سرویس بین الملل جوان آنلاین: نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، دو ماه پس از صدور دستور آغاز روند استیضاح رئیس‌جمهور آمریکا، پنجشنبه هفته گذشته، به کمیته قضایی این مجلس فرمان داد تا پیش‌نویس طرح استیضاح دونالد ترامپ را به اتهام تحت‌فشار قرار دادن اوکراین برای تحقیق درمورد رقیب سیاسی خود، تدوین کند. این فرمان ترامپ را یک گام به استیضاح نزدیک‌تر کرده است. این دستور پس از آن ابلاغ شد که کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان، سه‌شنبه ۱۲ آذر پیش‌نویس گزارش ۳۰۰ صفحه‌ای جزءبه‌جزء خود درباره استیضاح رئیس‌جمهور و شهادت و اظهارات مقام‌های ارشد فعلی و پیشین دولت آمریکا را منتشر کرد. مبنای اصلی این گزارش، تماس تلفنی مردادماه دونالد ترامپ و ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین است. دموکرات‌ها معتقدند ترامپ در این مکالمه از رئیس‌جمهور اوکراین خواسته‌هایی داشته که می‌تواند منجر به استیضاح او شود. کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان در گزارش خود از شواهد و مدارک روشنی سخن می‌گوید که نشان می‌دهد «ترامپ از قدرت دفتر خود سوءاستفاده کرده و بر اوکراین، جهت اعلام تحقیقات درمورد رقیب سیاسی‌اش [جو بایدن]و نیز طرح این تئوری توطئه بی‌اعتبار که نه روسیه بلکه اوکراین در انتخابات ۲۰۱۶ دخالت کرده بود، فشار آورده است.» رئیس‌جمهور آمریکا براساس این گزارش متهم است کمک نظامی به اوکراین و دیدار رئیس‌جمهوری این کشور با وی در کاخ سفید را مشروط به انجام تحقیقات موردنظر ترامپ علیه بایدن کرده است. این گزارش را کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان آمریکا، بامداد چهارشنبه (عصر سه‌شنبه به وقت محلی) تصویب کرد و ادامه روند آن را به کمیته قضایی سپرد. حالا در گام دوم، این کمیته قضایی مجلس نمایندگان است که باید بررسی کند که آیا ترامپ از اختیاراتش در ارتباط با اوکراین برای زیر فشار قرار دادن این کشور برای انجام تحقیقات درمورد جو بایدن و پسرش، سوءاستفاده کرده‌است یا خیر. چهارشنبه کمیته قضایی مجلس نمایندگان، میزبان چهار نفر از اساتید حقوق و کارشناسان قانون‌اساسی ایالات‌متحده بود تا بررسی کند اتهام‌ها علیه رئیس‌جمهور تا چه اندازه با جرائم و تخلفات جدی در چارچوب قانون‌اساسی آمریکا مطابقت دارد. از این چهار استاد، سه نفر به دعوت دموکرات‌ها و یک نفر به دعوت جمهوری‌خواهان در کنگره حاضر شدند. سه استادی که به دعوت دموکرات‌ها در کنگره حضور داشتند، در جمع‌بندی خود گفته‌اند که اقدامات ترامپ در مساله اوکراین و مسائل دیگر مشمول قانون استیضاح و برکناری رئیس‌جمهوری می‌شود. آن‌ها گفته‌اند که «تخلفات جدی رئیس‌جمهور، ازجمله رشوه، درخواست مساعدت از سوی یک رهبر خارجی درقبال اعمال قدرت و ممانعت در برابر اجرای قانون و ممانعت در برابر کنگره، تخلفاتی به‌مراتب بدتر از تخلفات هریک از روسای جمهوری پیشین است و اگر کنگره موفق به استیضاح نشود، روند استیضاح به‌کلی معنی خود را از دست می‌دهد.» چهارمین کارشناس هم هرچند اقدام ترامپ را بی‌عیب و نقص ندانسته، ولی گفته که این موارد در چارچوب بند‌های استیضاح نمی‌گنجد.
دعوت ترامپ به کنگره
دونالد ترامپ که از ابتدای طرح استیضاحش در مجلس نمایندگان، مانع حضور کارمندان کاخ سفید برای شهادت در کنگره شده، اعلام کرده است که در جلسات استیضاحش در کنگره حاضر نمی‌شود. اما جری ندلر، رئیس کمیته قضایی مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای از وی و وکلایش خواسته در جلسات رسیدگی که قرار است از ساعت ۱۰ صبح چهارم دسامبر (۱۹ آذر) آغاز شود، شرکت کنند. براساس قانون‌اساسی آمریکا، رئیس‌جمهور و وکلایش علاوه‌بر امکان حضور در جلسات رسیدگی، فرصت طرح سوال از شاهدان را نیز دارند.
دستور پلوسی
با وجود تداوم رسیدگی کمیته قضایی به مساله استیضاح ترامپ، روز پنجشنبه نانسی پلوسی به کمیته قضایی این مجلس دستور داد طرح استیضاح دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور را تدوین کند. به گزارش تسنیم به نقل از سی‌ان‌ان، پلوسی صبح روز پنجشنبه به وقت محلی در نشست مجلس نمایندگان آمریکا اعلام کرد: «امروز من از رئیس کمیته قضایی می‌خواهم نگارش طرح استیضاح را آغاز کند. رئیس‌جمهور هیچ گزینه دیگری را برای ما باقی نگذاشته است، زیرا وی تلاش می‌کند یک‌بار دیگر انتخابات را در راستای منافع خود به فساد بکشاند.» تدوین بند‌های استیضاح به معنای آن است که رسما علیه ترامپ اتهام وارد می‌شود. پس از رسیدگی‌های کمیته قضایی، این کمیته تشخیص خواهد داد آیا «مواد استیضاح» را به‌طور مستقیم علیه رئیس‌جمهور در صحن مجلس به رای عموم نمایندگان بگذارد یا خیر. سپس مجلس نمایندگان به لایحه استیضاح رای خواهد داد که برای تایید تنها نیاز به نصف به‌علاوه یک آرا دارد. درحال حاضر نمایندگان دموکرات مجلس بدون همراهی جمهوری‌خواهان می‌توانند اکثریت لازم برای استیضاح را کسب کرده و لایحه را برای تعیین‌تکلیف به مجلس سنا بفرستند. اگر مجلس نمایندگان به استیضاح رای دهد، مجلس سنا باید محاکمه استیضاح را برگزار کند و قاضی اعظم دیوان عالی به‌عنوان قاضی محاکمه عمل خواهد کرد. براساس قانون‌اساسی، «محاکمه تمام استیضاح‌ها» برعهده مجلس سناست. ترامپ در این جدال به پشتیبانی هم‌حزبی‌هایش دلگرم است. او به دستور پلوسی به کمیته قضایی مجلس نمایندگان واکنش نشان داد و گفت: «آن‌ها همین الان اعلام کردند که می‌خواهند من را بر سر هیچ استیضاح کنند.» وی افزود: «موضوع خوب این است که جمهوری‌خواهان هرگز تا این اندازه متحد نبودند. ما پیروز خواهیم شد.»
تاریخچه استیضاح در آمریکا
در تاریخ سیاسی آمریکا، استیضاح مقامات بار‌ها تکرار شده، اما سخت‌ترین نوع استیضاح؛ استیضاح رئیس‌جمهور بوده است، به نحوی‌که تا به‌حال تنها چهار رئیس‌جمهور آمریکا درگیر پروسه استیضاح شده‌اند. اولین رئیس‌جمهوری که در تاریخ آمریکا درگیر استیضاح شد، جان تایلر بود. او سال ۱۸۴۱، معاون «ویلیام هریسون» رئیس‌جمهور بود، اما به‌دلیل بیماری سینه‌پهلو و مرگ رئیس‌جمهور یک ماه پس از قدرت گرفتن، او رئیس‌جمهور شد. تایلر که به‌دلیل وتوی لایحه بانکداری ملی که توسط حزب حامی‌اش (حزب ویگ) حمایت این حزب را از دست داد، با استیضاح هم روبه‌رو شد، اما قطعنامه کنگره برای استیضاحش در ارتباط با حقوق دولتی شکست خورد و او توانست بدون مشکل ریاست‌جمهوری خود را ادامه دهد. اما اولین رئیس‌جمهوری که روند استیضاح او در مجلس نمایندگان تایید و به سنا کشیده شد، «اندرو جانسون» بود. او سال ۱۸۶۸ به‌دلیل نارضایتی کنگره از مدیریت رئیس‌جمهور در تحولات پس از جنگ داخلی که برکناری وزیر جنگ را در پی داشت، درگیر استیضاح شد. او البته خوش‌شانس بود و تنها با یک رای کمتر از ۶۷ رای، تبرئه شد و به ریاست‌جمهوری‌اش ادامه داد. اولین رئیس‌جمهوری که استیضاح منجر به برکناری‌اش شد، «ریچارد نیکسون» رئیس‌جمهوری جمهوری‌خواه آمریکا بود. استیضاح او به‌خاطر رسوایی واتر گیت به جریان افتاد. نیکسون در کار گذاشتن شنود در محل استقرار ستاد انتخاباتی حزب دموکرات، مقصر بود و جمهوری‌خواهان هم احتمالا به استیضاحش رای می‌دادند. به همین دلیل او پس از تهدید شدن به استیضاح، پیش از آنکه در سنا محکوم شود، استعفا داد. این استعفا البته در روند قضایی خللی به وجود نیاورد تا معاونش او را مورد عفو قرار دهد. در میان دموکرات‌ها، تنها بیل کلینتون سابقه استیضاح را در پرونده دارد. او به‌دلیل فساد اخلاقی در جلسه استیضاح تا یک قدمی برکناری پیش رفت، اما نمایندگان سنا او را گناهکار نشناختند و در نتیجه او رئیس‌جمهور باقی ماند.
