کد خبر: 973873
تاریخ انتشار: ۲۵ مهر ۱۳۹۸ - ۰۱:۳۷
حاشیه‌ای بر انتشار اثر تاریخی- پژوهشی «پنجاه سال فراز و فرود حزب توده ایران»
محمدرضا کائينی
سرويس تاريخ جوان آنلاين: خوانش تاریخچه حزب توده ایران، جزئی انکارناپذیر از تاریخ معاصر کشورمان به شمار می‌رود. چه اینکه گاه این حزب، در سطوح دولت‌ها، نخبگان و بدنه اجتماعی، نفوذ و تبلوری ویژه یافته است. اثرتاریخی‌-پژوهشی «پنجاه سال فراز و فرود حزب توده ایران» از انتشارات مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، تاریخچه فعالیت این حزب در ایران و ادوار گوناگون آن را مورد بررسی قرار داده و ویژگی‌های هریک را بازشناخته است. محسن مدیر‌شانه‌چی مؤلف اثر در دیباچه خویش درباب اهمیت این موضوع و چندوچون تحقیق درباره آن چنین آورده است:

«حزب توده ایران یکی از پرسابقه‌ترین و قدیمی‌ترین احزاب تاریخ معاصر ایران است. فرآیند تثبیت و اوج فعالیت‌های این حزب از چند ویژگی مهم برخوردار است که همواره آن را در کانون توجهات پژوهشگران تاریخ معاصر قرار داده است. ایدئولوژی کاملاً غیربومی و وابستگی به ابرقدرت شرق به شکل علنی و آشکار و دفاع از مواضع کشور‌های بلوک شرق از اساسی‌ترین ویژگی‌های حزب توده بوده است. علاوه بر این ویژگی‌ها تأکید همیشگی حزب توده بر دفاع از ارزش‌های ملی و میهنی و رهایی از استبداد و وابستگی از مسائل بسیار مهم برای مطالعه آن حزب است. بر این اساس حزب توده فراز و فرود‌های محسوسی داشته که یقیناً متأثر از ویژگی‌ها و خصلت‌های خود حزب بوده است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی، در میان تعجب همگان حزب توده در حمایت و پشتیبانی از خط امام بسیار ممتاز می‌نمود. این حزب را به رغم حجم وسیع تبلیغات و شانتاژ گروه‌های اخلاف حزب توده یا به نوعی مرتبط با این حزب می‌توان خواند، کم و بیش همه روشنفکران و اندیشمندان چپ ایرانی را نیز طی چند سال باید به گونه‌ای در ارتباط با این حزب دید؛ پیشگامان اندیشه چپ و معلمان یا مربیانی که میراث فکری و سیاسی آنان به حزب توده رسید، توده‌ای‌ها و نیز فرزندان و پرورش‌یافتگان در دامان این حزب که برخی با پایداری و تعلق خاطر یا جزمیت و تعصب توده‌ای ماندند و بعضی با بریدن و رمیدن یا نواندیشی و استقلال فکر و عمل و خطر کردن و درنوردیدن راه‌های تازه از حزب گسستند. طرفه آنکه از آغاز دهه بیست یا دومین دوره پیدایش و گسترش احزاب و جمعیت‌های سیاسی در ایران پیدایی حزب توده در مقام تشکل سیاسی شاخص چپ در ایران خود به تکوین برخی از مهم‌ترین احزاب و گروه‌های سیاسی نیم‌قرن اخیر در دو طیف دیگر تشکل‌های سیاسی تاریخ ایران یعنی جریان‌های دینی و مذهبی و گرایش‌های ملی و ناسیونالیست یاری داد؛ چراکه بسیاری از احزاب و جمعیت‌های سیاسی متعلق به این دو بستر فکری و ایدئولوژیک به مثابه واکنشی در برابر تبلیغات و فعالیت‌های حزب توده به وجود آمدند و گسترش یافتند.

براین اساس، مطالعه و بررسی بیش از نیم قرن حیات حزب توده ایران در مسیر شناخت تاریخ تحزب در ایران به طور خاص و تاریخ سیاسی معاصر ایران به طور عام ضرورتی انکارناپذیر است. در باب بیشتر احزاب و گروه‌های سیاسی اغلب آنچه نوشته شده یا از سوی خود آن احزاب و گروه‌ها و به گونه‌ای ستایش‌آمیز یا توجیه‌گر یا از سوی مخالفان آن احزاب و گروه‌ها یا به طور کلی مخالفان تحزب و تشکل نگاشته شده است و طبعاً دور از حب و بعض نیست. حزب توده ایران نیز مستثنی از این قاعده نبوده است. در این میان انتشار اسنادی که از احزاب و گروه‌های سیاسی به جای مانده است، از جمله اسناد مربوط به حزب توده، شاید بیش از سایر نوشته‌ها به شناخت بی‌طرفانه و منصفانه‌تر این تشکل‌ها یاری کند، اما اسناد طبعاً اجزای پراکنده و ماده خامی است که به تنهایی شناخت جامعی در اختیار استفاده‌کنندگان از آن‌ها قرار نمی‌دهد. به این ترتیب، با وجود انبوه نوشته‌ها و اسنادی که در باب حزب توده انتشار یافته یا منافع بسیار بیشتری که در آن‌ها به گونه‌ای به حزب توده نیز پرداخته شده است، هنوز جای نوشته‌ای توصیفی، منصفانه و بی‌طرفانه در این خصوص خالی بود. در نگارش این اثر در عین ارائه شناخت بالنسبه جامعی از این حزب، سعی بر اختصار و ذکر مباحث اصلی بود و پرهیز از تفصیل و تطویل کلام. طبعاً برای مطالعه تفصیلی جزئیات امور و هر یک از مباحث فرعی و حاشیه‌ای که به جهتی مورد توجه خواننده علاقه‌مند و پژوهشگر قرار گیرد می‌توان به آثاری که به آن‌ها ارجاع شده یا سایر منابع مراجعه کرد.»
نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار