سرویس جامعه جوان آنلاین – مهسا گربندی: روز اولی که دوستش به او سیگار تعارف کرده بود را به‌خاطر دارد، چون آن روز نتوانست به دوستش «نه» بگوید حالا امروز تبدیل به یک سیگاری قهار شده است! دیگر چند وقتی است که سیگار هم برای او و دوستانش تکراری شده و حالا گه‌گاهی دور هم جمع می‌شوند و از مواد مخدر هم استفاده می‌کنند. این نوجوانان کم سن و سال به خیال خودشان قرار نیست معتاد شوند و فقط به جنبه تفریح مواد مخدر می‌کشند، اما نمی‌دانند که بدون اینکه خودشان بفهمند در دام اعتیاد گرفتار شده‌اند. همین مسئله موجب شده که امروز جانشین معاون اجتماعی ناجا نسبت به کاهش سن اعتیاد در کشور هشدار دهد و اعلام کند: «سنین آموزش برخی مباحث در مقاطع مختلف تحصیلی نیازمند بازنگری است.»
سردار ابراهیم کریمی با بیان اینکه آموزش و پرورش باید بیشتر به آموزش مهارت‌های اجتماعی و زندگی بپردازد، اظهار می‌دارد: «سن اعتیاد در حال پایین آمدن است و سن مصرف تفننی سیگار ۱۴ تا ۱۵ سال است، اما اگر اعتیاد باشد به ۱۷ تا ۱۸ هم سال می‌رسد؛ علی‌رغم اقدامات و تلاش‌های صورت گرفته هنوز به نقطه درست و مطمئن نرسیده‌ایم.»
جانشین معاون اجتماعی ناجا درباره رشد آسیب‌های اجتماعی در جامعه دانش‌آموزی، تصریح می‌کند: «آسیب‌ها رشد دارد، اما این رشد آنقدر شدید نیست که وضعیت اضطراری را رقم بزند؛ البته از این جهت که انتظار نداریم کودکان و نوجوانان وارد این عرصه شوند، وضعیت خطرناک است.»
آنطور که سردار کریمی می‌گوید: «۴۰۰۰ مربی فعال آموزش همگانی بر روی مباحث پیشگیرانه کار می‌کنند و بخش عمده‌ای از آن‌ها در آموزش و پرورش و مدارس در حال فعالیت هستند.»، اما از آنجایی که سن اعتیاد رو به کاهش است و به مرز هشدار رسیده، به نظر می‌رسد که اقدامات در جهت پیشگیری از اعتیاد جوانان و نوجوانان کافی نبوده و نیاز است تا اقدامات مناسب‌تر و جدی‌تری در این زمینه انجام شود.
عدم موفقیت پیشگیری از اعتیاد با وجود صرف بودجه‌های کلان
دکتر مجید ابهری، آسیب‌شناس اجتماعی و جامعه شناس درباره کاهش سن اعتیاد در کشور به خبرنگار «جوان آنلاین» می‌گوید: «کاهش سن اعتیاد به عنوان یک واقعیت تلخ خانواده‌ها و جامعه را به چالش جدی کشیده است.»
او با بیان اینکه برای سبب‌شناسی در این زمینه باید به دلایل متعددی اشاره کرد، می‌گوید: «تعدد مراکز تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری مخصوصا در زمینه‌های پیشگیری از دلایل محیطی در این زمینه می‌باشد که ۲۲ سازمان و نهاد پیشگیری کننده با صرف بودجه‌های کلان در این زمینه‌ها هنوز موفقیت چندانی کسب نکرده‌اند. از طرفی مرز‌های طولانی کشور ما با مراکز تولید مواد مخدر ایران را به اصلی‌ترین و اولین خاکریز مبارزه تبدیل کرده و میزان مواد مخدر کشف شده توسط پلیس مبارزه با مواد مخدر و سازمان‌های امنیتی در دنیا مقام اول را کسب کرده و هزینه‌های مالی و جانی در این زمینه به تنهایی به دوش کشور ما انداخته است.»
غفلت نظام آموزشی از تعلیم مهارت زندگی به جوانان
این آسیب‌شناس اجتماعی به ضعف آموزش مهارت‌های زندگی در مدارس و حتی دانشگاه‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «دروس موجود در نظام آموزش و پرورش و همچنین سیستم آموزش عالی کشور هیچ‌گونه فایده و کاربردی در زندگی فردی و اجتماعی نوجوانان و جوانان نداشته و فقط پر کردن مغز آن‌ها از مفاهیم غیرقابل استفاده در زندگی است.»
او درباره گام اول مقابله با شیوع مصرف مواد مخدر در میان نوجوانان و جوانان اظهار می‌دارد: «مهارت گزینش دوست، مهارت نه گفتن به خواسته‌های غیرمنطقی، اشباع غریزه کنجکاوی در نوجوانان و جوانان و همچنین مقابله جدی با فروش سیگار به شکل دانه‌ای در مراکز تفریحی می‌تواند گام اول در مبارزه با مواد مخدر باشد.»
ابهری معتقد است که آموزش تولید و عرضه مواد مخدر گیاهی و خطرناک مثل گل و مشتقات آن در فضای مجازی زمان دسترسی به اینگونه مواد را به ۱۵ دقیقه رسانده است و خانواده‌ها و نهاد‌های آموزشی موظفند که در این زمینه قدم‌های اساسی و جدی بردارند.
وقتی که برنامه تفریحی مناسب و ارزان‌قیمتی برای جوانان نیست
این جامعه شناس به نبود برنامه تفریحی مناسب برای جوانان در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: «امروزه رفتن به یک سینما یا مرکز تفریحی برای یک نوجوان و جوان بیش از ۲۰ هزار تومان هزینه دارد که برای خانواده‌های کم‌درآمد تقریبا کاری دشوار و غیرممکن است. اما با توجه به قیمت ارزان سیگار و مواد مخدر موجود همچنین گسترش روزمره آن جامعه با خطر جدی و چالش اساسی مواجه می‌باشد.»
مسئله تفریح و سرگرمی سالم جوانان به قدری حائز اهمیت است که ابهری در این باره می‌گوید: «وزارت رفاه، وزارت ورزش و جوانان و همچنین وزارت آموزش و پرورش و دیگر نهاد‌های متولی باید در زمینه ایجاد و عرضه امکانات رفاهی و تفریحی وارد میدان عمل شوند و اجازه ندهند فضای مجازی و تفریحات کاذب به سرگرمی اصلی جوانان و نوجوانان تبدیل شود.»
این آسیب شناس اجتماعی درباره راهکار اساسی مقابله با کاهش سن اعتیاد در کشور می‌گوید: «راه اساسی برای مقابله با این معضل فقط بیان درد‌ها نیست، بلکه باید تمام نهاد‌ها و خانواده‌ها با احساس مسئولیت در کنار پلیس قرار گرفته و اجازه ندهند سرمایه‌های واقعی کشور اینگونه به انحراف و فساد کشیده شود. همه ما دردشناس‌های خوبی هستیم، اما در اجرای درمان و عمل لنگ می‌زنیم؛ بنابراین باید هر چه سریع‌تر به خودمان بیاییم و اقدامی جدی در این زمینه‌ها انجام دهیم.»
