سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: در روزهایی که سینما به دلیل احتمال انتشار ویروس کرونا، تعطیل شده است، مدیران سازمان سینمایی پشت درهای بسته به دنبال طراحی جدیدی برای نحوه نمایش فیلمها در سینما هستند؛ شیوهای که تشابه زیادی به قرعهکشی تیمهای حاضر در جامجهانی فوتبال دارد!
اگر اهل فوتبال باشید و بازیهای جامجهانی فوتبال را دنبال میکنید، حتماً با پدیدهای به نام «سید بندی» آشنایی دارید. «سید»ها دستههایی هستند که تیمها بر اساس کیفیت فوتبالشان در آنها قرار میگیرند. فیفا به نوعی برنامهریزی میکند که در هر گروه جامجهانی یک تیم قوی قرار گیرد و سه تیم بعدی نیز با کیفیتهای پایینتر اضافه میشوند. با این کار تقریباً هر گروه ترکیب متجانسی با دیگران خواهد داشت. این شرایط قرار است به نحو دیگری در سینمای ایران اجرا شود و هر فصل اکران دارای یک فیلم پرفروش و چند فیلم عادی خواهد بود.
محمدمهدی طباطبایینژاد معاونت نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی، درباره قرعهکشی اکران فیلمها در سینماها میگوید: «قرعهکشی در سه سبد کمدی، عام و سایر انجام خواهد شد. سبد عام سبدی است که فیلمهای پرفروش در آن قرار میگیرند و سبد سایر سبد فیلمهای کمفروش فرهنگی سینمای ما است. شورای پروانه نمایش سازمان سینمایی اساساً امکان دارد پروانه نمایش سینمایی به برخی از فیلمها ندهد و آن را مناسب گروه هنر و تجربه بداند؛ مبنا این است که این فیلمها در هیچکدام از این سبدها اکران نمیشوند. شورای پروانه نمایش امکان دارد به برخی از فیلمها پروانه نمایش برای سینما ندهد و آن را مناسب شبکه نمایش خانگی بداند. طبق بند دستورالعمل شورای پروانه نمایش، این شورا اجازه دارد در مورد اکران یا عدم اکران فیلمی که دارای پروانه ساخت سینمایی است برای اکران در سینماهای کشور تصمیم بگیرد. پس نگرانی که برخی از سینماگران ما چه تهیهکننده و دفاتر پخش یا سینماداران مبنی بر اینکه امکان دارد فیلمی که فروش چندانی نداشته باشد و در سینما اکران شود و جای فروش فیلمهای دیگر را بگیرد بیمورد است، زیرا تمام فیلمهایی که مناسب اکران در گروه هنر و تجربهاند یا مناسب شبکه نمایش خانگیاند، اصلاً در قرعهکشی راه پیدا نمیکنند.»، اما این روش به ظاهر فوتبالی فرقهای اساسی با قرعهکشی جامجهانی دارد که میتواند در ادامه کار باعث جدل شود. برای نمونه، در همه جهان بر سر اینکه تیم ملی فوتبال برزیل از تیم ملی فوتبال عربستان قویتر است، اتفاق نظر وجود دارد، ولی در سینما چطور میتوان فیلمسازان را قانع کرد که کدام فیلم نسبت به دیگر فیلمهای متقاضی اکران، پرفروشتر خواهد بود؟! در سینمای ایران نیز همیشه دعوا بر سر کیفیت فیلمها وجود دارد، سختترین کار ممکن راضی کردن فیلمسازان پرتوقع ایرانی است که قبول کنند فیلمشان از فیلم رقیبی که روی پرده خواهد رفت، از فروش کمتری برخوردار خواهد شد!
قرعهکشی راه پایان رانتخواری!
اما این کار میتواند محاسنی نیز داشته باشد. طباطبایینژاد درباره خوبیهای قرعهکشی اکران میگوید: «در همین شهریور ماه گذشته سینماداران کشور با وضعیت آشفتهحال آمدند دفتر من و گفتند که «یک فیلم خوب برای نمایش نداریم و سینماهای ما دارد ورشکسته میشود و هیچ فیلم خوبی برای اکران نیست و دو تا فیلم خارج از سیستم به ما بدهید تا اکران کنیم.» اگر من از قرعه دفاع میکنم تمام این موارد را شاهد بودم. در آبانماه بیشتر سینماگران کودک آمدند و آنها نیز با وضعی نگران و پریشان گله از این داشتند که چرا پنج فیلم کودک با هم اکران میشود؟ برای همین به راهحلهایی رسیدیم؛ یکی این بود که خود سازمان سینمایی بخواهد آن را اجرایی کند که نتیجه آن میشود هر روز دعوا و ناراحتی پشت درهای دفاتر و اتاقهای سازمان سینمایی که «خواهش میکنیم که فیلم ما اکران شود و...»، اگر شورایی بخواهد مانند گذشته این کار را بکند مفسدهاش میشود رانت و حرف و حدیث. تنها راه درست این است که یک نظام اکران معقول با سبدبندی صحیح فیلم کمدی، پرفروش و فرهنگی کنار هم باشد تا این فیلمها را کنار هم در سینمای کشور اکران کنیم.»
هرچه فیلم قدیمیتر مهجورتر!
ظرفیت اکران در سینماهای ایران بسیار محدودتر از میزان تولید فیلم است. در بهترین حالت در هر فصل اکران هفت فیلم میتواند به گردونه اکرانها اضافه شود و معمولاً فیلمهای پرفروش به خاطر اینکه خیلی دیر از «کف فروش» میافتند، مدت زیادی بر پرده سینماها خواهند ماند. به این ترتیب هر ساله چندین عنوان فیلم آماده اکران فرصت عقد قرارداد با سینماها و شروع اکران عمومی را پیدا نمیکنند. در روش جدید سازمان سینمایی برای ساماندهی فیلمهای قدیمی اکران نشده که چند سال از تولیدشان میگذرد و متقاضی اکران عمومی هستند، تدبیر عجیبی در نظر گرفته شده است. طباطبایینژاد این باره میگوید: «برای اکران نوروز تمام فیلمها باید نو و متقاضی جشنواره فجر باشند. فیلمهایی که از دو سال قبل هنوز اکران نشدهاند فقط میتوانند در گروه آزاد نمایش داده بشوند. اکران گروه آزاد هم قرعهکشی نیست باید حداقل شش تا قرارداد سینما و حداکثر ۱۵ تا آماده کنند و در نوبت اکران قرار بگیرند. فیلمی که دو سال است نتوانسته است اکران شود چطور میتواند فروش خوبی را داشته باشد تا بخواهد وارد چرخه قرعهکشی شود؟ آن فیلم نتوانسته است در دو سال مشتری خود را پیدا کند و حالا هم نمیتواند وارد قرعهکشی شود، اما فیلمی که کمتر از دو سال است که از ساخت آن میگذرد میتواند وارد قرعهکشی شود.»
آخرین خبرها از اکران عید
بر اساس تصمیم سازمان سینمایی، اکران عید بدون قرعهکشی انجام خواهد شد. به جز فیلم «خوب بد جلف ۲» که از هماکنون در اکران نوروزی قرار دارد، شنیده میشود که فیلم «خروج» به کارگردانی ابراهیم حاتمیکیا، «پوست» به کارگردانی محمد کارت، یک فیلم سینمایی کودک و یک فیلم خارج از آثار حاضر در جشنواره فجر، به عنوان گزینههای قطعی شده نوروز ۹۹ حاضر خواهند بود. در آییننامه امسال هفت فیلم در اکران نوروز خواهند بود، این آییننامه برای سال ۹۹ تغییر خواهد کرد و امکان اضافه یا کم شدن سهمیه نوروز وجود دارد.