سرویس سیاسی جوان آنلاین: چند روز تا پایان ضربالاجل دوم جمهوری اسلامی ایران به طرفهای اروپایی مبنی بر کاهش تعهدات برجامی باقی مانده و سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس کماکان به وعدههای پوچ و ناظر به آینده بسنده کردهاند و به همین دلیل مقامات ارشد دولت تدبیر و امید طی روزهای اخیر اعلام کردهاند در روز ۱۵ شهریورماه سومین گام کاهش تعهدات را برخواهند داشت. آنچه در این میان مهم مینماید این مسئله است که آنگونه که طرف ایرانی انتظار داشته است اروپاییها درباره تفکرات حاکم بر تیم مذاکره کننده ایران دچار تغییر محاسبه نشده و نشان دادهاند هیچ گونه ارادهای برای تغییر رویکرد خود درباره تأمین منافع ایران بعد از چهار سالی که از روز امضای برجام گذشته است، ندارند و همچنان تلاش میکنند با آمد و شدهای بدون نتیجه دیپلماتیک، طرف ایرانی را ملزم به اجرای تعهدات آن هم به صورت یکطرفه نمایند که تاکنون نیز موفق بودهاند. اجرای یکطرفه تعهدات توسط طرف ایرانی انتقاد بسیاری از کارشناسان و دلسوزان را به همراه داشته است و آنها در موضعگیریهای متفاوت خواهان تغییر رفتار دولت در قبال وعدههای سرخرمنی اروپا شدهاند.
اروپاییها ارادهای برای حفظ برجام ندارند
سیدحسین نقویحسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در همین باره گفت: زمانی که امریکا از برجام خارج شد، از سوی اتحادیه اروپا نیز اقدامی عملی برای حفظ آن انجام نشد و فقط حرفهایی در حد شعار بود و بیانیه از سوی آنها صادر شد.
وی با بیان اینکه اصرار اروپاییها بر حفظ برجام و کاهش ندادن تعهدات هستهای از سوی ایران، مبنای حقوقی ندارد، اظهار داشت: اگر برجام را یک معامله فرض کنیم، در شرایطی که یک طرف این معامله به دلایل ناموجه از آن خارج شده، اصرار بر حفظ برجام از سوی ایران، منطقی نیست. اروپاییها نه عزم و نه اراده و نه حتی توان لازم برای حفظ برجام را ندارند. در شرایط موجود، جمهوری اسلامی ایران باید گام سوم کاهش تعهدات برجامیاش را با سرعت بیشتری عملیاتی کند.
نقویحسینی افزود: اروپاییها به رهبری فرانسه خواهان حفظ برجام از سوی ایران هستند، اما از طرف دیگر بر مواضع قبلیشان مبنی بر کاهش فعالیتهای هستهای و توان دفاعی کشور ایستادگی دارند، باید دستگاه دیپلماسی کشور در این زمینه هوشیاری بیشتری داشته باشد و در دام بازی امریکاییها و فرانسویها گرفتار نشود.
وی اظهار داشت: گام سوم کاهش تعهدات برجامی ایران باید محکمتر برداشته شود، ایران تاکنون هیچ اقدام عملی از سوی اروپاییها در راستای اجرای برجام مشاهده نکرده است، بنابراین نباید بیش از این معطل اروپاییها بمانیم و گام سوم کاهش تعهدات برجامی نیز باید زودتر آغاز شود.
اروپا در حفظ برجام تابع امریکاست
ولیالله نانواکناری عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس هم با اشاره به اینکه مهلت ۶۰روزه ایران به کشورهای عضو برجام برای کاهش تعهدات در گام سوم رو به اتمام است، اظهار داشت: از ابتدا قابل پیشبینی بود که اروپا همسو با امریکاست و در راستای اهداف آنان حرکت میکند. وی ادامه داد: جای تعجب دارد با وجود اینکه اقدامات یکجانبه امریکا از نگاه افکار عمومی جهان محکوم و در مقابل ایران به همه تعهداتش در برجام عمل کرده است، اروپاییها باز هم با امریکا همسو هستند و با آنان همراهی میکنند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه بر این اساس ما اقدامات خود را در راستای کاهش تعهداتمان در برجام عملیاتی میکنیم، تصریح کرد: ذکر این نکته هم حائز اهمیت است که پس از خروج امریکا از برجام، اروپا یک سال فرصت داشت که به تعهداتش در برجام عمل کند، اما آنان هیچ اقدامی انجام ندادند و ما گامهای خود برای کاهش تعهداتمان را در برجام عملیاتی کردیم.
نانواکناری بیان کرد: امیدواریم اروپاییها سر عقل آیند و اقدامات عملی خود را در راستای حفظ برجام انجام دهند چراکه اگر این کار را انجام ندهند، گام سوم کاهش تعهداتمان در برجام در دستور کار است و این گام را محکمتر از قبل برمیداریم.
وی خاطرنشان کرد: در صورتی که امریکا به تعهداتش عمل نکند، اروپاییها هم موضع امریکا را دنبال خواهند کرد و در واقع همراهی اروپا با ایران منوط به همراهی امریکا با کشورمان است و در صورتی که امریکا به تعهداتش عمل نکند، اروپاییها هم هیچ اقدامی برای تقویت ارتباط با ایران و حفظ برجام انجام نمیدهند.
سیاست روحانی اشتباه بود
فواد ایزدی کارشناس مسائل بینالملل هم در پاسخ به این سؤال که آیا اروپا میتواند اقدام عملیاتی یا کار خاصی در زمان باقی مانده تا پایان گام دوم انجام دهد یا خیر، اظهار داشت: به اعتقاد من اروپاییها کار جدی، اساسی و خاصی قرار نیست انجام دهند، آنها علاقهمندند ایران در برجام باقی بماند چراکه محدودیتهایی بر جامعه و نظارتهای گسترده مندرج در برجام برای برنامه هستهای ایران را خواهانند و دغدغههای خاصی هم نسبت به انجام تعهدات خود ندارند. وی گفت: اروپا مایل است ایران را ذیل برجام معطل کند به این نحو که ایران به تعهدات برجامی خود عمل کند و طرف مقابل، به طور خاص اروپاییها، نسبت به انجام تعهدات خود بیتفاوت باشند، این شرایط ایدهآل غربیهاست و به دنبال حفظ آن هستند.
وی با بیان اینکه گذر زمان به نفع جمهوری اسلامی نیست بلکه به نفع طرف مقابل است، افزود: آنها به دنبال ایجاد فشار حداکثری علیه ایران و خسته کردن مردم و احیاناً ایجاد اغتشاش و ناآرامی در کشور هستند تا بدین وسیله برخی از آقایان در داخل بگویند که ما باید به طرف مقابل امتیازهای بیشتری بدهیم و این داستانی است که آنها به جد دنبال میکنند.
این کارشناس مسائل بینالملل گفت: ما باید پیش از خروج امریکا از برجام، این موضوع را مطرح میکردیم که اگر آنها چنین کاری کنند ایران هم از برجام خارج خواهد شد. اگر آن زمان این کار را انجام میدادیم خیلی بهتر بود، اما به جای آنکه اینطور بگوییم، رئیسجمهور و برخی از مقامات دولت ما گفتند اگر امریکا خارج شود ما با اروپاییها ادامه خواهیم داد و موضوع برجام اروپایی بدون حضور امریکا را مطرح کردند.
ایزدی بیان کرد: امروز و پس از گذشت ۱۴ماه مشخص شده که این سیاست اشتباه بوده و چیزی تحت عنوان برجام اروپایی نداریم، در واقع طرف اروپایی کار خاصی برای ما انجام نمیدهد که بخواهیم برجام اروپایی داشته باشیم، بنابراین ما باید هرچه زودتر این سیاست اشتباه معطل ماندن برای اروپا را اصلاح کنیم.
وی ادامه داد: در شرایط فعلی، مهمترین کاری که دستگاه دیپلماسی باید انجام دهد این است که برای طرف مقابل تبیین کند که سیاست خارجی دولت آقای روحانی با یک تحول جدی روبهرو شده است و آن اینکه نه تنها امیدی به امریکا ندارد، بلکه دیگر امیدی هم به اروپا ندارد و این مطلب را باید جا بیندازند، اما اکنون چنین تفکری برای اروپا و امریکا ایجاد نکردهایم.
این کارشناس مسائل بینالملل در پایان خاطرنشان کرد: یکی دیگر از مواردی که دستگاه دیپلماسی باید به طور جدی آن را پیگیری کند این است که برای طرف مقابل این مطلب را به خوبی تبیین کند که سیاستهای آنها در قبال ایران جواب نداده، شما ببینید، طرف مقابل اینطور مطرح کرده که یا جمهوری اسلامی ایران از بین خواهد رفت یا اینکه از ما امتیازات بیشتری خواهد گرفت، ما باید با اقدامات دیپلماتیک و استفاده از روشهای موجود، آنها را متوجه این مطلب کنیم که سیاست آنها اشتباه بوده و نتیجهای برایشان نداشته است.
ضربالاجلهای جدی نیاز است
آنگونه که اشاره شد تعیین زمان آن هم به صورت طولانی به طرف اروپایی و از سوی دیگر اتخاذ مواضع بابالبع اروپاییها درباره آنکه ایران خواهان مذاکره دو طرفه با هر مقامی است، غربیها را به این نتیجه رسانده است که کماکان از زیر بار اجرای تعهدات خود شانه خالی کرده و تعطیلی صنعت هستهای ایران را به عنوان یک راهبرد ادامه دهند.