سرويس تاريخ جوان آنلاين: نگارنده این سطور، تقریباً تمامی منابع پژوهش در باب زندگی و زمانه سید حسن تقی‌زاده را از نظر گذرانده است، به‌ویژه مجموعه آثار وی که به همت ایرج افشار و در مجلداتی چند نشر یافته است. با این همه، اثری که هم‌اینک به حضورتان معرفی می‌شود را جامع و در ژانر داستانی و روایی خود، جذاب یافته است. نویسنده این اثر، تقریباً اغلب آثار مرتبط را مطالعه کرده و با مقارنه‌ها و نتیجه‌گیری‌های بهنگام، تصویری واقعی از تقی‌زاده ارائه نموده است. در این اثر -که هم‌اینک نخستین مجلد آن نشریافته- تقی‌زاده به بیان خاطرات و پنهان‌داشته‌های خود پرداخته و آنچه را که تاریخ‌نگاران هوادار وی در آثار خویش مغفول نگه داشته‌اند، برملا ساخته است. «مؤسسه فرهنگی قدر ولایت» که این اثر را نشر داده، در دیباچه آن چنین آورده است:
«یکی از کسانی که به‌واسطه عمر طولانی خود از ابتدای به‌اصطلاح نهضت مشروطیت تا بعد از حوادث ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ در صحنه تاریخ ملت ایران حضور داشت و شاهد نزدیک حوادث بود و خود در بسیاری از جریان‌ها و وقایع و سیاست‌ها از عناصر تأثیرگذار و تصمیم‌ساز بود و به واسطه قلم‌به‌دست بودن و نگاشتن بسیاری از حوادث و خاطرات خود به ماندگاری فراز و نشیب‌های تاریخ ۱۵۰، ۲۰۰ سال اخیر کمک کرده سید حسن تقی‌زاده است. او در جوانی سر پرشوری داشت و به‌تدریج پخته‌تر شد و در سنین پیری به اعترافاتی در زمینه حوادث عمر طولانی خود دست زد. اگر او که تا سال ۱۳۴۸ زنده بود، تا انقلاب اسلامی زنده می‌ماند، قطعاً اعترافات بیشتر و عمیق‌تری می‌کرد که به روشن‌تر شدن چهره تاریخ معاصر ایران و شخصیت‌هایی، چون رضاشاه و محمدرضا منجر می‌شد، اما همین میزان از نوشته‌های او و نیز نوشته‌های سایر همدوره‌ای‌های او در تاریخ معاصر مانند ناظم‌الاسلام کرمانی، میرزا یحیی دولت‌آبادی، حاج مهدی‌قلی هدایت (مخبرالسلطنه)، حسن اعظام قدسی (اعظام‌الوزاره)، احمد کسروی و مورخانی که بعضاً به اسناد متقن و قطعی دست یافته‌اند، به‌خوبی وضعیت این دوره تاریخی ملت را که با فراز و نشیب‌های زیاد و دخالت‌های پرحجم و پرتأثیر بیگانگان همراه بوده است ترسیم می‌کند. استناد به خاطره‌ها و اعتراف‌های این اشخاص، به‌خصوص سیدحسن تقی‌زاده راه را بر تحریف مورخان مغرض و سر در آخور شرق و اکثراً غرب می‌بندد.
روش این کتاب مبتنی بر روایت تاریخ معاصر ایران از زبان سید حسن تقی‌زاده است که در نوع خود کم‌نظیر، شیرین و جذاب محسوب می‌شود. در عین حال این روایتگری بسیار مستند است و هر گزاره آن متکی به مآخذ متعددی است که در پاورقی ذکر شده است و به‌طور طبیعی فعل‌ها در روایتگری به خود سیدحسن تقی‌زاده برمی‌گردد و او به عنوان راوی کلیه حوادث این دوره پرچالش، حضور و دخالت‌ها و تصمیمات خود و دیگران را مطرح می‌کند. مؤلف محترم در کنار دقت فراوان در روایت‌های تقی‌زاده تیتر‌های وزین، آهنگین و پرمعنایی را انتخاب کرده است تا در رساندن مفاهیم و جهت‌ها به خواننده کمک کند. البته این امکان بود که از تیتر‌ها کاسته شود، اما جذابیت تیتر‌ها به رغم تعدد آن‌ها و کمک آن‌ها به تفکیک قطعه‌های روایت به نسبت زمان وقوع آن‌ها مانع از این کار شد. امیدواریم این روش و این کار ارزشمند به نسل جوان، نخبگان و ملت ایران کمک کند تا تاریخ معاصر خود را از دریچه مطمئنی ببینند و مطالعه کنند و برای آینده نظام منتخب خود که هزینه بسیاری برای برپایی، حفظ و پیشرفت آن داده‌اند درس‌های لازم و تجربه‌های مفید را کسب و به آن‌ها عمل کنند و نقشه‌های دشمنان را در این زمینه هم خنثی و نقش بر آب سازند. ان‌شاءالله.»
