سرویس تاریخ جوان آنلاین: محمدرضا کائینی، دبیر سرویس تاریخ روزنامه جوان، در باب فرجام نهضت ملی ایران در صفحه اینستاگرام خود نوشت:
پهلوی دوم در جوانی و خامی به سلطنت رسید. او پس از خلع پدر، نفرت جامعه را نسبت به او-که در قالب کنش گریهای سیاسی و اجتماعی رخ مینمود-به چشم میدید و بدین تظاهر میکرد که سعی دارد رویهای متفاوت از پدر در پیش گیرد. از سوی دیگر، دریافت عمومی مردم این بود که شاه در مراحل آغازین نهضت ملی، با آن همگامی نشان میدهد. شواهد این امر متعدد است. مهدی بازرگان در خاطرات خویش گفته: به گاه خلع ید، مردم آبادان به هنگام نام بردن از سه شخصیت به شدت به وجد میآمدند و کف میزدند: مصدق، کاشانی وشاه! یا به عنوان نمونهای دیگر، هنگامی که دکتر مصدق به گاهِ تنگنای مالی دست مساعدت به سوی ملت دراز کرد، بخش مهمی از اوراق قرضه را شاه خرید! با این همه پادشاهی که تاج و تخت خویش را به مدد توافق با انگلستان به دست آورده و در پی هم دستی با آمریکایی هاست، چقدر میتواند با یک جنبش ضد استعماری همراهی نشان دهد؟ این بود که پس از انتخابات مجلس هفدهم، روی دیگر شاه بر ملت عیان گشت و البته جامعه نیز در سی تیر به او ضرب شصتی جانانه نشان داد. به رغم آنچه گفته شد، این قلم در رویاروییهای بعدی وظاهری دربار با مصدق، شاه را صاحب نقشی نظریه پرداز و فعال نمیشناسد. پهلوی دوم چندان قدرت تفکر و طراحی نداشت و در مواقع بحران، بیشتر ترس و میل به فرار را تجربه میکرد تا تدبیر و تسلط را. کسانی که او را پس از فرار از ایران و در فرودگاه بغداد دیده بودند، نقل میکنند که وی از فرط ترس، فراموش کرده بود که جوراب به پای خویش کند! یا در خاطرات ثریا میخوانیم که شوی او پس از فرار، عطای سلطنت را به لقای آن بخشیده و درپی خرید یک مزرعه در آمریکا و کشاورزی در آن بود! خوشمزهتر اینکه باز به گفته ثریا، محمدرضا پس از موفقیت عملیات بیست و هشت مرداد، از بازگشت به ایران واهمه داشت و احتمال میداد آمریکاییها و زاهدی دیگر او را به کشور راه ندهند!...
بدیهی است که طراحیِ اتمام نهضت ملی و بازگشت او در هیات یک شاهِ همه کاره، در جایی دیگر صورت گرفته بود. چنین پادشاهی با چنین روحیهای، پس از بازگشت به کشور چگونه زمامداری خواهد بود؟ اگر بتوانیم به این سوال پاسخ گوئیم، شاید بتوانیم به راز بزرگ انقلاب پنجاه و هفت نیز پی ببریم.
پ ن:کارت پستال آمده، تصویر شاه را در کنار تصاویر کاشانی، مصدق، مکی و بقایی نشان میدهد. این کارت پس از انتخابات مجلس هفدهم و از سوی برخی حامیان نهضت ملی نشر یافت.
@rkaeini