سرویس اقتصادی جوان آنلاین: در مورد تأثیر نهایی این ویروس نمیتوان پیشبینیهای قطعی داشت، اما این موضوع پذیرفته شده که عرضه و تقاضای نفتوگاز با فشار زیادی روبهرو است و باید برای بازگشت به شرایط پیش از کرونا، مدتها صبر کرد. در حال حاضر، تقاضای نفت خام و فرآوردههای نفتی با بیشترین کاهش مواجه شده و در مقابل، گاز طبیعی به عنوان خواهر نفت با شرایط متفاوتی روبهرو است.
وضعیت عجیب گاز
عصر طلایی گاز عنوان گزارشی بود که آژانس بینالمللی انرژی در اوایل قرن ۲۱ منتشر کرد. هرچند به نظر میرسد تقاضای گاز کم و بیش ثابت بوده و در مورد آینده تقاضا باید همچنان به انتظار اتفاقات آینده بنشینیم. گاز طبیعی و الانجی در اکثر مناطق دنیا به عنوان سوخت دورهگذار برگزیده شده است. شرکتهای پیشرو نفتوگاز دنیا نظیر شل، انی و توتال در کنار شرکتهای ملی نفتی قطر پترولیوم، ادنوک، گازپروم و... از اواخر دهه ۱۹۹۰میلادی، سرمایهگذاری هنگفتی در اکتشاف و تولید از میادین گاز طبیعی انجام دادند. اکثر کارشناسان روی موفقیت گازطبیعی شرطبندی کرده بودند. آنها معتقد بودند گاز طبیعی بیرقیب است، اما آنان ظهور گاز شیل را پیشبینی نمیکردند؛ انقلاب گاز شیل باعث شد تا بازار دگرگون شود و قیمتها کاهش هنگفتی را تجربه کنند. با کاهش قیمت گاز، تقاضای آن افزایش یافت، اما همچنان عرضه بیش از تقاضاست. سرمایهگذاری در میادین گازی شرق مدیترانه، دلتای نیل مصر، استرالیا و قطر با سرعت ادامه دارد، اما معادلات بازار جهانی گاز با چالش مواجه شده است. با همهگیری ویروس کرونا، آینده صنعت گاز با بحران روبهرو شده و در چند ماه اخیر، چند تولیدکننده گاز طبیعی نظیر غول چیساپیک ایالات متحده و بیش از ۲۰۰ شرکت شیل امریکای شمالی اعلام ورشکستگی کردهاند، همچنین اکثر شرکتها در حال بازنگری در سبد پروژههای گازی خود هستند.
عصر یخبندان گاز طبیعی
با توسعه ویروس کرونا، آینده دهها پروژه الانجی با ابهام مواجه شده و بازار گاز با مازاد تولید و عرضه همراه با ثبات تقاضا روبهرو است. پروژههای جدید به ویژه در مدیترانه شرقی، موزامبیک، برزیل، استرالیا و حتی کشورهای عربی خلیجفارس (قطر، عربستان سعودی و ابوظبی) دچار چالش غیراقتصادی شدهاند. با تداوم روند کنونی، ممکن است الانجی نیز سناریوی آوریل سیاه ۲۰۲۰ میلادی نفت وستتگزاس اینترمدیت را تجربه کند، اما اگر بازار گاز به سوی نداشتن تعادل گام بردارد، قیمت منفی گاز چندان دور از انتظار نخواهد بود. تولیدکنندگان غیرامریکایی گاز طبیعی معتقدند، با نفت ۴۰ دلاری، شاهد بازگشت تولیدکنندگان امریکایی گاز شیل به بازار خواهیم بود. اگر قیمت نفت و ال ان جی افزایش یابد، تولید گاز شیل با رشد روبهرو است و با شرایط کنونی، این افزایش تولید روانه بازارهای جهانی میشود.
سرمایهگذاری در اغما
سرمایه گذاری در پروژههای جدید الانجی قطر، عربستان سعودی و شرق مدیترانه با چالشهای مختلفی روبهرو هستند. راهبرد صنعت الانجی قطر در دهههای گذشته با موفقیت همراه بوده و رهبران دوحه در سه دهه گذشته، رهبر بازار الانجی بودهاند. هرچند شرایط کنونی تغییر کرده و قطریها پایان دادن به توقف اختیاری توسعه میادین گازی خود را هوشمندانه برگزیدهاند، اما هماکنون زمان مناسبی برای اجرای این راهبرد نیست. در بازار راکد کنونی، تقاضایی برای محمولههای جدید وجود ندارد. سرمایه گذاری چند میلیارد دلاری قطر در پروژههای جدید و خرید کشتیهای صادرات الانجی ممکن است آنها را تا مرز ورشکستگی سوق دهد. کشورهای شرق مدیترانه نظیر مصر و قبرس نیز با شرایط کم و بیش مشابهی روبهرو هستند. شرکتهای نفتی انی ایتالیا، توتال فرانسه و چند شرکت دیگر توانستهاند در آبهای مصر اکتشافات گازی بزرگی انجام دهند. این میادین به سرعت قابل توسعه هستند و میتوان گاز آنها را به الانجی تبدیل کرد، اما یافتن مشتری در بازار کنونی بسیار دشوار است. تقاضای گاز داخلی این کشورها نیز اندک بوده و مشتریان اروپایی میتوانند محمولههای الانجی ارزانتری دریافت کنند.
در شرایط کنونی، موفقیت پروژههای الانجی یا عصر طلایی گاز طبیعی به یک سیاهچاله تبدیل و سرمایهگذاری هنگفتی در پروژههای جدید انجام شده است و تعهدات مختلفی تعیین گردیده و ذخایر مورد نیاز وجود دارند، اما تقاضا نزولی میباشد و کرونا دورنمای تقاضای گاز طبیعی را بر هم زده است. در بازار آسیا به عنوان بزرگترین مشتری الانجی نیز نشانهای از بهبود تقاضا به چشم نمیخورد. تعدادی از تحلیلگران در دهه ۱۹۹۰ میلادی هشدار داده بودند که گذار غولهای نفتی نظیر شل، بیپی و... به بازار گاز ممکن است با شکست روبهرو شود. شاخصهای سودآوری پروژههای الانجی ممکن است تا سالها بسیار پایین باشد. با شرایط کنونی، حتی اگر قیمت نفت افزایش یابد، باز هم قیمت گاز پایین خواهد ماند. نکته کلیدی این است که غولهای الانجی، موقعیت پیشین خود در بازار نفت را نیز از دست دادهاند. شرکتهای ملی نفتی نظیر قطر پترولیوم، گازپروم و ادنوک شرایط کم و بیش مشابهی دارند. غول گازپروم در گزارش اخیر خود از کاهش قیمت گاز به عنوان دلیل افت فاحش شاخصهای سودآوری خود یاد کرده است. درآمد صادراتی این شرکت در ماه می ۱/۱ میلیارد دلار بوده که نسبت به ماه آوریل ۱۵ درصد کاهش یافته است. در ماه می۲۰۲۰ میلادی، درآمدهای صادراتی گازپروم نسبت به می ۲۰۱۹ میلادی ۶۱ درصد کاهش یافته و میزان صادرات ۲۴ درصد کمتر شده است. بازار گاز برخلاف بازار نفت همواره سودآوری پایینی داشته و از دورههای افزایش قیمت همانند بازار نفت بیبهره است. سرمایهگذاران بازنگری در سبد پروژههای خود را آغاز کردهاند. بسیاری از دولتهای غربی از همهگیری ویروس کرونا برای گذار سریعتر به انرژیهای پاک بهره خواهند برد. قیمت هر یک میلیون بیتی یو گاز در سال ۲۰۲۰ میلادی کمتر از ۲ دلار است که بسیار پایینتر از میانگین بهای آن در یک دهه اخیر محسوب میشود. گویی باید رویاهای صنعت الانجی را بر باد رفته دانست.
منبع: FX Empire