سرویس اقتصادی جوان آنلاین: به گزارش «جوان»، صنعت پتروشیمی ایران نزدیک به ۳۳ میلیون تن خوراک را از پالایشگاه‌های نفت، پالایشگاه‌های گاز و پروژه‌های NGL دریافت می‌کند که ۲۵ میلیون تن میزان خوراک مستقیم و ۸ میلیون تن نیز سوخت مورد نیاز در صنعت پتروشیمی است، همانطور که می‌دانیم خوراک این بخش‌ها به شکل یارانه‌ای پرداخت می‌شود، به‌طوری که به گفته کارشناسان اگر قرار باشد نرخ خوراک پتروشیمی‌ها واقعی‌سازی شود شاید بسیاری از درآمد و سود این شرکت‌ها بلعیده شود با این حال سیاستگذار تا کنون این بخش را مورد مرحمت یارانه‌های انرژی ویژه قرار داده‌است.
تولید ۳۱ میلیون تن محصول پتروشیمی
در حال حاضر در حدود ۵۶ مجتمع پتروشیمی در مدار بهره‌برداری داریم که از این تعداد، ۵۴ مجتمع تولیدی و دو مجتمع نیز یوتیلیتی است. میزان محصول نهایی تولیدی صنعت پتروشیمی ایران در حدود ۳۱ میلیون تن می‌باشد، از این مقدار ۲۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن را صادر و ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تن را در داخل مصرف می‌کنیم که از این ۵/ ۸ میلیون تن محصول تولیدی مصرف داخل، ۵ میلیون تن در بورس عرضه می‌شود، حدود ۲ میلیون تن اوره برای تحویل به بخش کشاورزی است و باقیمانده نیز در خود صنعت نفت مصرف می‌شود. تا پیش از این، درآمد سالانه صنعت پتروشیمی ایران بیش از ۱۵ میلیارد دلار بود، اگر چه در مجموع ۳۵۰ نوع محصول در صنعت پتروشیمی ایران تولید می‌شود، اما کارشناسان اقتصادی از عدم‌توسعه همه‌جانبه صنعت پتروشیمی انتقاد دارند، زیرا همانطور که گفته شد عمده محصولات پتروشیمی خام و به شکل صادرات است این در حالی است که اگر در صنایع میان‌دستی و پایین‌دستی توسعه اتفاق افتاده‌بود، امروز نه‌تن‌ها در حوزه مواد ضدعفونی، البسه و دستکش مشکلی نداشتیم، بلکه می‌توانستیم در این حوزه صادرات هم داشته باشیم.
توسعه صنایع سیمان و پایین دستی پتروشیمی
با توجه به اینکه از محل خوراک پتروشیمی‌ها رانت ده‌ها هزار میلیارد تومانی دریافت می‌کنند، به‌نظر می‌رسد قیمت خوراک پتروشیمی‌ها باید افزایش یابد و عواید ناشی از این بخش صرف توسعه حوزه پایین‌دستی و میان‌دستی پتروشیمی شود، زیرا در غیر این صورت یک توسعه عقیم در صنعت پتروشیمی اتفاق افتاده‌است. در همین رابطه عضو کمیسیون انرژی مجلس عدم استراتژی دقیق و واقع‌بینانه در شرکت‌های پتروشیمی را دلیل کمبود دستکش و مواد ضدعفونی‌کننده دانست.
اسدالله قره‌خانی با اشاره به شیوع ویروس کرونا و نقش شرکت‌های پتروشیمی در تولید البسه بیمارستانی، دستکش و مواد ضدعفونی‌کننده به خانه ملت گفت: ایجاد صنایع بالادستی پتروشیمی بدون توجه به پایین‌دستی، سیاست غلطی است که از گذشته‌های دور تاکنون ادامه دارد. صنایع بالادستی صرفاً موادخام تولید می‌کنند باید به تناسب با آن‌ها صنایع پایین‌دستی نیز رونق گیرند، اما دولت به این صنایع توجهی نمی‌کند؛ چراکه بیشترین داوطلب سرمایه‌گذاری در صنایع پایین‌دستی، بخش خصوصی است.
وی افزود: برخی از صنایع پایین‌دستی پتروشیمی‌ها صرفاً به دلیل آنکه مربوط به دولتی‌ها یا خصولتی‌ها هستند، مورد توجه قرار گرفته‌اند، اما در کل به بخش پایین‌دستی با تولی‌گری بخش خصوصی توجهی نشده‌است. استفاده از صندوق ذخیره ارزی، گاز ارزان، جایزه صادراتی و اجازه عرضه محصولات خارج از بورس از جمله امتیاز‌هایی است که به صنایع بالادستی ارائه می‌شود، اما در مقابل صنایع پایین‌دستی به دلیل استفاده از وام‌های گران‌قیمت، فرآیند اداری طولانی پیش‌رو و عدم بهره‌گیری از صندوق توسعه ملی باید مواد اولیه را خارج از بورس با قیمت گران تهیه کنند، به همین دلیل رشد نکرده و تعداد کمی از افراد حاضر به سرمایه‌گذاری در این بخش هستند. قره‌خانی ادامه داد: متأسفانه تولیدات پتروشیمی‌های بزرگ در انبار‌ها و مخازن تلنبار شده‌اند، اما اگر صنایع پایین‌دستی متناسب با آن‌ها رشد داشتند، می‌توانستیم به محصولات مختلف تبدیل کنند تا علاوه بر ایجاد اشتغال، درآمدزایی شود.
به گفته وی، نبود استراتژی واقع‌بینانه و تصمیم‌گیری کلان در حوزه پتروشیمی‌ها مشکلات بسیاری را ایجاد کرده و با وجود تولید مواد اولیه پتروشیمی، کمبود دستکش، مواد ضدعفونی‌کننده و البسه بیمارستانی توجیه‌ناپذیر است. تا جایی که پیدا کردن یک جفت دستکش برای مردم آرزو شده این وضعیت ناشی از مدیریت غلط، غفلت و نداشتن استراتژی دقیق واقع‌بینانه نسبت به منافع ایران است.
کمیسیون انرژی عملکرد پتروشیمی‌ها در بحران کرونا را بررسی می‌کند
نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس در گفتگو با خانه ملت به نقش پتروشیمی‌ها در تولید البسه بیمارستانی، دستکش و مواد ضدعفونی‌کننده با وجود شیوع ویروس کرونا اشاره کرد و گفت: اگرچه مدیریت کشور تصور و آمادگی مواجهه با چنین بحرانی را نداشت، اما این اتفاق می‌تواند منجر به شناسایی آسیب‌ها، تقویت نقاط قوت و از بین بردن ضعف‌ها در تمام حوزه‌ها و به‌ویژه تولید محصولات بیمارستانی توسط پتروشیمی‌ها باشد، به‌همین دلیل کمیسیون انرژی در نخستین جلسه آتی خود به عملکرد پتروشیمی‌ها در بحران کرونا ورود خواهد کرد. عدل هاشمی‌پور نماینده مردم کهگیلویه، بهمئی و چرام در مجلس شورای اسلامی، عدم رونق و گسترش صنایع پایین‌دستی پتروشیمی‌ها - که وظیفه‌شان تبدیل مواد اولیه و فرآورده‌های نفتی به محصولات مختلف است- را یکی از علل کمبود محصولاتی همچون البسه بیمارستانی، دستکش و مواد ضدعفونی‌کننده دانست.
به گفته وی باوجود آنکه تاکنون نزدیک به ۱۴۰ میلیارد دلار در پارس جنوبی هزینه ساخت فاز‌های مختلف شده، اما صنایع پایین‌دستی آنطور که باید رونق نگرفته‌اند به همین دلیل تولید محصولات از این دست ناچیز است.
عضو کمیسیون انرژی مجلس معتقد است از آنجا که صنایع پایین‌دستی مورد حمایت پتروشیمی‌ها نبوده‌است، اکنون در تولید ماسک، دستکش که جزئی‌ترین محصولات هستند دچار مشکل شده‌ایم بنابراین عدم حمایت از صنایع پایین‌دستی پتروشیمی و بخش خصوصی دلیل کمبود این محصولات در روز‌های شیوع ویروس کرونا است. نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: اگرچه تولیدات واحد‌های صنعتی پتروشیمی برای کشور درآمدزایی ارزی دارند، اما آن‌ها باید محصولاتی متناسب با نیاز‌های مردم جامعه نیز تولید کنند.
