سرویس اقتصادی جوان آنلاین: تحلیلهای دوهت تا حدود زیادی درست بود، اما نتایج آن هولناک بوده است. با ورود هواپیماهای جنگی، تأسیسات صنعتی و شهروندان بیدفاع هدف قرار گرفتند. اینک، یکصد سال پس از انتشار کتاب دوهت، رهبران کاخ سفید برای به زانو درآوردن دشمنان خود ابزار جدیدی را ابداع کردهاند:
تحریم
همانند قدرت هوایی در دهه ۱۹۲۰ میلادی، بهکارگیری جنگ مالی و اقتصادی در یک دهه گذشته روشهای دستیابی امریکاییها به اهدافشان را در گستره جهانی دگرگون کرده است. رهبران کاخ سفید تحریمها را ابزاری کمهزینه برای توسعه قدرت خود بدون رویارویی نظامی با دشمنانشان میدانند. همانند تئوری قدرت هوایی دوهت، تحریمها نیز صنایع، زیرساختها، سازمانهای دولتی و اراده شهروندان را هدف میگیرند.
امریکا با داشتن دلار بهعنوان ارزی جهانی، یک قدرت فراگیر دارد. تجارت فرامرزی بدون دلار سخت است و استفاده از دلار بهعنوان یک سلاح بدون خونریزی، نابودکننده و یکجانبه میتواند چالشهای زیادی برای دشمنان واشنگتن به دنبال داشته باشد.
پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸ میلادی، بسیاری از کارشناسان معتقد بودند دلار در آستانه مرگ قرار گرفته است، اما اینطور نشد. یکی از پیامدهای این افزایش قدرت اینست که کاخ سفید استفاده از ابزار تحریمها را با تعداد و گستره بیشتری در دستور کار قرار داده است. موضوع مهمتر اینست که امریکاییها اهداف جدید و بزرگتری را در نظر گرفتهاند. صدها نفر از افراد کشورهای خارجی و شرکتها و سازمانهای دولتی این دولتها در فهرست تحریمهای خزانهداری قرار دارند. بدین ترتیب راه دستیابی دولتها به انرژی هستهای یا کمک مالی به گروههای تروریستی مسدود میشود. در دولت ترامپ، راهبرد تغییر رژیم با تحریمهای مالی در دستور کار قرار گرفته است. این ابزار هزینههای زیادی ایجاد کرده است.
جنون تحریم
پس از الحاق شبهجزیره کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ میلادی، تحریمهایی علیه مسکو اجرایی شد. اقتصاد روسیه از مجموع اقتصاد سایر دولتهای متخاصم بزرگتر بوده است. کمی بعد، شرکت ملی نفت ونزوئلا و نیکلاس مادورو با تحریمهای سختگیرانهای روبهرو شدند. در زمان تحریم این شرکت، صادرات روزانه آنها ۲/ ۱ میلیون بشکه بود. در ماههای اخیر، دولت چین بهعنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان با تحریمهای واشنگتن به بهانه دخالت در سرنوشت هنگکنگ روبهرو شده است. گویی تحریمها به یک راهبرد مهم در سیاست خارجی رهبران امریکا تبدیل شده است، اما دلایل مختلفی وجود دارد که نشان میدهد این سیاست با شکست روبهرو شده است. از سال ۲۰۱۷ میلادی، تحریمهای اعمال شده علیه ونزوئلا سختتر و سختتر شده است، اما مادورو همچنان در قدرت قرار دارد و هیچ چشماندازی برای تغییر حکومت وی وجود ندارد.
پس از خروج ایالات متحده از توافق هستهای با ایران (برجام) و اعمال تحریمهای مختلف علیه تهران، مایک پمپئو فهرستی ۱۲گانه از خواستههای کشورش از تهران را منتشر کرد. با وجود آسیبهای قابلتوجه ایران از تحریمهای ایالات متحده، هیچکدام از شروط پمپئو محقق نشده و ایران بیش از هر زمان دیگری در دوره ریاست جمهوری ترامپ، قدرتمندتر شده است.
در برابر کرهشمالی و روسیه، پرزیدنت ترامپ پس از دیدار پرسروصدا با کیم جونگ اون و تمجیدهای چندباره از شخصیت پوتین، تحریمهایی سختگیرانه اعمال شده است. بهتآور نیست که توسعه زرادخانه هستهای پیونگ یانگ همچنان ادامه دارد و هیچ یک از اهداف موردنظر در رویارویی با روسها نظیر تخلیه جزیره کریمه، توقف حملات سایبری یا پایان دادن به نقض حقوق شهروندی توسط کرملین محقق نشده است.
ناکامی در تحقق اهداف
پس از گذشت سه و نیم سال از دوره ریاست جمهوری ترامپ، سیاست بیشترین فشار علیه دولتهای مخالف برای تحقق اهداف کاخ سفید با ناکامی روبهرو شده است. فشارهای اقتصادی در پارهای از موارد با موفقیتهایی روبهرو میشوند، اما در بسیاری از موارد با ناکامی همراه بوده است.
سیاستمداران و کارشناسان باید ارزیابی همهجانبهای از هزینهها و دستاوردهای این ابزار ارائه کنند. مردم کشورهای مقابل، آسیبهای زیادی از تحریمهای واشنگتن متحمل شدهاند، اما دولتها تلاش کردهاند از سایه این اقدامات رهایی یابند.
دلایل شکست سیاست تحریم
تحریمهای ایالات متحده به دلیل ایستایی و فقدان همراهی دولتها و شرکتها با موفقیت زیادی همراه نبودهاند. راهبرد تهاجمی دولت ترامپ با مخالفتهای پنهان و آشکار روبهرو است، لذا کارایی آن با ابهام مواجه شده است. دولتهای متخاصم با ایالات متحده برای نشان دادن ناکارایی تحریمها با توان بیشتری به اقدامات موردنظر واشنگتن میپردازند. کرهشمالی در حال توسعه موشکهای هستهای خود است، روسیه پروژههای مختلفی را در شبه جزیره کریمه اجرا میکند و به مواضع متحدان پنتاگون در سوریه حمله میکند. با افزایش تعداد افراد، شرکتها و سازمانهای تحریم شده، پیگیری موفقیت این راهبرد، دشوارتر از گذشته است. تداخل تحریمهای خزانهداری و سازمان ملل متحد نیز بر پیچیده شدن شرایط تأثیر گذاشته است.
تعدادی از تحریمهای واشنگتن علیه جنگ بالکان ۲۸ سال سابقه دارند، تحریمهای زیمباوه سابقهای ۱۷ساله دارد و تحریمهای لبنان از ۱۳سال پیش تاکنون وجود دارند. هیچ پایان مشخصی برای پایان این تحریمها وجود ندارد و رئیسجمهور سالانه این محدودیتها را تمدید میکند.
فراموش نکنید که تحریمهای کنونی به شکاف در جبهه غرب و ناخشنودی متحدان کلیدی واشنگتن منجر شده است. از سوی دیگر، کشورهای تحریم شده به راهکارهای مختلفی برای عبور از چاله تحریمها نظیر تغییر بازارها و استفاده از روشهای جدید تجاری دست یافتهاند. این گلوله برفی پس از سالها بزرگتر و بزرگتر شده است، اما به دلیل افزایش کاغذبازیها و بروکراسیهای اداری و پدیدآمدن هزاران کارشناس تحریم، شاهد کلاف سردرگمی هستیم.
اعمال انبوهی از تحریمها با انتقادات کارشناسان روبهرو است. آنها از استفاده زیاد از این ابزار نگرانند. کارایی این ابزار نیز در هالهای از ابهام قرار دارد، اما آیا قماربازان کاخ سفید در انتخابات پاییز امسال همچنان بر ادامه این بازی تأکید خواهند کرد؟
منبع:www. lawfareblog. com