته باشیم، ظرفیت های موجود در استان می تواند بر چالش ها غلبه کند، تاکید کرد: "اگر قرار است گردشگری محور توسعه استان باشد باید همه دستگاه ها پای کار بیایند و به طور قطع همه را پای کار خواهیم آورد."

استاندار کرمانشاه در ادامه از مسئولان اداره کل میراث فرهنگی استان خواست روستاهای هدف گردشگری استان را کاملا شناسایی و کاستی های آنها را جمعبندی نماید تا با استفاده از ظرفیت های کارگروه برنامه ریزی کاستی ها و موانع را برطرف کنیم.

بازوند همچنین افزود: "میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از مبانی معیشتی مردم استان است و مردم و مخاطبان این حوزه از مسوولین انتظار دارند که موانع را برطرف کنند. هر مدیری که نتواند ظرف یک هفته به درخواست های سرمایه گذاران و کارآفرینان در حوزه گردشگری پاسخ بدهد، باید در ساختار تشکیلات خود تجدیدنظر کند."

در همين رابطه مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه نیز با اشاره به مشکلات پرسنل و ساختمان اداری مجموعه میراث ‌فرهنگی از استاندار خواستار نگاه ویژه به این دستگاه شد.

امید قادری تصریح کرد: "با توجه به نگاه خاص مدیریت ارشد استان به مقوله گردشگری ما نیز تمام توان خود را برای تحقق توسعه گردشگری استان به کار خواهیم برد. اداره کل میراث فرهنگی استان کرمانشاه یک عقب افتادگی تاریخی به لحاظ تخصیص اعتبارات داشته است که به مشکلات این مجموعه دامن زده است."

وي افزود: "در سرمایه گذاری در حوزه گردشگری سهم ما خوب نبوده در حوزه گردشگری انتظار داریم محدودیت های اعتباری برداشته شود."

* اعتبارات زود برسد کارها تسريع مي شود

در یک نگاه کلی مشکلات و محدودیت هاي توریسم روستایی استان کرمانشاه شامل، کم رنگ شدن جاذبه هاي فرهنگی روستا، عدم امکانات زیربنایی و رفاهی، عدم درك صحیح روستاییان و مسئولان از گردشگري روستایی، عدم وجود شبکه اطلاع رسانی صحیح و به موقع، عدم حمایت و توجه کافی دولت، عدم انجام تحقیق و پژوهش رشته هاي متعدد علمی در زمینه ي گردشگري، مهارت و انگیزه ي پایین دهیاران و مسئولان اجرایی طرح گردشگري روستایی، عدم مشارکت مردم روستا در برنامه ریزي هاي طرح گردشگري، تعصبات قومی و مذهبی، تغییرات اقلیمی و عدم وجود اطلاعات دقیق آماري در رابطه با تعداد گردشگران می باشد.

 از ديگر مشکلات توریسم روستایی استان عدم امکانات زیربنایی و رفاهی می باشد که کارشناسان توصيه مي کنند با تشویق سرمایه داران روستایی در این زمینه همکاري و مشارکت لازم به عمل آید و با حمایت هاي مالی و فنی، اجرا و نظارت پروژه ها را بر عهده ي روستاییان بگذارند. در این زمینه نیز احداث محل اسکان، پارکینگ، سرویس هاي بهداشتی متناسب با بافت روستا ضروري به نظر می رسد.

از طرفی بایستی از معماري سنتی بهره برد تا زیبایی محیط حفظ شود. همچنین با ایجاد سایت کمپینگ و چادر زنی می توان بر این مشکل فائق آمد که یکی از مزایاي این اقدام تخمین تعداد گردشگران روستایی خواهد بود.

با تمام تفاسير کرمانشاهي ها تصميم خود را براي احياي روستاها و جذب گردشگر گرفته اند در همين راستا مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خاطرنشان مي کند: "لیست 505 روستای شناسایی شده به همراه مشکلات زیرساختی که دارند را به دستگاه های اجرایی استان داده ایم تا رفع مشکلات آنها را در دستور کار و اولویت برنامه های خود قرار دهند."

وی بابیان اینکه رفع مشکلات زیرساختی روستاهای هدف گردشگری قطعا به اعتبارات بالایی نیاز دارد، مي گويد: "متاسفانه حدود دو ماهی است که تخصیص بودجه دستگاه های اجرایی با تاخیر مواجه شده که امیدواریم با تزریق به موقع اعتبارات به سرعت کار تکمیل زیرساخت ها در روستاهای هدف گردشگری استان شروع شود."