سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: ایجاد فضایی مناسب برای فعالیت سالم و کمحاشیه در محیط کار ازجمله مسائلی است که بسیاری از مدیران و کارفرمایان دغدغه آن را دارند. از این رو به مرور زمان قوانین کار تدوین و اجرا شده و برای تخلف از آن مجازاتهایی نیز در نظر گرفته شده است. یکی دیگر از تمهیداتی که در این زمینه برای مؤسسات و دستگاههای بزرگ و دارای تشکیلات وسیع پیشبینی شده مجموعهای تحت عنوان حراست است که معمولاً در سازمانهای بزرگ به صورت یک اداره کل فعالیت میکند. متأسفانه بسیاری از کارکنان ادارات تصور میکنند حراست صرفاً یک نقش امنیتی در ادارات دارد، درحالیکه وظیفه این مجموعه سالمسازی محیط کار برای فعالیت توأم با آرامش کارکنان است. بیتردید شناخت صحیح کارکنان از اهمیت و کارکردهای واقعی مجموعه حراست، موجب بهبود فعالیتها در محیط کار خواهد شد.
تعریف لغوی حراست همانطور که میدانیم به معنای پاسداری و مراقبت کردن است، لیکن از لحاظ عرف اداری نهادی حساس و مهم در قلب سازمان است که وظیفه خطیر مراقبت از سلامت اجزای یک تشکیلات را در برابر انواع و اقسام خطرات و انحرافها برعهده دارد.
با این تعریف وظایف افراد شاغل در این حوزه هرچند غیرمستقیم و نامحسوس - اما بسیار بنیادی و حساس- تلاش برای سالمسازی محیط کار و پیشگیری از هر عاملی است که سلامت سازمان را تهدید میکند، پس حراست پشتوانهای محکم برای سلامت جامعه اداری محسوب میشود. حفاظت از اسناد و فناوری اطلاعات، حفاظتهای مربوط به کارکنان، تجزیه و تحلیل خبر و اطلاعرسانی بهموقع، طبقهبندی و نحوه صحیح انتقال و چرخه ایمن اطلاعات، مواردی است که به عنوان وظایف شاغلان حراست، نیازمند پیشنیازهای خاص مهارتی و شخصیتی است. درواقع حراستیها گوشهای همیشه شنوا و چشمهای همیشه بینایی هستند که به طور مستمر و شبانهروزی مراقبت نظم و روال منطقی امور سازمان میباشند. از این منظر هم چنین باید گفت نیروهای حراست، حافظان امنیت مجموعه کارکنان ادارات هستند تا با آرامش کار و فعالیت کنند و بدون دغدغه به پیشبرد امور بپردازند؛ لذا از آنجایی که شاغلان این حوزه نقش حامی کارکنان را دارند پس هرگونه اقدام آنان باید علاوه بر رویکرد و ملاحظات تخصصی، حتماً یک پیوست اخلاقی نیز داشته باشد، زیرا حفظ آبروی کارکنان سازمان در حقیقت صیانت از آبروی کل سازمان است، پس ضمن اجرای دقیق وظایف خود نباید از موازین اخلاقی غافل شوند و سلیقهای عمل کنند. به این ترتیب از این زاویه ضرورت پیشنیازهای شخصیتی خاص برای کارکنان حراست بسیار مهم است. پیشنیاز دیگر حوزه حراست موضوع دانش و تخصص است. دانش و تخصص در این حوزه حرف نخست را میزند و کارکنان این حوزه باید واجد یک جامعیت در دانستههای متعدد اداری، حقوقی، فرهنگی و ارتباطی در حد توان و نیاز باشند؛ لذا سازمانها در موضوع مهارتافزایی و بهروزکردن دانش نیروهای این بخش، باید کارگاههای علمی و مهارتی و هماندیشیهای متعدد برگزار کنند.
حراستها در عین حال بازوی مدیران برای ایفای وظایف و نقشها هستند و درحقیقت تمام فعالیتهای سازمان به نوعی وابسته به انجام صحیح و دقیق وظایف حراستهاست. در این میان تعامل میان روابط عمومیها و حراستها بسیار اهمیت دارد. شاید در نگاه نخست اینطور به نظر برسد که دو بخش روابط عمومی و حراست کاملاً از یکدیگر منتزع بوده و وجه اشتراکی ندارند، لیکن با نگاهی عمیقتر متوجه میشویم چشماندازی مشترک بین این دو وجود دارد که ضمن حفظ استقلال و رعایت حریم یکدیگر میتوانند همکارىهاى سازنده و اثربخشی به عنوان دو بازوی مدیریت عالی بهویژه در حوزه شناسایی و رفع چالشها و تهدیدها برای صیانت از اعتبار و حیات سازمان داشته باشند. حوزه حراست بازوى مدیریت عالی در حفظ سلامت مجموعه و جلوگیرى از فساد ادارى، پیشگیرى از انحراف مسیر، حفاظت از ارزشهاى حاکم بر مجموعه و پیشگیرى از ناهنجاریها در تشکیلات است و روابط عمومی نیز بازوى مدیریت ارشد در ارتباطات درون سازمانی و برون سازمانی، تبلیغ و اطلاعرسانی، پاسخگویی و شفافسازی، فرهنگسازى و اعتمادسازى است. با احصای کارکردهای مشترک میتوان به طور مشخص و حداقل، اطلاعیابی و اطلاعرسانی، فرهنگسازی و آیندهنگری، پیشگیری و حل بحران را ازجمله سرفصلهای مشترک روابط عمومی و حراست دانست. به این ترتیب وظایف روابط عمومی با حراست گره خورده و این دو بخش نیازمند بیشترین تعامل با یکدیگر هستند و بهویژه در موضوع کسب اطلاعات و اطلاعرسانی وجهی مشترک وجود دارد.
از آنجایی که موضوع اطلاعرسانی مثل یک تیغ دو لبه عمل میکند چه بسا اطلاعرسانی غلط، به جای تنویر افکار عمومی موجب تشویش آن شده و به اعتبار مجموعه خدشه وارد کند، لذا به اعتقاد بنده باید با تشکیل اتاق فکری مشترک، تهدیدها و فرصتهای روال اطلاعرسانی به صورت مستمر بازشناسی و بر اساس آن سیاستهای مناسب احصا و به تمام بخشهای ستادی و استانی ابلاغ شود. نکته پایانی، اما مهم، نقش اخلاق انسانی و ارتباطی در فعالیت شاغلان حراست است. شاید بتوان این موضوع را مهمترین بخش و ضرورت در فعالیت این حوزه دانست. از آنجایی که کوچکترین اشتباه در قضاوت رفتار و اعمال همکاران از سوی نیروهای حراست، ممکن است تبعات جبرانناپذیری داشته باشد، لذا افراد شاغل در این عرصه باید با وسواس خاصی انتخاب شوند. این موضوع در دایره دین و عرف ما اهمیت خود را بیشتر نشان میدهد.
در نظام ارزشی و اخلاقمحور ما، نگاه تخصصی و اخلاقی باید بهخوبی در کار و فعالیتها لحاظ شود و قانون، عدالت و وجدان توأمان سرلوحه تصمیمات و برنامهها و هر نوع اقدام قرار گیرد تا بتوان به دور از افراط و تفریط و مبتنی بر اعتدال عمل کرد. به این ترتیب کارکنان سازمانها و ادارات به جای نگاه امنیتی و هراسمندانه به نیروهای حراست که ناشی از رویکرد و کلیشهای غلط است، میتوانند به این نیروها به عنوان مشاوری امین و تکیهگاهی قابل اعتماد نگاه کنند که وظیفه آنها تلاش برای حفظ سلامت و آرامش محیط کار ضمن رعایت ملاحظات و شئونات اداری است تا مجموعه نیروهای سازمان با سهولت و اطمینان بیشتری کار و فعالیت کنند. در عین حال نیروهای حراست در صورت مشاهده تخلفات محرز باید بسیار قاطعانه و جدی به وظایف خود برای محافظت از سازمان در برابر آسیبهای احتمالی عمل نمایند.
دقیقاً با همین نگاه معتدل است که مقام معظم رهبری میفرمایند: «مسئولان در برخورد با لغزشهای احتمالی مردم باید همراه با عفو و گذشت برخورد نمایند. چشمپوشی از خطاهای قابل اغماض مردم را متفاوت از برخورد با قانونشکنان و گروهها و باندهای خاص منفعتجو و قدرتطلب بدانید، منفعت عامه مردم بر منفعت گروههای خاص مقدم است و اغماض از خطاها و سودجوییهای این گروهها و باندها ظلم و بیعدالتی است.»