سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: تنگ‌نظری دولتی به فیلم‌های ابراهیم حاتمی‌کیا رویکرد تازه‌ای نیست. وزارت ارشاد دولت حسن روحانی هرگز نتوانسته بدون غرض‌ورزی به اعطای سیمرغ‌های جشنواره فجر بپردازد و همواره آثاری را که به مذاقش خوش نیامده سر بریده است.
فیلم سینمایی «خروج» ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا به تنهایی بهتر از بخش اعظمی از فیلم‌های این دوره از جشنواره فجر بود، اما داوران جشنواره فیلم فجر ترجیح دادند با نادیده گرفتن «خروج»، سهم بیشتری به فیلم‌های متوسطی بدهند که حضورشان در بین نامزد‌های سیمرغ‌های فجر تعجب‌انگیز است، گویا «خروج» باید قربانی اعتراضش به دولت می‌شد تا کسی جرئت نقد دولت در سینما را نداشته باشد!
در فهرست اعلامی از سوی دبیر سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر، «خروج» به کارگردانی حاتمی‌کیا تنها در پنج بخش نامزد دریافت سیمرغ شده است.
رکـوردداران دوره سی‌وهشتم
شامگاه ۲۱ بهمن ماه بعد از اکران آخرین فیلم جشنواره فیلم فجر در پردیس سینمایی ملت، ابراهیم داروغه‌زاده دبیر این دوره از جشنواره در نشستی رسانه‌ای اسامی نامزد‌های دریافت سیمرغ‌های بلورین فیلم فجر را اعلام کرد.
بنا به اعلام دبیر جشنواره، فیلم‌های «شنای پروانه» با ۱۲نامزدی، «درخت گردو» با ۱۱نامزدی، «خورشید» با ۱۰نامزدی، «روز صفر» با ۹نامزدی، «پوست» با شش نامزدی، «خروج»، «تومان» و «آتابای» با پنج نامزدی و فیلم‌های «سینما شهر قصه» و «سه کام حبس» با چهار نامزدی، بیشترین میزان نامزد شدن برای دریافت سیمرغ را به خود اختصاص داده‌اند.
نادیده گرفتن «خروج» تقاص انتقاد بود؟!
سومین همکاری مشترک سازمان هنری رسانه‌ای اوج و حاتمی‌کیا منجر به ساخته شدن فیلم اجتماعی و سیاسی «خروج» شد. کارگردان کهنه‌کار سینمای انقلاب پیش از این در فیلم‌های «چ» و «بادیگارد» هم با اوج همکاری داشت.
حاتمی‌کیا در «خروج» یک فیلم جاده‌ای ساخت؛ گونه‌ای از فیلم که به دلیل سختی‌های تولید آن کمتر فیلمساز ایرانی توانایی و جسارت انجام آن را دارد. «خروج» که داستانی برگرفته از یک رخداد واقعی دارد، دغدغه‌ای اجتماعی را بیان می‌کند. مردمی که خواهان رسیدگی رئیس‌جمهور به دادخواهی‌شان هستند سفری را آغاز می‌کنند و ماجرای این سفر قصه اصلی فیلم «خروج» را شکل می‌دهد. کارگردان تلاش کرده مانند ساخته‌های قبلی‌اش ارجاعات سیاسی و اجتماعی زیادی را در لایه‌های آشکار و پنهان فیلم قرار دهد. نوک تیز انتقاد «خروج» به طرف ناکارآمدی مسئولان دولتی و جلوگیری آن‌ها از احقاق حقوق مردم است.
حاتمی‌کیا از نشان دادن رئیس‌جمهور و نقد وی و همچنین نمایش پشت پرده برخورد مشاور رئیس‌جمهور با مردم ابایی ندارد. شوآف رسانه‌ای مشاور رئیس‌جمهور با بازی «محمدرضا شریفی‌نیا» که گفته می‌شود طعنه‌ای به حسام‌الدین آشناست، «خروج» را به سیاسی‌ترین ساخته سینمای ایران در سال ۹۸ تبدیل کرده است.
با وجود اینکه سیدعباس صالحی وزیر ارشاد در زمان حضور در جشنواره فیلم فجر درباره «خروج» و انتقاد حاتمی‌کیا از برخورد قهرآمیز با این فیلم، گفت: «همواره تأکید دولت بر باز بودن فضای نقد و انتقاد در کشور است. مسئله و تم فیلم وی از ابتدا مشخص بود.
بنده به عنوان مسئول فرهنگی در دولت به هیچ وجه توصیه‌ای برای حذف فیلم حاتمی‌کیا نکردم. همچنین از بدنه دولت هم کسی از فیلم خروج گلایه‌ای نکرد»، اما آنچه از خروجی نظرات داوران جشنواره فیلم فجر دیده می‌شود، نشان‌دهنده آن است که انتقادات حاتمی‌کیا چندان هم بی‌ربط نبوده است.
حذف «خروج» از آرای مردمی!
کارگردان فیلم سینمایی «خروج» در نشست رسانه‌ای بعد از اکران این فیلم در پردیس ملت، به حذف زودهنگام این فیلم از بخش آرای مردمی انتقاد کرده بود: «نبودن این فیلم در آرای مردمی را شوخی می‌دانم.ای کاش هیئتی تشکیل بشود و این روش را تحقیق کنند، این قانونی است که با روشی ساده، اما مهندسی به شدت پیچیده انجام شده است. تحمل دوستان بسیار پایین آمده است. من همه را به زمان ارجاع می‌دهم. از این مشتی که دوستان ضربه زدند لذت می‌برم. همیشه این انتقادات به من وجود دارد. تحمل فیلمی مثل «خروج» را برخی دوست دارند و برخی نه، اما بی‌ادبی‌ای که به این فیلم شده است، زشت است.»
انفعال داوران فجر
چند کانال خبری سینمایی، داوران این دوره از جشنواره فیلم فجر را به انفعال و تحت تاثیر قرار گرفتن از یک چهره تاثیرگذار سینما متهم کرده‌اند. از نظر سینمایی بهترین جوایز جشنواره فیلم فجر عبارتند از: سیمرغ بهترین فیلم، سیمرغ بهترین کارگردانی، سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران و در مرحله بعدی سیمرغ بهترین فیلمنامه، سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد و سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن. سایر سیمرغ‌ها اگر چه از نظر تعداد قطعاً تاثیرگذار هستند، ولی از نظر معنوی در جایگاه پایین‌تری قرار می‌گیرند. با نگاهی به چینش نامزد‌های دریافت سیمرغ‌ها، کاملاً مشهود است که داوران حتی از نامزد کردن فیلم «خروج» برای سیمرغ‌های اصلی جشنواره ابا داشته‌اند و در میان مهم‌ترین سیمرغ‌ها، صرفاً «خروج» برای بازی فرامرز قریبیان در بخش بهترین بازیگر نقش اول مرد، نامزد شده، آن هم در شرایطی که چندین روز است رسانه‌ها روی سیمرغ گرفتن پیمان معادی برای فیلم «درخت گردو» مانور داده‌اند.
«خروج» را می‌توان نادیده‌گرفته‌شده‌ترین فیلم سینمایی در سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر دانست؛ فیلمی که دغدغه اجتماعی دارد و و رویکردی تازه و رو به رشد را در سینمای ایران ارائه می‌دهد.
