سرویس تاریخ جوان آنلاین: ظهور جمعیت فدائیان اسلام در دوران پس از دیکتاتوری رضاخان در سپهر سیاسی ایران، از فصول درخور مطالعه در تاریخ پس از شهریورماه ۱۳۲۰ به شمار می‌رود. این تشکل توسط شهید سید مجتبی نواب‌صفوی به وجود آمد و توانست دوشادوش سایر عناصر و جریانات فعال در نهضت ملی، در رقم خوردن ملی شدن نفت ایران نقشی مهم بیافریند. در سالیان اخیر، مرکز اسناد انقلاب اسلامی به تدوین و انتشار خاطرات بانو نیره‌السادات نواب احتشام رضوی همسر آن شهید اقدام کرده است. ناشر در دیباچه این اثر درباره اهمیت موضوع آن چنین آورده است:
«فدائیان اسلام از زمان پیدایش تا زمانی که با اعدام رهبر این جمعیت در سال ۱۳۳۴ از هم فرو پاشید، در بسیاری از مناطق ایران فعالیت می‌کردند. آنان با اقداماتی، چون اجتماع و تظاهرات روز جمعه ۳۱ خرداد ۱۳۲۷ در مسجد سلطانی به پشتیبانی مردم فلسطین و تشکیل دفاتری برای ثبت‌نام و اعزام نیرو به فلسطین اشغالی، ترور عبدالحسین هژیر وزیر دربار وقت در ۱۳ آبان ۱۳۲۸، مخالفت با آوردن جسد رضاشاه به قم، ترور رزم‌آرا در ۱۶ اسفند ۱۳۲۹، تحصن در زندان قصر در ۲۱ دی ۱۳۳۰، ترور سیدحسین فاطمی، معاون نخست‌وزیر و مخالفت با پیمان نظامی سنتو و ترور نافرجام حسین علاء موجودیت خود را اعلام کردند و بر جریانات سیاسی تأثیر گذاشتند. دستگاه امنیتی رژیم پهلوی دوم توانست با اعدام رهبران فدائیان اسلام در سال ۱۳۳۴ این گروه را متلاشی کند، اما حرکت آنان الهام‌بخش و هموارکننده راه جنبش‌ها و حرکت‌های اسلامی معاصر شد. آنان الگوی مبارزه چریکی را برای اخلاف خود به ارمغان گذاشتند و بذر‌هایی کاشتند که در سال ۱۳۵۷ در ایران به ثمر نشست.
با توجه به اهمیت حرکت فوق ضروری است خاطرات افرادی را که با شهید نواب‌صفوی ارتباط داشته‌اند، جمع‌آوری و تدوین کرد و در اختیار علاقه‌مندان تاریخ معاصر قرار داد. راوی این خاطرات خانم نیره‌السادات نواب احتشام رضوی، همسر شهید نواب‌صفوی است که در اوج فعالیت‌های سیاسی وی در کنارش بود و در این زمینه خاطرات ارزشمندی را نقل کرده است. شرح مبارزات و حتی روابط خانوادگی و شخصی نواب با احساسی زنانه و به گونه‌ای بسیار والا در این نوشته آمده است. پیش از این مرکز اسناد انقلاب اسلامی خاطرات محمدمهدی عبدخدایی از یاران نواب صفوی را منتشر ساخته بود. این دو خاطره در مجموع گزارشی منسجم و دقیق از روابط درونی و بیرونی این شهید می‌دهند و در واقع می‌توان این دو اثر را مکمل یکدیگر دانست.»
این مقدمه همچنین به محتوای این اثر پرداخته و در تبیین آن به نکات ذیل اشاره کرده است: «در این خاطرات راوی ابتدا به محل تولد و پیشینه خانوادگی، دوران کودکی و مسائل و مشکلات آن دوران پرداخته است، سپس به قضیه قیام گوهرشاد مشهد اشاره می‌کند که منجر به تبعید پدر ایشان می‌شود. وی چگونگی ملاقات نواب احتشام رضوی و نواب صفوی را در کاخ گلستان بازگو کرد و چگونگی آشنایی خود و نواب‌صفوی و سپس قضیه ازدواج با نواب را تشریح می‌کند. سپس به حوادث و رخداد‌هایی که در دوران هشت ساله زندگی‌اش با نواب‌صفوی روی داده است، نظیر زندگی مخفی خود و نواب، ترور هژیر، قتل رزم‌آرا، مسافرت‌های نواب، زندانی شدن نواب، تحصن فدائیان اسلام در زندان قصر، مسئله نواب به مؤتمر اسلامی و دعوت اخوان‌المسلمین از ایشان، قضیه کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، پیمان سنتو، ترور حسین علاء و سرانجام شهادت نواب صفوی و یارانش اشاره می‌کند.»
