سرویس اقتصادی جوان آنلاین: میدان آزادگان‌جنوبی یکی از میادین بزرگ نفت جهان است که در سال۷۶ کشف شد و روند عجیبی را پشت سر گذاشت. ابتدا ژاپنی‌ها در دولت اصلاحات به میان آمدند که هیچ کاری نکردند، آن‌ها فشار امریکا را بهانه و سهام خود در این قرارداد را به شرکت نیکو واگذار کردند.
توسعه اولیه این میدان توسط شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب انجام شد و در سال۸۸ این میدان با ۵۰هزار بشکه به تولید مشغول شد. در مرحله بعدی، چینی‌ها از علاقه‌مندی خود برای توسعه این میدان گفتند که پیشتر قرارداد میادین همسایه آزادگان جنوبی را با شرکت ملی نفت امضا کرده بودند.
آزادگان شمالی به شرکت سی‌ان‌پی‌سی و میدان یادآوران به شرکت ساینوپک رسیده‌بود و حالا سی‌ان‌پی‌سی به دنبال حضور در آزادگان جنوبی بود. با پایان مذاکرات میان چین و ایران، شرکت سی‌ان‌پی‌سی قرارداد توسعه این میدان را در سال۹۱ امضا و از شهریور همان سال کار را با برنامه توسعه جدید آغاز کرد. در سال۹۲، اما اتفاق مهمی رخ داد. در حالی که این قرارداد در ابتدای راه خود قرار داشت، زنگنه برای خلع ید این شرکت چینی دست به کار شد آن هم با بهانه عقب‌ماندگی!
البته از همان ابتدا مشخص بود که قصد وزیر نفت، خالی کردن این میدان بکر از چینی‌ها بود تا به بهانه افزایش ضریب بازیافت، برای آن مناقصه برگزار کند، آن هم با قرارداد‌هایی که خودش آن را طراحی کرده بود. قرارداد‌های IPC همان قرارداد‌هایی بود که وزارت نفت قصد داشت با استفاده از آن، مثلاً تحولی بزرگ در توسعه میادین نفتی و گازی کشور ایجاد کند.
در اردیبهشت۹۳ شرکت ملی نفت به صورت یکطرفه قرارداد خود را با چینی‌ها فسخ و اعلام کرد، خودش ادامه می‌دهد تا برای توسعه‌دهنده بعدی تصمیم‌گیری شود. بر همین اساس، مقرر شد توسعه این میدان در دوفاز دنبال شود که در فاز نخست توسعه، با حفر ١٨٥حلقه چاه، تولید روزانه ٣٢٠هزار بشکه نفت و ١٩٧میلیون فوت مکعب گاز پیش‌بینی شده‌بود. در فاز دوم توسعه این طرح هم قرار بود میزان تولید به میزان ٦٠٠هزار بشکه در روز افزایش یابد.
در چنین شرایطی و پس از پایان همکاری با چینی‌ها، شرکت سی‌ان‌پی‌سی با استفاده از بند‌های قراردادی موضوع هزینه‌های انجام شده در این میدان را پیش کشید و ادعا داشت یک میلیارد دلار در دو‌سال نخست قرارداد هزینه کرده‌است. حتی برخی رسانه‌ها نوشتند که این شرکت در قالب یک اختلاف تجاری از شرکت ملی نفت شکایت کرده‌است.
تأیید اصل خبر
با این وجود وزارت نفت سعی کرد این موضوع را مسکوت بگذارد، اما امیرحسین زمانی‌نیا، معاون بازرگانی و اموربین‌الملل وزیر نفت، نخستین فردی بود که در آذر‌سال۹۴ به این موضوع اشاره کرد و گفت: شرکت ملی نفت ایران و شرکت چینی که در طرح توسعه میدان نفتی آزادگان‌جنوبی حضور داشت، باید درباره استرداد هزینه‌ها به توافقی برسند که سرانجام در هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران تصویب و در شورای عالی اقتصاد هم نهایی شود و به‌طور قطع شرکت ملی نفت ایران به تعهد‌های خود در قبال این شرکت عمل می‌کند.
وی با بیان اینکه چینی‌ها نسبت به خلع ید شدن از طرح توسعه میدان‌نفتی آزادگان‌جنوبی اعتراض داشتند و خواهان بازپس‌گیری مبالغی هستند که در این طرح هزینه کرده‌اند، تصریح کرد: شرکت چینی در این زمینه با شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) مذاکره‌هایی را دنبال می‌کند تا ماجرا حل و فصل شود، بالاخره این شرکت در این طرح هزینه‌هایی کرده‌است که خواهان استرداد آن است که البته خواست آن‌ها برای باز پس گرفتن هزینه‌های‌شان در میدان آزادگان جنوبی، ادعای غرامت نیست.
سید نورالدین شهنازی‌زاده، مدیرعامل وقت شرکت مهندسی و توسعه نفت هم در تاریخ ۱۰اسفند۹۵ در نشستی خبری پیرامون ادعای چینی‌ها گفت: چینی‌ها نسبت به خلع ید خود از توسعه این میدان نفتی اعتراض دارند، اما هیچ‌گونه شکایتی از شرکت ملی نفت یا شرکت ملی و مهندسی نفت ایران انجام نداده‌اند و هم‌اکنون مذاکره با این شرکت برای حساب و کتاب هزینه‌های انجام شده در حال انجام است.
نهایت مذاکرات
آنطور که خبرگزاری مهر نوشته‌است، وزارت نفت با شرکت سی‌ان‌پی‌سی برای پرداخت نیم‌میلیارد دلار به توافق رسیده است. وزارت نفت هم که پرونده چینی‌ها در این میدان را بسته بود از برگزاری مناقصه آزادگان‌جنوبی می‌گفت که شرکت‌های بزرگ غربی قرار بود در آن شرکت کنند. با کناره‌گیری شرکت‌های بین‌المللی از حضور در آزادگان جنوبی، وضعیت توسعه این میدان در طرحی که شرکت ملی نفت به جلو می‌برد هم بدتر شد و در نهایت ظرفیت تولید به‌جای ۳۲۰هزار بشکه به ۱۰۰هزار بشکه رسید. در همین باره، بیژن زنگنه وزیر نفت هفته گذشته در حاشیه آیین امضای قرارداد تکمیل توسعه میدان مشترک نفتی آزادگان‌جنوبی و واحد فرآورش مرکزی در پاسخ به خبرنگار مهر درباره آخرین وضعیت پرداخت کلیم قرارداد شرکت سی‌ان‌پی‌سی چین در میدان آزادگان‌جنوبی گفت: در حال حاضر اطلاع دقیقی از این رقم ندارم و باید از مجموعه مهندسی توسعه نفت جویا شویم، اما به طور کلی رابطه ما با این شرکت چینی رابطه خوبی است و مذاکرات در همین راستا در حال انجام است.
در سال۹۳ به وزارت نفت توصیه شد با تدبیر بیشتری در خصوص میدان نفتی مشترک آزادگان جنوبی عمل کند، اما امروز نه تنها اتفاق خاصی در این میدان نفتی رخ نداده بلکه شائبه‌هایی وجود دارد که وزارت نفت باید بابت ادعای سی‌ان‌پی‌سی میلیون‌ها دلار پرداخت کند. جزئیات پرداخت و مکانیزم آن هم در نوع خود می‌تواند قابل توجه باشد که در این مورد هم بعید است وزارت نفت پاسخ روشنی بدهد. یک اشتباه بزرگ از سوی وزارت نفت باز هم برای کشور هزینه ایجاد کرد، نه میدان آزادگان‌جنوبی توسعه پیدا کرد و نه اروپایی‌ها وارد این میدان شدند.
به امید چشم آبی‌ها، چینی‌ها کنار گذاشته شدند آن‌هم به صورت عجولانه و با بی‌تدبیری محض که تنها یکی از خسارات آن توافق نیم‌میلیارد دلاری با سی‌ان‌پی‌سی است، این به جز ضرر ۳۵میلیارد دلاری است که با عدم توسعه آزادگان جنوبی به کشور وارد شده است.
خیانت که شاخ و دم نداره 
