سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: احمد کشاورز، تهیهکننده و کارگردان مستند «داستان اتم» به «جوان» میگوید: این مستند مسیر طولانی را طی کرد تا به این مرحله رسید. «داستان اتم» قرار است روایتگر تاریخ ۷۰ ساله فعالیتهای هستهای کشورمان باشد.
شروع یک داستان از ۷۰ سال پیش
کشاورز ادامه میدهد: اولین عهدنامه هستهای کشورمان در سال ۱۳۲۸ توسط دکتر علی امینی امضا میشود و تا آخرین تعهدنامه که اینستکس است و در سال ۱۳۹۸ غربیها سعی میکنند به ما تحمیل کنند، قریب ۷۰ سال گذشته است. تهیهکننده و کارگردان مستند «داستان اتم» با اشاره به پژوهشهای گستردهای که برای تولید این مستند انجام شده، تأکید میکند: ما حجم اطلاعات بالایی را جمعآوری کردیم، در مجموع نزدیک به ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ صفحه پژوهش شد که صرف مطلب نبود و مجموعهای از تصاویر، ویدئوها، متنها و اسناد را دربر میگرفت. وی میافزاید: بخش عمدهای از این اطلاعات تا پیش از آن در یک مجموعه گردهم نیامده بود و در جایی بیان نشده بود. میشود گفت برای اولین بار بود که چنین دادههایی جمعآوری میشد.
کشاورز با بیان اینکه مجموعه «داستان اتم» در ۱۰ قسمت تولید شده است، میگوید: «روایت تاریخی ما در قسمت اول از دوره پیش از انقلاب آغاز میشود. تقریباً در این دوره اتفاق خاصی در زمینه هستهای رخ نمیدهد. در قسمت دوم روی کار آمدن دولت موقت و اتفاقاتی را که در آن دولت برای انرژی هستهای رخ میدهد مرور میکنیم که در برخی از آن اتفاقات، شورای انقلاب هم دخیل است.»
وی با اشاره به اینکه در ادامه مستند «داستان اتم» به رحلت امام خمینی (ره) و رئیسجمهور شدن مرحوم هاشمیرفسنجانی میپردازد، میافزاید: «در این قسمت شاهد هستیم که آقای هاشمی سراغ واردات برخی فناوریهای هستهای از پاکستان و عقد قرارداد با روسیه و چین میرود که هر دوی این کشورها به تعهداتشان عمل نمیکنند.»
قسمت سوم «داستان اتم» به رأی آوردن محمد خاتمی و اقدامات هستهای در دولت اصلاحات اشاره دارد. کشاورز درباره این قسمت میگوید: «در دوره خاتمی آغاز فعالیتهای هستهای در نطنز و فردو را بررسی میکنیم و گزارشهای عملکرد ایران به آژانس هستهای که همه فعالیتهای ایران تحت نظر آژانس انجام میشده، اما به ناگهان منافقان کنفرانس خبری برگزار میکنند و مدعی میشوند که ایران فعالیتهای مخفیانه دارد و از آنجا به بعد لزوم پذیرش NPT و نظارتهای دائمی آژانس پیش میآید.»
وی ادامه میدهد: «در مذاکرات هستهای این دوره مشخص میشود که دولت هاشمیرفسنجانی NPT را پذیرفته بوده و آقای ولایتی آن را امضا کرده است.»
مستند «داستان اتم» در قسمت چهارم به روی کار آمدن محمود احمدینژاد و مذاکرات هستهای در این دوره و پیچیده شدن مذاکرات میپردازد. احمد کشاورز میگوید: «در قسمت هفتم مجموعه «داستان اتم»، رأی آوردن حسن روحانی و مذاکرات هستهای منجر به توافقات در تولوز، ژنو، لوزان و در نهایت تصویب برجام را مرور میکنیم که در قسمت هشتم تا دهم نیز ادامه پیدا میکند و به خروج امریکا از برجام و عدم تعهدات اروپا میرسیم.»
تهیهکننده و کارگردان داستان اتم میگوید: «هر قسمت از این مجموعه مستند ۶۰ دقیقه است، اما قسمت آخر به خاطر حجم بالای موضوعات ۷۵ دقیقه است.»
امشب آخرین قسمت داستان اتم
مجموعه داستان اتم، امشب (شنبه) به پایان خود میرسد. بینندگان تلویزیون داستان اتم را در اصل از قسمت هفتم و روی کار آمدن دولت تدبیر و امید مشاهده کردند. کارگردان و تهیهکننده «داستان اتم» درباره اینکه چرا قسمتهای قبلی پخش نشده، میگوید: «تا پیش از دولت روحانی تصاویر آرشیوی درباره پرونده هستهای خیلی کم بود. برای همین تصمیم گرفتیم که ابتدا قسمتهای هفت به بعد که کاملتر بود را پخش کنیم.» البته شنیدههای «جوان» حکایت از آن دارد که به احتمال زیاد شبکه ۳ سیما برای آبانماه مجموعه «داستان اتم» را به طول کامل از ابتدا پخش کند.
کشاورز درباره قسمت آخر «داستان اتم» میگوید: «خروج امریکا از برجام و اتفاقات بعد از آن تا آمدن شینزو آبه به ایران و سخنان مهم رهبر معظم انقلاب در دیدار با وی که اعلام کردند دیگر مذاکرهای رخ نخواهد داد، نقطه پایان داستان اتم است.»
این مستندساز در پاسخ به «جوان» که چرا با وجود ادامه مباحث هستهای که در روزهای اخیر نیز به قوت خود ادامه دارد «داستان اتم» را در آن نقطه به پایان رساندهاید، میگوید: خیلیها به ما میگویند که مستند را ادامه بدهیم، اما به نظر من ما تا همانجا به هدف اصلیمان که روایت تاریخ و عبرت گرفتن از آن بود، رسیدهایم.
علت استفاده از صدای مجری ورزشی
تهیهکننده و کارگردان «داستان اتم» درباره سبک روایت این مستند عنوان میکند: «من به اصل قصهگویی در مستند اعتقاد دارم، به خصوص در مستندهای سیاسی که میشود با قصهگویی کار را جلو برد، مخصوصاً اینکه در پرونده هستهای ایران به خیلی از اشخاص امکان دسترسی وجود نداشت. مرحوم هاشمی از دنیا رفته است، روحانی رئیسجمهور شده، با احمدینژاد نمیشود گفتگو کرد و علیاکبر اعتماد (رئیس سازمان انرژی اتمی در پیش از انقلاب) در ایران نیست.» کشاورز درباره علت انتخاب صدای حمید محمدی، مجری و گوینده ورزشی برای اجرای گفتار متن مستند توضیح میدهد: «اولین دلیل این انتخاب صدای جذاب محمدی بود و علت دوم آن، این است که صدای او برخلاف برخی از گویندگان هیچ ذهنیتی را در مخاطب ایجاد نمیکند.
فشارها برای جلوگیری از پخش
پخش داستان اتم از تلویزیون مانند اکثر مستندهایی که در آن دولت در معرض نقد اجتماعی قرار میگیرد به مذاق عدهای خوش نمیآید. در فضای مجازی سازندگان «داستان اتم» به دروغگویی متهم شدهاند. کارگردان مستند در واکنش به این ادعا میگوید: «ما هیچ نیتی برای انتقاد از دولت نداشتهایم و صرفاً تاریخ را برای عبرت نقل کردهایم. این مستند از خاطرات منتشر شده افرادی، چون مرحوم هاشمیرفسنجانی و آقای روحانی ساخته شده است، اما از زمان پخش اولین قسمت فشارهای زیادی به شبکه ۳ سیما برای جلوگیری از ادامه پخش وارد شده است و اتهام میزنند که ما به دنبال تخریب دولت هستیم.» بینندگان شبکه ۳ سیما میتوانند آخرین قسمت این مجموعه را امشب از این شبکه مشاهده و قسمتهای قبلی را در فضای مجازی دنبال کنند.