سرویس بین الملل جوان آنلاین: روابط امریکا و چین طی ۴۵ سال بعد از انقلاب فرهنگی چین وارد تنش بی‌سابقه‌ای شده است. هرچند تنش‌ها بین پکن و واشنگتن ماه‌هاست که بالا گرفته، ولی احتمالاً سخنرانی روز پنج شنبه مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا را که گفته «تعامل با چین دیگر جواب نمی‌دهد» باید نقطه عطفی در مناسبات دو طرف قلمداد کرد. دیپلماسی پینگ‌پنگ دو کشور که اوایل دهه ۱۹۷۰ با سفر هنری کیسینجر، مشاور امنیت ملی وقت امریکا به چین شروع شد، به پینگ‌پنگ جنگی کنسولگری‌ها تبدیل شده است. مأموران فدرال امریکا جمعه شب در اقدامی بی‌سابقه، وارد ساختمان کنسولگری چین در شهر هیوستون تگزاس شدند و آن را تحت کنترل گرفتند؛ کنسولگری که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا دستور تعطیلی آن را صادر کرده و ۷۶ ساعت به چینی‌ها مهلت داده بود آن را تخلیه کنند. این کنسولگری اولین کنسولگری چین در امریکا پس از برقراری روابط دیپلماتیک دو کشور بود. ماده ۲۲ کنوانسیون ۱۹۶۱ در باره روابط دیپلماتیک با تأکید بر اینکه «مأموران کشور پذیرنده جز با رضایت رئیس مإموریت حق ورود به این اماکن [دیپلماتیک]را نخواهند داشت» شأنی همسان با شأن خاک کشور‌ها برای مراکز دیپلماتیک درنظر گرفته ولی گروهی از مأموران فدرال با شکستن یکی از در‌های ورودی پشت کنسولگری چین در هیوستون، وارد ساختمان آن شدند، هرچند دیپلمات‌های چینی این ساختمان را پیش‌تر ترک کرده بودند. شاهدان عینی گفته‌اند که یکی از این افراد ظاهراً «کلیف سیگرووز» مقام ارشد وزارت خارجه امریکا در امور مأموریت‌های خارجی بوده، اما هیچ یک از این افراد به پرسش خبرنگاران درباره هویت‌شان پاسخی نداده‌اند. وزارت خارجه چین در واکنش به اشغال کنسولگری خود در هیوستون ایالت تگزاس، وعده کرده که واکنش مناسب و لازم را نشان خواهد داد. در بیانیه‌ای که وزارت خارجه چین روز شنبه صادر کرد، آمده است: «ساختمان کنسولگری چین در هیوستون، یک مکان دیپلماتیک و دارایی ملی چین است و مطابق کنوانسیون وین در رابطه با پیمان کنسولی میان چین و امریکا، واشنگتن نباید به هیچ وجه به کنسولگری چین در هیوستون تعرض کند.» چین همچنین در اقدامی متقابل دستور تعطیلی کنسولگری امریکا در شهر چنگدو را صادر کرده و حکم به تخلیه کنسولگری داده که در سال ۱۹۸۶ افتتاح شد و حدود ۲۰۰ کارمند از جمله حدود ۱۵۰ پرسنل محلی دارد. روزنامه گلوبال‌تایمز، ارگان نیمه‌رسمی دولت چین در صفحه توئیتر خود نوشت: «به کنسولگری امریکا در چنگدو ۷۲ ساعت- یعنی، تا ساعت ۱۰ صبح روز دوشنبه- برای تعطیلی، فرصت داده شده است.» رویترز تصاویری را از ورود خودرو‌هایی به کنسولگری امریکا در شهر چنگدو چین برای تخلیه کارکنان آن منتشر کرد. روز شنبه، دو خودرو در حال ورود به ساختمان کنسولگری امریکا در شهر چنگدو مشاهده شدند و این در حالی است که کارکنان این کنسولگری خود را برای تخلیه ساختمان این کنسولگری آماده می‌کنند.
دستگیری گسترده چینی‌ها
مقام‌های امریکایی می‌گویند که چین از کنسولگری خود در هیوستون عملیات جاسوسی با هدف به سرقت بردن تحقیقات پزشکی مربوط به بیماری کرونا انجام می‌داده، اتهامی که دولت چین آن ر رد می‌کند. موازی با اشغال کنسولگری چین، وزارت دادگستری امریکا از بازداشت دو نفر در ارتباط با احتمال همکاری اطلاعاتی با دولت چین خبر داد. یکی از این افراد تبعه‌ای است که به یک کنسولگری چین در سانفرانسیسکو پناهنده شده بود و فرد دیگر، یک تبعه سنگاپوری است که به اتهام ایجاد یک سایت دروغین مشاوره و جمع‌آوری اطلاعات از کارکنان بخش نظامی و دولتی امریکا، به عنوان مأمور اطلاعاتی چین دستگیر شده است. همزمان امریکا به بهانه سرکوب عملیات جاسوسی چین، با همکاری پلیس فدرال، از تعداد زیادی از افراد دارای ویزای امریکا به دلیل احتمال همکاری با بخش اطلاعات چین بازجویی کرده است.
فشردن گلوی چین در تنگه مالاکا
تصادعد تنش بین پکن و واشنگتن، روز جمعه باعث ریزش گسترده بورس‌های جهانی شد. در وال‌استریت، همه شاخص‌ها نزولی بودند تا جایی که هر سه شاخص اصلی بورسی در سطح پایین‌تری از روز قبل خود بسته شدند. شاخص «داوجونز ایدانستریال اوریج» با ۵۶/ ۰ درصد کاهش نسبت به روز قبل و در سطح ۲۶ هزار و ۲۳/ ۵۰۴ واحد بسته شد. اندی مینارد، کارشناس بازار سرمایه در مؤسسه «چاینا رنسانس» می‌گوید: «چیزی که بازار‌ها را می‌ترساند این است که تازه اول تنش‌های جدید بین چین و امریکا باشد و دو طرف وارد دور تازه‌ای از اقدامات متقابل علیه یکدیگر شوند که با توجه به شرایط کنونی اقتصاد جهانی، خبری بسیار بدخواهد بود.»
تنش‌ها فقط به مناسبات کنسولی دو طرف محدود نیست. روز شنبه اعلام شد که ناو هواپیمابر «یو‌اس‌اس نیمیتز» به اقیانوس هند رفته تا در رزمایش مشترک با ناو‌های جنگی نیروی دریایی هند در نزدیکی جزایر اندمان و نیکوبار شرکت کند. نیمیتز در صدر یک ناوگروه امریکایی روز گذشته از تنگه مالاکا وارد اقیانوس هند شده است، تنگه‌ای که اهمیت آن برای چینی‌ها مانند تنگه هرمز برای امریکا یی‌ها است. چینی‌ها بخش اعظم نفت وارداتی خود را از مسیر این تنگه دریافت می‌کنند. بر اساس آمارها، حدود ۵۰ هزار محموله دریایی در سال، چیزی بین یک‌پنجم تا یک‌سوم تجارت جهانی را از طریق این تنگه انجام می‌دهند و نیمی از نقل و انتقال نفت دنیا از طریق این تنگه انجام می‌شود. رسانه‌های هندی اعزام نیمیتز را «یک سیگنال قوی در برابر چین» توصیف کرده‌اند، به خصوص که این رزمایش در نزدیکی منطقه مورد مناقشه بین هند و چین برگزار می‌شود. موازی با این اقدام امریکا، دولت استرالیا هم دیروز با انتشار متنی که به سازمان ملل نیز تحویل شده، از مواضع واشنگتن در مورد این منطقه حمایت کرده و همه ادعا‌های پکن در مورد این منطقه را رد کرده است. استرالیا از چین خواسته در دریای جنوبی مانور نظامی برگزار نکند.
