سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: خانه کتاب در شروع هر فصل با طرح‌های فصلی فروش کتاب به دنبال گسترش فرهنگ کتابخوانی و آشتی مردم با کتاب است. در آمار منتشر شده در میان ۱۰ کتاب پرفروش، نام کتاب‌هایی به چشم می‌خورد که چه در زمان نمایشگاه کتاب و چه در زمان طرح‌های فصلی سال‌های گذشته همواره جزو پرفروش‌ها بوده‌اند. این کتاب‌ها که سال‌ها از زمان انتشارشان می‌گذرد هنوز بازار نشر را در دست دارند و کتاب‌های دیگری که به‌تازگی منتشر می‌شوند، توان رقابت با آن‌ها را ندارند.
درخشش ادبیات دفاع مقدس
نکته حائز اهمیت این لیست اینجاست که در میان پنج کتابی که در لیست پرفروش‌ها قرار دارند و به‌تازگی نیز منتشر شده‌اند، نام دو کتاب دفاع مقدس به چشم می‌خورد. در سال‌هایی که رمان یا کتاب داستانی شاخصی که مردم را به سوی خودش جلب کند از سوی نویسندگان مربوط به جریان روشنفکری منتشر نمی‌شود، این نویسندگان ادبیات دفاع مقدس هستند که خوش می‌درخشند و با کتاب‌هایشان مخاطبان زیادی را به سوی خود جذب می‌کنند.
باید این سال‌ها را سال‌های درخشش ادبیات دفاع مقدس نامید. نویسندگان این حوزه با انتخاب سوژه‌هایی ناب و قلمی خودمانی پای به میدان گذاشته‌اند تا از دل تاریخ دفاع مقدس گنج‌های عظیمی را استخراج کنند. نهضت نگارش خاطرات شهدا، رزمندگان و خانواده ایثارگران سبب انتشار کتاب‌های ارزشمندی شده که توانایی جذب مخاطبان بی‌شماری را دارد. این جریان خاطره‌نگاری در سال‌های اخیر به بلوغ و اوج بالندگی خود رسیده است و علاوه بر جذب مخاطبان داخلی می‌توان در بازار نشر کشور‌های دیگر حضوری موفق داشته باشد.
در لیست پرفروش‌های تابستان امسال کتاب «یادت باشد» که به زندگی شهید مدافع حرم حمید سیاهکالی می‌پردازد، توانسته مخاطبان زیادی برای خود پیدا کند و فروش خوبی در بازار نشر داشته باشد. این کتاب که سال گذشته منتشر شد در مدت زمان کوتاهی بار‌ها تجدیدچاپ شده و حالا در لیست کتاب‌های محبوب قرار گرفته است. «یادت باشد» زندگی شهید سیاهکالی را از زبان همسرش روایت می‌کند و خواندنش برای جوانان جذابیت‌های زیادی دارد. خوانش این کتاب و دقت در سبک زندگی یک شهید مدافع حرم برای جوانان حاوی نکات و درس‌های زیادی است.
کتاب پرفروش دیگر «سلام بر ابراهیم: زندگینامه و خاطرات شهید ابراهیم هادی» سال‌هاست با استقبال مردم مواجه شده است. شهید هادی با آن چشم‌های گیرا، آرامش صورت و ریش و مو‌های مشکی دل خیلی‌ها را برده است. خوانندگان جوان درباره این شهید می‌گویند که «مگر می‌شود زندگی ابراهیم هادی را خواند و شیفته‌اش نشد؟» و حالا شهید هادی، رفیق صمیمی بسیاری از جوان‌ها شده است. کتاب زندگینامه شهید ابراهیم هادی به نقطه تحول زندگی بسیاری تبدیل شده و هر روز که می‌گذرد بر مخاطبان کتابش افزوده می‌شود.
همان همیشگی‌ها!
در سال‌های رخوت ادبیات داستانی و ادبیات روشنفکری همچنان کتاب‌هایی که سال‌ها قبل نوشته شده‌اند مردم را جذب می‌کنند. یکی از این کتاب‌ها «چشم‌هایش» بزرگ علوی است که در سال ۱۳۳۱ نوشته شده و در چند سال اخیر همواره جزو کتاب‌های پرفروش بوده است. کتاب‌های دیگری مثل «یک عاشقانه آرام» و «سمفونی مردگان» نیز در حالی در جدول پرفروش‌ها قرار گرفته‌اند که از نگارش هر کدام‌شان نزدیک به ۳۰ سال می‌گذرد. در مجموع از میان ۱۰ کتاب پرفروش تابستان ۹۸، پنج کتاب مربوط به سال‌های دور هستند و پنج کتاب دیگر نیز به کتاب‌های تازه منتشر شده اختصاص دارند.
تنها رمانی که در سال‌های اخیر منتشر شده و در این لیست قرار دارد «قهوه سرد آقای نویسنده» است. این کتاب که به لحاظ محتوایی و تکنیک نوشتاری بسیار سطحی و دم‌دستی است به واسطه تبلیغات گسترده در شبکه‌های اجتماعی توانست برای خودش مخاطب پیدا کند. «قهوه سرد آقای نویسنده»، کتاب جدی‌ای در جریان ادبی کشور به شمار نمی‌رود. این کتاب پس از فروکش کردن موج‌های تبلیغاتی نویسنده، مخاطبانش را از دست خواهد داد. انتقادات زیاد خوانندگان این کتاب از سطح کیفی این رمان، نشان می‌دهد که آن‌ها بدون تحقیق و تنها با خواندن چند جمله قصار جذب این رمان شدند، اما پس از خواندنش متوجه ارزش آن شده‌اند. در نبود رمان‌های شاخص ادبی چنین کتاب‌هایی با فضاسازی‌های گسترده در فضای مجازی برای خودشان مخاطب پیدا می‌کنند و پرفروش می‌شوند، ولی در طولانی‌مدت اثری از آن‌ها در فضای ادبی کشور باقی نمی‌ماند.
خاموشی جریان روشنفکری در ادبیات
کتاب‌های پرفروش دیگر که در چند سال اخیر منتشر شده‌اند «نخل و نارنج» نوشته وحید یامین‌پور و «اکنون» نوشته فاضل نظری هستند. «نخل و نارنج» که سال گذشته به چاپ رسیده به سراغ روایت داستانی زندگی و زمانه شیخ اعظم، شیخ مرتضی انصاری رفته و به اثرگذاری وی بر جریان فقه شیعه پرداخته است. ششمین دفتر شعری فاضل نظری با نام «اکنون» نیز سال گذشته منتشر شد و در مدت بسیار کوتاهی به یکی از محبوب‌ترین کتاب‌های مردم تبدیل شد.
بررسی این لیست، اما نشان می‌دهد جریان روشنفکری و ادبی کشور توانایی معرفی نویسندگان نوقلم را ندارد و فقط بر کتاب‌هایی که سال‌ها پیش نوشته شده، تکیه می‌کند. این جریان ادبی که سال‌ها داعیه‌دار پرچمداری ادبیات کشور بوده در سال‌های اخیر توان معرفی نویسنده یا کتابی شاخص را نداشته است. این ضعف بزرگی برای ادبیات داستانی کشور به شمار می‌رود که نویسندگانش توانایی جذب مخاطبان جدید را ندارند. مدت‌هاست رمان شاخصی که قابلیت استقبال مردمی را داشته باشد به چاپ نرسیده و این حوزه دچار رکود و رخوت شده است.
هرچه این جریان ادبی کم‌کار و تنبل است، ادبیات دفاع مقدس بسیار پرتلاش و پرکار به دنبال جذب مخاطبان بیشتر است. هر چقدر این سال‌ها دوره درخشش و روشنایی ادبیات دفاع مقدس بوده از آن‌سو دوره ادبیات روشنفکری را خاموشی فراگرفته است. کتاب‌های خاطره‌نگاری دفاع مقدسی سهم زیادی از بازار نشر را در دست گرفته‌اند و مخاطبان را به سوی خودشان جذب کرده‌اند. در یک دهه اخیر، کتاب‌های ارزشمند زیادی در حوزه ادبیات دفاع مقدس به چاپ رسیده که رونق خوبی را به بازار نشر و کتاب بخشیده است. «دختر شینا»، «من زنده‌ام»، «پایی که جا ماند»، «وقتی مهتاب گم شد»، «آن ۲۳ نفر» و «عباس دست طلا» تنها چند نمونه از کتاب‌هایی هستند که در سال‌های اخیر به چاپ رسیده و در مدت زمان کوتاهی خوانندگان زیادی پیدا کرده‌اند. این کتاب‌های خاطره‌نگاری، چراغ ادبیات کشور را روشن نگه داشته و مردم را به سوی کتاب و کتابخوانی جذب کرده‌اند.
