سرگردانی سعودی در برهوت یمن

سرويس بين الملل جوان آنلاين: حملات پهپادی یمنی‌ها به تأسیسات نفتی آرامکو به عنوان قلب تولید و صادرات نفت عربستان چنان مقامات سعودی را گیج کرده و محاسباتشان را به‌هم ریخته است که برای بیرون آمدن از برهوت یمن چاره‌ای جز تسلیم در برابر انصارالله ندارند.

عربستان سعودی و متحدانش زمانی که حملات گسترده به یمن را با هدف مقابله با جنبش انصارالله شروع کردند، فکر نمی‌کردند روزی این جنبش به قدرتی دست پیدا کند که دودمان سعودی‌ها را بر باد دهد. حمله گسترده یمنی‌ها به تأسیسات نفتی عربستان سعودی که به قطع صادرات نفتی این کشور منجر شده است، چنان شوکی بر مقامات ریاض وارد کرده که قوه تصمیم‌گیری را از آن‌ها گرفته است. پس از خروج متحدان سعودی از ائتلاف ضد یمن، حمله به تأسیسات نفتی آرامکو که به عنوان ستون فقرات اقتصاد عربستان محسوب می‌شود، تیر خلاصی بر جسد بی‌جان ائتلاف عربستان بود که می‌تواند به فروپاشی این ائتلاف منجر شود. ابعاد این حمله چنان گسترده بود که محاسبات متجاوزان در جنگ یمن را به‌هم ریخته و ریاض را در بن‌بستی گرفتار کرده است که بیرون آمدن از آن برای ریاض بدون هزینه نخواهد بود. با توقف صادرات نفتی عربستان ادامه جنگ یمن نیز سخت‌تر از گذشته خواهد شد و عدم‌واکنش سعودی‌ها به این حمله و سکوت مقامات ارشد ریاض در برابر آن نشان می‌دهد عمق فاجعه بیش از آن چیزی است که سعودی‌ها تصور می‌کردند. حملات به پالایشگاه‌های عربستان نقطه عطفی در تاریخ جنگ یمن به شمار می‌رود و با توجه به درک مقامات سعودی از توانایی موشکی و پهپادی یمن سعودی‌ها سرگردان مانده و بر سر دو راهی ادامه جنگ در یمن و پایان دادن به آن گیر افتاده‌اند. اما تغییر معادلات یمن به نفع انصارالله و تحولات اخیر منطقه جنگ یمن را به پایان خود نزدیک‌تر کرده است. همچنان‌که مارتین گریفیتث، نماینده دبیرکل سازمان ملل پس از حمله به تأسیسات نفتی عربستان گفت پایان دادن به بحران یمن بعد از این ضرورت دارد.

عربستان و دیگر رژیم‌های عربی که به پیشرفته‌ترین تسلیحات نظامی مجهز بودند نتوانستند در برابر اراده ملت یمن دستاوردی کسب کنند و با گذشت پنج‌سال از جنگ یمن، اکنون انصارالله و ارتش یمن دست برتر را در تحولات میدانی دارند. عربستان به پشتوانه پترو دلار‌های نفتی، جنگ یمن را آغاز کرد، اما با توقف صادرات نفتی عربستان، سعودی‌ها قادر به ادامه جنگ نیستند، زیرا ادامه جنگ در چنین شرایطی تنها هزینه‌های اضافی را روی دوش سعودی‌ها خواهد گذاشت. عربستان و امارات در پنج سال گذشته با حملات هوایی همه زیرساخت‌های یمن را نابود کرده‌اند و سعودی‌ها گزینه‌ای برای تلافی حملات به تأسیسات نفتی ندارند و ادامه جنگ تلاشی بیهوده است. یمنی‌ها چیزی برای از دست دادن ندارند و انصارالله می‌خواهد با پهپاد‌هایی که تنها چند هزار دلار برای آن‌ها صرف کرده است، عمق تأسیسات نفتی عربستان را هدف قرار دهد و هزینه‌های ریاض را بالا ببرد تا زمینه برای گفتگو‌های سیاسی فراهم شود.

عربستان به خاطر هزینه‌های جنگ یمن در سال‌های اخیر دچار کسری بودجه شده است و با قطع صادرات نفتی این کشور، وضعیت اقتصادی به مراتب بدتر از قبل خواهد شد که می‌تواند مخالفت‌های داخلی علیه ریاض را افزایش دهد. همچنان‌که پس از حمله به تأسیسات آرامکو برخی شاهزاده‌های مخالف سعودی، با مقصر دانستن محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان عَلَم مخالفت با او را برافراشته و کمپینی علیه او به راه انداخته‌اند. از طرفی، مقامات ریاض ضرب شست انصارالله را به خوبی چشیده‌اند و می‌دانند که حملات تلافی‌جویانه یمنی‌ها در آینده به مراتب دردناک‌تر خواهد بود. اکنون یمنی‌ها با حمله به عمق عربستان موازنه بازدارندگی را رقم زده‌اند. انصارالله با بیان اینکه همه خاک عربستان در تیررس یمنی‌ها قرار دارد، هشدار داده است در صورت ادامه جنگ، دود انفجار‌های آرامکو به ریاض خواهد رسید. بنابراین بی‌دفاع بودن آسمان عربستان در برابر حملات موشکی و پهپادی یمنی‌ها مقامات ارشد ریاض را به بازنگری در محاسباتشان در میدان یمن وادار خواهد کرد. اگرچه عربستان تصمیم ورود به جنگ در یمن را گرفت، اما تصمیم خروج از این جنگ دیگر در دستان عربستان نیست و این یمنی‌ها هستند که نتیجه جنگ را تعیین می‌کنند.

اکنون ائتلاف تحت رهبری ریاض از هم فروپاشیده است و سعودی‌ها در میدان یمن تنها مانده‌اند و توانایی ادامه جنگ را ندارند، زیرا طولانی شدن جنگ و شکست در برابر یمنی‌ها که از کمترین امکانات نظامی برخوردار هستند، می‌تواند وجهه ریاض را در جهان مخدوش کند. همچنانکه با شکست عربستان در برابر انصارالله رسانه‌های غربی و اندیشکده‌های صهیونیستی از عربستان به عنوان «ببر کاغذی» یاد می‌کنند.

علاوه بر توانمندی‌های انصارالله شرایط منطقه نیز به نفع عربستان نیست تا حمله به تأسیسات نفتی خود را پیراهن عثمان کرده و با ربط دادن این حمله به ایران، بتواند جامعه جهانی را علیه تهران تحریک کند. هر چند برخی رسانه‌های عربی کاسه داغ‌تر از آش شده و با این ادعا که حمله به آرامکو ۱۱ سپتامبر عربستان است، بر طبل تنش‌ها در منطقه می‌کوبند، اما موضع محتاطانه مقامات سعودی از اتهام‌زنی مستقیم به ایران در حمله به تأسیسات آرامکو نشان می‌دهد سعودی‌ها از وارد شدن به رویارویی با ایران پرهیز می‌کنند، زیرا عربستان توان مقابله با ایران را ندارد و بدین ترتیب سعی می‌کند از تشدید تنش‌ها جلوگیری کند. پوشالی بودن توان نظامی عربستان و دیگر متحدانش در میدان یمن به اثبات رسید؛ ائتلافی که قصد داشت در مدت دو هفته انصارالله را نابود و یمن را اشغال کند، اکنون در برابر قابلیت‌های موشکی انصارالله درمانده شده است. حتی سامانه‌های پیشرفته پاتریوت که هزینه‌های گزافی صرف آن‌ها شده است، تاکنون در رهگیری موشک‌های یمنی‌ها ناکارآمد بوده‌اند.

دلیل مهمی که عربستان را به پایان جنگ در یمن ترغیب می‌کند، از دست دادن حمایت‌های نظامی امریکاست. سعودی‌ها که تا چندی پیش به پشتوانه حمایت‌های امریکا از هر اقدامی برای ضربه زدن به منافع ایران استفاده می‌کردند و حتی با چراغ سبز واشنگتن جنگ علیه یمن را شروع کردند، اکنون با روی کار آمدن دونالد ترامپ دست حمایتی واشنگتن از روی عربستان و دیگر رژیم‌های مرتجع عربی برداشته شده است. اظهارات ترامپ مبنی بر اینکه وظیفه خود عربستانی‌هاست که از منافع خودشان دفاع کنند و واشنگتن تمایلی برای جنگ با دیگران ندارد، مؤید این است که اعراب بعد از این نباید روی کمک‌های امریکا برای مقابله با ایران حساب باز کنند و باید روی پای خود بایستند. اگر قرار بود ترامپ وارد جنگ با ایران شود، زمان سرنگونی پهپاد امریکایی در حریم هوایی ایران این کار را می‌کرد، اما ترامپ از ترس واکنش‌های تهران، پاسخی به این اقدام نداد، لذا سعودی‌ها به این ارزیابی رسیده‌اند که ترامپ حاضر نیست برای دفاع از منافع اعراب وارد جنگ مستقیم با ایران شود و سعی می‌کنند از تنش‌زایی با تهران خودداری کنند.

مقامات واشنگتن هم به این نتیجه رسیده‌اند که با تداوم و گسترش حملات پهپادی و موشکی انصارالله شرایط کل جنگ یمن و منطقه از دست کاخ سفید خارج خواهد شد و حاضر نیستند به حمایت خود از سعودی‌ها ادامه دهند، چراکه شکست عربستان به منزله شکست غرب و به خصوص امریکا قلمداد خواهد شد و این مسئله برای ترامپ که به دنبال تقویت جایگاه امریکا در جهان است، گران تمام خواهد شد.

در شرایط کنونی که ترامپ به شدت به دنبال مذاکرات با ایران برای امضای توافق جدیدی است و در سخنان اخیر خود هم تأکید کرد گزینه دیپلماتیک در قبال ایران همچنان برقرار است، سعودی‌ها حامی قوی خود را برابر ایران در کنار خود نمی‌بینند و از امریکا قطع امید کرده و به این درک رسیده‌اند که هر گونه اقدام یکجانبه ریاض علیه ایران، بازی با آتشی است که بیش از همه دامان خود سعودی‌ها را خواهد گرفت. از طرفی، ترامپ خود را برای انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۲۰ آماده می‌کند و حاضر نیست با ورود به جنگ مستقیم با ایران زمینه شکست خود را در انتخابات هموار کند.

تاکنون همه تلاش‌های مثلث عبری – عربی – غربی و دیگر رژیم‌های سرسپرده مزدور آن‌ها در جهان برای تضعیف قدرت ایران به شکست انجامیده و نتیجه عکس داده است. اگر زمانی تنها حزب‌الله و سوریه در محور مقاومت جای داشتند، اکنون حشدالشعبی در عراق، انصارالله در یمن و گروه‌های مقاومت فلسطین در غزه همگی زیر ید ایران و با قدرت هر چه تمام به مقابله با دشمنان مقاومت ادامه می‌دهند و تلاش دشمنان برای تضعیف محور مقاومت کاری از پیش نخواهد برد.

شکست عربستان در جنگ یمن به رغم استفاده از تسلیحات پیشرفته، هیبت سعودی‌ها را در منطقه و جهان متزلزل کرده است. هرچه توان پاسخگویی و اقدامات متقابل یمنی‌ها افزایش یابد و هزینه ادامه جنگ برای طرف سعودی بالا برود، بیشتر به پایان این جنگ فرسایشی نزدیک خواهیم شد و با حملات مرگباری که انصارالله به قلب تأسیسات نفتی عربستان انجام داد، مقامات ریاض در نهایت در برابر اراده ملت مظلوم یمن سر تعظیم فرود آورده و به خواسته‌های آن‌ها تن خواهند داد.