سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: سینما کارکرد خانوادگی خود را از دست داده است و به جای اینکه شاهد حضور خانواده‌ها در سینما‌ها باشیم، آثاری در سینما در حال اکران است که اغلب برای گروه سنی زیر ۱۲ سال ممنوع است و با این وضع بیش از ۲۴ درصد از جمعیت ایران مجاز به تماشای این فیلم‌ها نیستند.
گزارش «جوان» با عنوان «ورود خانواده‌ها و بچه‌ها به سینما ممنوع!» به موضوع فیلم‌های در حال اکران در سینما‌ها که اغلب دارای محدودیت سنی هستند، پرداخت. این گزارش تلاش کرد تا مشکلی به نام سینمای منهای خانواده که نتیجه سیاست‌های غلط سینمایی است را زیر ذره‌بین ببرد؛ مشکلی که متولی رفع آن سازمان سینمایی است.
اتفاق نامبارک سینما نرفتن بچه‌ها!
بهمن حبشی مدیر کل دفتر نظارت بر تولید فیلم و دبیر شورای رده‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی در پاسخ به سؤال مهر که از وی پرسیده است: «با توجه به مسئولیت شورای صنفی نمایش در مدیریت ترکیب فیلم‌های روی پرده، سازمان سینمایی آیا هیچ حساسیتی به این دست نا‌بسامانی‌ها که می‌تواند در بلندمدت منجر به دوری خانواده‌ها از سینما و حذف بیش از پیش «سینما» از سبد مصرفی خانواده‌ها شود، ندارد و اساساً آیا اعمال نظارتی بر عملکرد شورای صنفی اکران از سوی سازمان سینمایی صورت نمی‌گیرد؟» پاسخ داده است: «بعضی فیلم‌ها دارای شرایط سنی هستند که در آن با رعایت شرایط سنی راه نظارت خانواده‌ها هموار شده است و هرچند دیدن آن فیلم برای کودکان و نوجوانان توصیه نشده و مناسب نیست، اما برای والدین و بزرگ‌تر‌ها منعی ندارد، البته وضعیتی که اشاره فرمودید به دو خروجی مبارک منتهی می‌شود؛ اولاً خود سینماگران با مشاهده جدیت رده‌بندی و به دلیل نگاه مسئولانه‌شان به سمت تولید آثاری می‌روند که لذت خانوادگی دیدن فیلم را فراهم کنند و ثانیاً شورای پروانه ساخت هم این ملاحظه را با جدیت بیشتری دنبال می‌کند.»
آمار‌های مبهم یک مدیر
حبشی در جواب سؤال دیگری درباره ساماندهی چرخه تولید فیلم، جواب داده است: «سیاست و عملکرد شورا‌های پروانه ساخت و نمایش از اطلاع‌رسانی‌های مصداقی و تجمیعی آن‌ها قابل رهگیری است. در شش ماه اول امسال بیش از ۸۰پروانه ساخت صادر شده است که از این میان فیلم‌های دفاع مقدس ۱۱عنوان، کودک و نوجوان هفت عنوان، طنز و کمدی ۱۴عنوان، اجتماعی ۴۹عنوان و سایر چهار عنوان موفق به صدور پروانه ساخت شده است که متناسب با چرخه تولید و اکران و حفظ تنوع در اکران خواهد بود.»
در این مصاحبه، مدیر سازمان سینمایی فرقی میان فیلم‌های خانوادگی و فیلم کودک و نوجوان قائل نشده است، این در حالی است که بر اساس رده‌بندی‌های معتبر جهانی، ژانر خانوادگی و ژانر کودک دو گونه متفاوت و مشخص از سینما هستند و دغدغه بزرگ رسانه‌ها از جمله «جوان» این است که با تولید آثاری که برای همه افراد خانواده مناسب نیست، عملاً خانواده‌ها از سینما حذف می‌شوند.
در ادامه آمار ارائه شده از سوی مدیرکل دفتر نظارت بر تولید فیلم، نشان می‌دهد که کفه تولید سینما به سمت سینمای اجتماعی که شامل آثار تلخ و ناامیدکننده نیز می‌شود، بسیار سنگین‌تر از سهم واقعی این فیلم‌ها از فروش گیشه است. اعمال محدودیت سنی برای فیلم‌های اجتماعی بیشتر از آثار دفاع مقدس، کودک و کمدی است و با حجم تولید این فیلم‌ها می‌توان حدس زد در آینده فیلم‌های بیشتری با محدودیت سنی روی پرده بروند.
سازمان سینمایی ناظم یا ناظر؟!
سازمان سینمایی، نهاد متولی سینما در ایران است. این سازمان مسئول سیاستگذاری سینماست و برای این کار ابزار‌های قانونی در اختیار دارد، چه ابزار‌های تشویقی مانند افزایش سالن‌ها و چه ابزار تنبیهی مانند کاهش سالن‌ها. در عین حال، سازمان سینمایی با کمک زیرمجموعه‌هایش از جمله بنیاد سینمایی فارابی، می‌تواند با سفارش ساخت و حمایت از تولید فیلم‌های مناسب برای همه اعضای خانواده، جریان ساخت فیلم را به سمت آثار خانواده‌محور متمایل کند، ولی در این زمینه خروجی محسوسی از سازمان سینمایی دیده نمی‌شود. همه آمار ارائه شده از سوی مدیرکل دفتر نظارت بر تولید فیلم، ناظر بر فیلمنامه‌هایی است که از سوی فیلمسازان برای گرفتن پروانه نمایش ارائه شده است و ربطی به عملکرد سازمان سینمایی ندارد. در عین حال این سؤال به وجود می‌آید که بیش از ۶۰ درصد تولیدات سینما به یک ژانر خاص تخصیص یافته است و دیگر گونه‌های سینمایی یا غایب هستند یا حضور کمرنگی دارند؟ وظیفه ناظم بودن سازمان سینمایی بر احوال سینمایی ایران، با وضعیت فعلی تولیدات در تناقض است و در عمل سازمان را بیشتر شبیه یک ناظر بی‌طرف کرده است.
اینکه پس از نزدیک چهار دهه به تازگی آیین‌نامه نیم‌بند و دارای ایراداتی برای رده‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی در حال اجراست، اقدامی رو به جلو است. گرچه آثاری مانند «سال دوم دانشکده من» توانسته‌اند با توسل به نقاط ضعف این آیین‌نامه بدون بازبینی به اکران برسند، ولی همین که هشدار‌های سنی اجرا می‌شود کمک می‌کند تا مردم هوشیارانه‌تر به سینما بروند. نکته، اما در نداشتن مدیریت بر روند تولید است که نتیجه خروجی آن می‌شود پر شدن سینما از فیلم‌های دارای محدودیت ۱۲+ و ۱۵+ سال که هیچ کدام خانوادگی نیستند.
فیلم ۱۸+ هم شاید از راه برسد!
شنیده‌های «جوان» حکایت از طراحی برای اجرای محدودیت جدید سنی با هشدار ۱۸+ سال است که طبق آن یک گروه فیلم صرفاً برای بزرگسالان اکران خواهد شد. این اقدام هنوز اجرایی نشده و شنیده شده که تعیین ۱۸+ بودن و مصادیق آن از عهده شورای رده‌بندی سنی خارج شده و مستقیماً قرار است بر عهده معاونت نظارت و ارزشیابی باشد. اینکه آیا اصولاً چنین رده‌بندی سنی قادر به پیاده‌سازی در سینما‌ها خواهد بود و اکران آن به چه نحوی است، موضوعی است که هنوز درباره آن اطلاع‌رسانی نشده است، ولی می‌شود از سازمان سینمایی این سؤال را مطرح کرد که اصولاً دامن زدن به فیلم‌های غیرخانوادگی چه نیازی از سینمای ایران را برآورده می‌کند؟! در روز‌هایی که بالا بودن قیمت بلیت به تنهایی عامل دور شدن خانواده‌ها از سینما شده است، باید منتظر تاثیر اکران‌های دارای محدودیت سنی بر فروش گیشه‌ها بود. آیا بهتر نیست با برنامه‌ریزی روی محتوای آثار تاثیر گذاشت و خانواده‌ها را به سینما رفتن تشویق کرد؟
