سرویس جامعه جوان آنلاین: میزان ازدواجها در سال ۱۳۹۰، ۸۷۴ هزار و ۷۸ بود و در سال ۱۳۹۷ به ۵۴۹ هزار و ۸۶۱ هزار ازدواج رسیده است. این روند کاهشی توأم با افزایش طلاق برای جامعه ایران که خانواده در آن جایگاه والایی دارد، مورد تأمل است. یکی از دلایل و عواملی که باعث ضعیفشدن نهاد خانواده در ایران شده است، عدم توجه سیاستگذاران و تصمیمگیران به مسائل اصلی زنان و خانواده است.
پرداختن به موضوعات دست چندم در حوزه زنان، باعث شده است که مسائل مهم و اساسیتر به حاشیه رانده شود. برای مثال ورود زنان به ورزشگاه برای تماشای مسابقات مردان و موتورسواری زنان دغدغه چند درصد از زنان است و بانوان ایرانی جزو اولویت چندم آنهاست؟ در حالی که سرانه ورزشی بانوان در کشور وضع مناسبی ندارد، این گرایشات فمینیستی و وارداتی بدون ملاحظه و توجه، مبنای تصمیمگیری قرار گرفته و مجال پرداختن به موضوعات مهمتر را سلب کردهاند.
این در حالی است که کشورهای غربی در اجرای سیاستهای ضد خانواده شکست خوردهاند و به بنبست رسیدهاند. به طوری که براساس نتایج نظرسنجی مؤسسه IFOP در پنج کشور آلمان، فرانسه، بریتانیا، ایتالیا و اسپانیا ۳۷ درصد از زنان آشکارا خیانت میکنند، اما این کشورها در سالهای اخیر، سیاستهای خود را مورد بازنگری قرار دادهاند و به سمت حمایت از خانواده و زنان برآمدند.
بازگشت دوباره غرب به آغوش خانواده
آلمان، یکی از این کشورهاست که علاوه بر بحران اجتماعی و فرهنگی با بحران جمعیتی نیز رو به روست. دولت این کشور کمک هزینهای از ۳۰۰ تا هزار و ۸۰۰ یورو در ماه را به پدر یا مادر فرزند تازه به دنیا آمده میدهد که این مبلغ حداکثر تا ۱۴ ماه پرداخت میشود. یکی از این والدین نیز برای حداقل دو ماه میتواند از این تسهیلات استفاده کند. سیاستهای حمایتی اختصاصی مادران شرایط مساعدی را برای این افراد فراهم میکند تا در صورت فعالیت اقتصادی نیز بتوانند به نقش مراقبتی خود در خانه و تربیت فرزندان بپردازند.
کشورهای حوزه اسکاندیناوی نیز مثال دیگری در این خصوص میباشند. کشور سوئد به سیاستهای قوی حمایتی از خانواده، شناخته میشود. این کشور در مقایسه با دیگر کشورهای اروپایی نرخ زاد و ولد بالایی دارد که علت آن نیز به دلیل همین سیاستهای حمایتی است. اولین کشوری که مرخصی زایمان برای پدران را اجرایی کرد، این کشور بود و همواره حمایت از مرخصی زایمان، در حال بازبینی و ارتقاست. در دانمارک، کشور دیگر حوزه اسکاندیناوی نیز خدمات اجتماعی و حمایت از خانواده برای همه شهروندان فراهم است تا خدمات با کیفیت بالایی را به شهروندان ارائه کند. نروژ نیز خدمات رفاهی برای خانوادهها شامل خدمات درمانی، پرداخت به بیماران و ناتوانان، پرداخت مستمری و بیمه بازماندگان ارائه میدهد.
احیای سیاستهای حمایت از خانواده
برای جلوگیری از بحرانهای اجتماعی در ایران نیز سیاستهای خانواده و حمایت از بانوان، باید در جهت درست بازتولید شوند. سیاستهای کلی خانواده که در سال ۱۳۹۵ از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ شده است، برنامه حمایتی جامعی درخصوص حمایت از خانواده است. سیاستهای پیشنهادشده ابعاد مختلف حمایت از خانواده را در برگرفتهاست. تأکید بر ازدواجهای آسان، حمایت مادی از خانواده به خصوص در قبال مسکن، ساماندهی نظام مشاورهای برای خانوادهها و تشویق خانوادهها در مشارکت اجتماعی و سیاسی مواردی است که در بندهای این سیاست آمده است. حمایت از مادران شاغل برای اینکه بتوانند هم به نقش مادری خود بپردازند و هم در عرصه اجتماعی بتوانند فعالیت کنند، یکی از دغدغههای مهم زنان ایرانی است. در حالی که قانون افزایش مرخصی زایمان بانوان اجرایی نشدهاست. ایجاد محیط سالم برای زنان و حمایت از آنان در چارچوب خانواده از نیازهای اصلی است که نسبت به آن بیتوجهی شده. بنابراین باید سیاستگذاران، سیاستهای ضد خانواده و فمینیسمی را کنار بگذارند و سیاستهای حمایت از خانواده و زن را در صدر اولویتهای خود قرار بدهند.
*دبیر کارگروه زنان و خانواده انجمن مستقل دانشگاه تهران