سرویس اقتصادی جوان آنلاین: شفاف بودن منشأ ارز کالای وارداتی از این جهت برای سیاستگذار در کشور اهمیت دارد که ممکن است برخی از دولت‌های متخاصم برای از بین بردن بخش تولیدی کشور ارز ارزانی در اختیار شبکه‌ای از واردات قرار دهند تا به واسطه ورود کالای ارزان‌قیمت خارجی، تولیدکننده داخلی آسیب ببیند و با ورشکستگی روبه‌رو شود. از این‌رو اگر قرار است واردات بدون انتقال ارز به کشور انجام شود، باید منشأ ارز باید شفاف باشد تا برنامه‌ریز و سیاستگذار نیز بتواند نرخ ارز را در کنار واردات مدیریت کند. عصر روز شنبه خبری از سوی سرپرست وزارت صمت منتشر شد که واکنش‌های مختلفی را به همراه داشت. مدرس‌خیابانی از موافقت بانک مرکزی با واردات مواد اولیه بخش تولید از روش بدون انتقال ارز خبر داد و گفت: با هماهنگی و نظارت بانک مرکزی، واردات مواد اولیه کارخانجات تولیدی با اولویت مواد موجود در بنادر کشور، بدون انتقال ارز امکان‌پذیر خواهد بود.
برخی از فعالان اقتصادی بعد از انتشار این خبر ابراز خوشحالی کردند و برخی دیگر از بازگشت به عقب بانک مرکزی گله داشتند و این سیاست را ناموفق دانستند. یکی از فعالان اقتصادی در گفتگو با تسنیم، واردات بدون انتقال ارز را به پوست خربزه‌ای زیر پای سرپرست وزارت صمت توصیف کرد و با انتقاد از این طرح گفت: بانک مرکزی نباید اجازه دهد بار دیگر واردات بدون تأیید منشأ ارز باب شود.
مجیدرضا حریری در پیامی به وزارت صمت و بانک مرکزی هشدار داد که در صورت فشار به بازار ارز و ایجاد تقاضای جدید، افزایش شدید نرخ ارز را شاهد خواهیم بود. از سوی دیگر محمد لاهوتی یکی از فعالان بخش خصوصی با ابراز خوشحالی از خبر سرپرست وزارت صنعت، اجرایی شدن این سیاست را منوط به تشخیص بانک مرکزی دانست.
ساعتی بعد از انتشار این خبر از سوی سرپرست وزارت صمت، بانک مرکزی ضمن انتشار توضیحاتی، مخالفت تلویحی خود را با واردات بدون انتقال ارز اعلام و تصریح کرد: صادرات‌کنندگان می‌توانند ارز حاصل از صادرات خود را به روش‌های متعدد به چرخه اقتصاد کشور برگردانند:
۱- ارز حاصل از صادرات را در سامانه نیما به‌واسطه بانک‌ها و صرافی‌های مجاز عرضه کنند.
۲ - صادرکنندگان از محل ارز حاصل از صادرات خود نسبت به تأمین نیاز‌های واردات خود اقدام کنند.
۳ - صادرکنندگان می‌توانند بخشی از ارز صادراتی خود را به واردکنندگان دیگر واگذار کنند و ارز خود را در اختیار آن‌ها قرار دهند.
۴- صادرکنندگان می‌توانند بخشی از درآمد صادراتی خود را به‌صورت اسکناس به کشور وارد کنند و به صرافی‌های مجاز و بانک‌ها بفروشند.
در کلیه روش‌های یاد شده نرخ ارز بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا و به‌صورت توافقی بین خریدار و فروشنده تعیین شده و با ثبت در سامانه تعهد صادرکننده به برگشت ارز به چرخه اقتصادی برمی‌گردد.
همچنین امکان ثبت و فروش ارز به بانک‌ها و صرافی‌های مجاز بابت ورود سرمایه‌های خارجی و دارای مجوز از سازمان سرمایه‌گذاری‌های خارجی وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز فراهم شده است.
کنار روش‌های یاد شده که منشأ ارز آن‌ها مشخص است، بعضی مدعی‌اند که دارای ارز با منشأ خارج از کشور هستند و تمایل دارند این ارز را در اختیار واردکنندگان برای واردات کالا‌های ثبت سفارش شده طبق اولویت‌های تجاری و اقتصادی کشور قرار دهند. بانک مرکزی بار‌ها اعلام کرده است که از ورود منابع ارزی بدین طریق نیز استقبال می‌کند، اما مشروط به آنکه جریان ورود و مصرف ارز و منشأ آن کاملاً شفاف باشد. اطلاعیه بانک مرکزی در حقیقت آب پاکی را روی دست افرادی را که تصور برچیده شدن بساط بازار رسمی ارز، سامانه نیما و... در ذهن داشتند، ریخت و البته با دفاع موافقان هم همراه بود.
